SPS-023-20769/11 - Stanowisko MPiPS w sprawie świadczenia pielęgnacyjnego dla opiekunów osób niepełnosprawnych, które pozostają w związku małżeńskim.

Zgodnie z art. 17 ust. 5 pkt 2 lit. a) ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim.

Uchylenie powyższego przepisu skutkowałoby tym, że prawo do ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne zyskaliby nie tylko zstępni opiekujący się jednym albo też dwojgiem niepełnosprawnych małżonków, lecz również niepracujący mąż czy żona, którzy deklarują niepodejmowanie zatrudnienia bądź innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad swoim małżonkiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Koszt przyznania świadczenia pielęgnacyjnego na osoby pozostające w związku małżeńskim, wraz z wydatkami na składki emerytalne, rentowe oraz zdrowotne opłacane za osoby sprawujące opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, według szacunków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wyniósłby ok. 516 mln zł (dotyczy ok. 66 tys. osób), co czyni takie rozwiązanie bardzo trudne do realizacji z uwagi na trudną sytuację budżetową.

Należy również zauważyć, że ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych nie zawiera żadnych mechanizmów pozwalających zweryfikować, czy osoba ubiegająca się o świadczenie pielęgnacyjne faktycznie sprawuje opiekę nad osobą jej wymagającą. Rozszerzenie uprawnień przy braku instrumentów kontrolnych może w niedalekiej przyszłości spowodować, że na wszystkie osoby legitymujące się odpowiednią niepełnosprawnością przyznawane będzie świadczenie pielęgnacyjne. Bez wątpienia sytuacja ta spowodowałaby lawinowy wzrost wydatków na świadczenia pielęgnacyjne.

Mając na uwadze powyższe, w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej podjęto prace nad zmianą zasad przyznawania świadczeń z tytułu rezygnacji z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania opieki nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Zakładają one m.in. przyznanie świadczenia w przypadku, gdy osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, przy jednoczesnym wprowadzeniu mechanizmów mających na celu racjonalizację zasad przyznawania tych świadczeń.