SPS-023-20917/13 - Stanowisko MPiPS w sprawie zasad wypłaty zawieszonego świadczenia emerytalnego w efekcie orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. (sygn. akt K 2/12)

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r., sygn. K 2/12, uznający za niezgodny z konstytucją art. 28 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw w związku z art. 103a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w zakresie, w jakim znajduje zastosowanie do osób, które nabyły prawo do emerytury przed dniem 1 stycznia 2011 r., bez konieczności rozwiązania stosunku pracy, został ogłoszony w Dzienniku Ustaw w dniu 22 listopada 2012 r. Mając na uwadze, że wyrok nie odnosił się do kwestii wypłaty świadczeń emerytalnych zawieszonych od dnia 1 października 2011 r., niezwłocznie po jego ogłoszeniu Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zwróciło się do Rządowego Centrum Legislacji z prośbą o zajęcie stanowiska w kwestiach związanych z tym wyrokiem oraz sposobem jego wykonania. Swoje stanowisko w tej sprawie Rządowe Centrum Legislacji przekazało ministrowi pracy i polityki społecznej w dniu 28 lutego 2013 r.

Z analizy uzasadnienia do wyroku trybunału oraz ze stanowiska Rządowego Centrum Legislacji w tej sprawie wynika, iż osobom zainteresowanym przysługuje prawo do wypłaty zawieszonej emerytury wyłącznie od dnia ogłoszenia wyroku Trybunału Konstytucyjnego w Dzienniku Ustaw, tj. od 22 listopada 2012 r. Nie ma bowiem wątpliwości, iż, co do zasady, regulacja traci moc obowiązującą - w związku ze stwierdzeniem niekonstytucyjności - z chwilą wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Orzeczenie stwierdzające niezgodność określonego przepisu z konstytucją wywiera skutki prawne od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, a więc na przyszłość. Utrata mocy obowiązującej określonego przepisu nie oznacza unieważnienia istniejącego wcześniej stanu prawnego. W opinii Rządowego Centrum Legislacji za niewątpliwy należy uznać prospektywny skutek wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 13 listopada 2012 r. uprawniający organ rentowy do podjęcia na bieżąco wypłat emerytur zawieszonych na podstawie niekonstytucyjnej normy.

W opinii Rządowego Centrum Legislacji podkreślono jednocześnie, że instrumenty umożliwiające dochodzenie wypłaty świadczeń emerytalnych za okres wsteczny powinny być wywodzone na gruncie obowiązujących przepisów Kodeksu postępowania cywilnego oraz Kodeksu postępowania administracyjnego. Przepisy zawarte w art. 401? k.p.c. oraz art. 145a k.p.a. wskazują na możliwość wznowienia postępowania w przypadku, gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z konstytucją. Skuteczne dochodzenie roszczeń z tytułu wstrzymania wypłaty emerytury możliwe było więc wyłącznie przez zastosowanie wyżej wskazanych instrumentów.

W celu zniwelowania negatywnych skutków działania niekonstytucyjnej regulacji w zakresie wypłaty świadczeń emerytalnych za okres wsteczny minister pracy i polityki społecznej przygotował projekt ustawy o wypłacie emerytur, do których prawo uległo zawieszeniu w okresie od dnia 1 października 2011 r. do dnia 21 listopada 2012 r., który w dniu 26 września 2013 r. został przyjęty przez komitet Rady Ministrów. Projekt ten określa warunki wypłaty emerytury, do której prawo zostało zawieszone na podstawie niekonstytucyjnej normy w wyżej wskazanym okresie. Projekt przewiduje, iż wypłata zawieszonej emerytury przysługiwać będzie emerytowi, który nabył do niej prawo przed dniem 1 stycznia 2011 r. i któremu prawo to zostało zawieszone w związku z kontynuowaniem po dniu 30 września 2011 r. zatrudnienia bez uprzedniego rozwiązania stosunku pracy z pracodawcą, na rzecz którego wykonywał je bezpośrednio przed dniem nabycia prawa do emerytury.

Zgodnie z treścią przygotowanego projektu wypłata zawieszonej emerytury następowałaby na wniosek emeryta spełniającego wyżej wskazane warunki złożony w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie projektowanej ustawy. Decyzję w sprawie wypłaty świadczeń emerytalnych za okres wsteczny wydawałby Zakład Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 60 dni od dnia złożenia wniosku przez emeryta.

Ponadto uprzejmie informuję Panią Marszałek, że każda zainteresowana osoba może zapoznać się z całością projektowanej regulacji, gdyż została ona opublikowana na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.