SPS-023-20621/11 - Stanowisko MPiPS w sprawie becikowego dla rodziców adopcyjnych

Zgodnie z art. 15b ust. 2 i 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (tekst jedn. Dz. U. z 2006 r. Nr 139, poz. 992 z późn. zm.) jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka przysługuje matce lub ojcu dziecka, opiekunowi prawnemu albo opiekunowi faktycznemu dziecka, niezależnie od wysokości dochodów. Wniosek o wypłatę jednorazowej zapomogi składa się w terminie 12 miesięcy od dnia narodzin dziecka, a w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka objętego opieką prawną, opieką faktyczną albo dziecka przysposobionego - w terminie 12 miesięcy od dnia objęcia dziecka opieką albo przysposobienia, nie później niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Wniosek złożony po terminie organ właściwy pozostawia bez rozpoznania.

Na mocy przepisu przejściowego - art. 3 ustawy z dnia 5 marca 2010 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanej ze środków publicznych (Dz. U. Nr 50, poz. 301) - do końca 2011 r. został zawieszony warunek pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie później niż od 10. tygodnia ciąży do porodu. Oznacza to, że w okresie od dnia 31 marca 2010 r. do 31 grudnia 2011 r., aby uzyskać prawo do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka, należy przedstawić zaświadczenie lekarskie lub zaświadczenie wystawione przez położną potwierdzające co najmniej jedno badanie kobiety w okresie ciąży przeprowadzone przez lekarza ginekologa lub położną.

Na podstawie art. 9 ust. 9 i art. 15b ust. 7 ustawy o świadczeniach rodzinnych wymóg udokumentowania pozostawania matki dziecka pod opieką medyczną nie dotyczy osób będących prawnymi lub faktycznymi opiekunami dziecka. Opiekun faktyczny dziecka to w rozumieniu ww. ustawy osoba faktycznie opiekująca się dzieckiem, która wystąpiła z wnioskiem do sądu rodzinnego o przysposobienie dziecka. Analogicznie, w opinii Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wymóg dotyczący dołączenia do wniosku odpowiedniego zaświadczenia wystawionego przez lekarza lub położną nie ma zastosowania również w odniesieniu do rodziców, którzy ostatecznie przysposobili dziecko. Rodzice adopcyjni, podobnie jak osoby ubiegające się o przysposobienie dziecka i opiekunowie prawni dziecka, nie mają wpływu na korzystanie przez matkę dziecka z opieki medycznej w czasie ciąży i bezzasadne jest żądanie od nich zaświadczenia, że matka biologiczna poddała się co najmniej jednemu badaniu w okresie ciąży.

Jednakże z uwagi na napływające do MPiPS sygnały o pojawiających się problemach z uzyskaniem przedmiotowego świadczenia przez rodziców adopcyjnych zasadne wydaje się być doprecyzowanie ww. przepisów, tak aby wprost wynikało z nich, że rodzice adopcyjni mogą otrzymywać ww. świadczenie bez okazywania zaświadczenia o pozostawaniu pod opieką lekarską matki dziecka. Jednocześnie uprzejmie informuję, że w związku z trwającymi w Sejmie pracami nad rządowym projektem ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (druk sejmowy nr 3897) wprowadzenie ww. zmian możliwe jest na etapie prac sejmowych, w drodze inicjatywy poselskiej.