SPS-023-21235/13 - Termin zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych.

Kwestie opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych zostały uregulowane w przepisach ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.), zwanej dalej "ustawą".

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności cywilnoprawne (umowy) enumeratywnie wymienione w tym przepisie oraz zmiany umów, jeżeli powodują podwyższenie podstawy opodatkowania tym podatkiem, a także orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują takie same skutki prawne jak wyżej wymienione.

Obowiązek podatkowy, zgodnie z przepisem art. 3 ustawy, co do zasady, powstaje z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej.

Stosownie do art. 10 ust. 1 ustawy podatnicy są zobowiązani, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, z wyłączeniem przypadków, gdy podatek jest pobierany przez płatnika (wówczas podatek jest pobierany przy sporządzaniu aktu notarialnego).

Podkreślenia wymaga, że w przypadku czynności cywilnoprawnych, w tym wymienionych w art. 1 ustawy, faktu ich dokonania nie można zaliczyć do zdarzeń o charakterze losowym. Strony czynności podejmują decyzję o zawarciu konkretnej umowy w sposób świadomy. Obowiązek zapłaty podatku stanowi więc konsekwencję decyzji dotyczącej zawarcia umowy podlegającej opodatkowaniu.

Niejednokrotnie podjęcie takiej decyzji jest poprzedzone planowaniem, sondowaniem rynku w celu dokonania czynności na optymalnych warunkach oraz koniecznością zgromadzenia niezbędnych środków finansowych na sfinalizowanie transakcji. Podmioty te mają więc czas na zapoznanie się z obowiązującymi przepisami prawa dotyczącymi dokonania transakcji, w tym z zakresu prawa podatkowego, oraz zgromadzenie niezbędnych środków finansowych na wywiązanie się z obowiązków publicznoprawnych, tj. zapłatę podatku związanego z dokonaniem czynności cywilnoprawnej oraz innych opłat, np. opłaty rejestracyjnej w przypadku zakupu pojazdu.

Jednocześnie należy zauważyć, że stosownie do obowiązujących przepisów podatnik może złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz dokonać płatności podatku za pomocą środków komunikacji elektronicznej.

Ewentualne wydłużenie terminu zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych spowoduje przesunięcie w czasie przekazywania przez naczelników urzędów skarbowych wpływów z tytułu tego podatku ich beneficjentom, którymi są gminy.

Zgodnie bowiem z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 z późn. zm.) środki stanowiące dochody jednostek samorządu terytorialnego, które na podstawie odrębnych przepisów pobierają urzędy skarbowe, są odprowadzane na rachunek budżetu właściwej jednostki samorządu terytorialnego w terminie 14 dni od dnia, w którym wpłynęły na rachunek urzędu skarbowego.

Ze środków tych realizowane są zadania własne gmin.

W tym miejscu pragnę zauważyć, że opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych podlegają czynności, których przedmiotem jest nieprofesjonalny obrót rzeczami i prawami majątkowymi.

Obrót profesjonalny podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, którego ciężar jest ostatecznie ponoszony przez konsumenta już w momencie nabycia danego towaru lub usługi.

Nie powinno więc stanowić problemu dla podatników podatku od czynności cywilnoprawnych, aby na etapie planowania dokonania czynności cywilnoprawnej w obrocie nieprofesjonalnym uwzględnić konieczność zapłaty tego podatku w terminie 14 dni od chwili powstania obowiązku podatkowego (dokonania czynności).

Na marginesie należy zauważyć, że w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym podatnikowi przysługuje prawo zwrócenia się do naczelnika urzędu skarbowego z wnioskiem o udzielenie ulg podatkowych, na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.), w tym m.in. o odroczenie terminu płatności podatku lub rozłożenie podatku na raty albo umorzenie w całości lub w części zaległości podatkowych wraz z odsetkami za zwłokę.

Organ ten może udzielić jednej z powyższych ulg jedynie po uzyskaniu zgody właściwego wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, gdyż wpływy z podatku od czynności cywilnoprawnych stanowią w całości dochód gminy, na terenie której zamieszkuje podatnik (art. 18 w związku z art. 16 pkt 3 ww. ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego).

Przedstawiając powyższe, uprzejmie informuję, że 14-dniowy termin zapłaty podatku od czynności cywilnoprawnych, liczony od chwili powstania obowiązku podatkowego, dotychczas nie był kwestionowany. W konsekwencji w Ministerstwie Finansów nie są obecnie prowadzone ani planowane żadne prace legislacyjne mające na celu wydłużenie tego terminu. W mojej ocenie brak jest jakichkolwiek merytorycznych przesłanek do podejmowania takich działań.