SPS-023-19704/13 - Zasady rozliczania podatków przez inkubatory przedsiębiorczości.

Z powyższej interpelacji poselskiej wynika, iż w ramach przedsiębiorczości akademickiej rozwijanej głównie przez stowarzyszenia i fundacje oraz uczelnie wyższe powstają akademickie inkubatory przedsiębiorczości. Jak wskazano w interpelacji, podmioty prowadzące inkubatory przedsiębiorczości posiadają podmiotowość prawną i podatkową.

Z dostępnych powszechnie źródeł można wywnioskować, iż nazwy inkubator przedsiębiorczości używają podmioty działające w różnej formie prawnej (np. fundacja, stowarzyszenie), których celem jest wspieranie przedsiębiorczości. W zależności od grupy docelowej można wyróżnić kilka szczególnych rodzajów inkubatorów przedsiębiorczości, których oferta jest skierowana do:

- początkujących przedsiębiorców z sektora małych i średnich przedsiębiorstw rozpoczynających lub dopiero zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą;

- młodzieży i studentów (akademickie inkubatory przedsiębiorczości);

- podmiotów ekonomii społecznej (inkubatory przedsiębiorczości społecznej).

Odnosząc się do poruszonego w interpelacji zagadnienia, na wstępie pragnę zaznaczyć, iż z przedstawionego w interpelacji opisu działalności tych podmiotów w zakresie realizacji programów inkubacji nie można wyprowadzić jednoznacznych wniosków co do charakteru prawnego (na gruncie prawa cywilnego) relacji pomiędzy inkubatorem a beneficjentem programu.

Z informacji zawartych w interpelacji wynika, iż osoby fizyczne objęte programem inkubacji są zatrudniane przez podmiot prowadzący program (inkubator) na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło. Osoby te prowadzą wyodrębnioną w sensie rachunkowym działalność, współpracując z ekspertami inkubatora. Natomiast działalność na zewnątrz prowadzona jest nie przez osobę fizyczną - beneficjenta programu, ale przez podmiot prowadzący program inkubacji. To inkubator wystawia faktury, zajmuje się windykacją należności, nabywa niezbędne towary i usługi do prowadzenia działalności oraz przejmuje na siebie ryzyko prowadzenia tej działalności. Bazując na informacjach zawartych w interpelacji, należy zatem przyjąć, że podmiot ten działa we własnym imieniu i na własny rachunek. Taki wniosek znajduje potwierdzenie w dostępnych materiałach źródłowych. Mianowicie ze statutów podmiotów prowadzących programy inkubacji wynika, że przedmiot działalności inkubatorów (PKD) został w nich określony w sposób bardzo szeroki i zdecydowanie wykracza poza działalność o charakterze doradczym, którą można byłoby powiązać ze świadczeniem przez inkubator wsparcia prawnego, logistycznego itp. osobom zainteresowanym rozpoczęciem prowadzenia działalności gospodarczej.

Powyższe informacje pozwalają na przyjęcie poglądu, iż na gruncie podatku dochodowego przychody uzyskiwane w ramach prowadzonych przez inkubator poszczególnych przedsięwzięć uczestników programu są przychodami inkubatora. Co za tym idzie, również koszty związane z tymi przychodami są kosztami inkubatora, a nie osoby fizycznej. W tym miejscu należy zauważyć, iż do kosztów takich zaliczone powinno zostać również wynagrodzenie osoby fizycznej - uczestnika programu - należne tej osobie w ramach zawartej z nią umowy zlecenia lub umowy o dzieło.

W interpelacji brak jest natomiast informacji, czy w związku z prowadzeniem poszczególnych przedsięwzięć inkubator może realizować własny zysk. Z tej przyczyny nie można odnieść się do problemu ewentualnego zastosowania w sprawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w myśl którego wolne od podatku są dochody niezależnie od źródła ich pochodzenia, w tym również dochody z działalności gospodarczej przeznaczone na realizację społecznie użytecznych celów, w tym naukowych, oświatowych oraz pomocy społecznej, wymienionych w ustawie podatkowej.

Bezwarunkowo nie podlegają natomiast zwolnieniu dochody uzyskiwane z tzw. działalności akcyzowej, w tym związane z wytwarzaniem i sprzedażą wyrobów przemysłu elektronicznego i wyrobów alkoholowych oraz wyrobów z metali szlachetnych.

W zakresie podatku od towarów i usług należy wskazać, że zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów rozumie się co do zasady przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast w myśl art. 8 ust. 1 tej ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Należy podkreślić, że powyższe czynności podlegają opodatkowaniu, o ile wykonywane są przez podatnika podatku od towarów i usług, który jest zdefiniowany w art. 15 ust. 1 ww. ustawy. Zgodnie z zawartą w tym przepisie definicją podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przez działalność gospodarczą na potrzeby przepisów dotyczących podatku od towarów i usług uznaje się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ww. ustawy). Należy w tym miejscu podkreślić, że powyższa definicja działalności gospodarczej różni się od definicji tej działalności stosowanej na potrzeby innych przepisów.

Definicja działalności gospodarczej zawarta w ustawie ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Mając na uwadze powyższe oraz informacje zawarte w przedmiotowej interpelacji, należy zauważyć, że działalność wykonywana przez podmiot prowadzący program (inkubator) ma znamiona działalności gospodarczej wykonywanej przez podatnika VAT. Natomiast to, czy osoby fizyczne objęte programem inkubacji w odniesieniu do wykonywanych przez nie czynności w ramach tego programu są uznane za podatników, czy nie, wymagałoby przeanalizowania stosunków prawnych łączących je z inkubatorem, bowiem nie wszystkie czynności wykonywane przez osoby fizyczne traktuje się jako wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą.

W tym kontekście zauważam, że stosownie do art. 15 ust. 3 pkt 3 ww. ustawy za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się czynności, z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich.

Należy tu jednocześnie dodać, że uznanie, że to inkubator jest podatnikiem VAT w odniesieniu do czynności wykonywanych przez uczestników programu, które są nabywane przez osoby trzecie, nie wyklucza sytuacji, w której świadczenia realizowane przez inkubator na rzecz uczestników mogłyby podlegać opodatkowaniu.

Jednak dokonanie jednoznacznego rozstrzygnięcia wymagałoby przeprowadzenia szczegółowej analizy stanów faktycznych mogących wystąpić, a zwłaszcza uwarunkowań wynikających z zawieranych umów przez podmioty prowadzące program z jego uczestnikami.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w przypadku wątpliwości co do zakresu stosowania przepisów podatkowych w indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa, przepisy ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) przewidują możliwość uzyskania przez zainteresowane podmioty interpretacji indywidualnej w trybie przewidzianym przepisami tej ustawy.

Na podstawie art. 14b § 6 Ordynacji podatkowej minister finansów rozporządzeniem z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) upoważnił dyrektorów izb skarbowych w: Bydgoszczy, Katowicach, Łodzi, Poznaniu i Warszawie do wydawania w imieniu ministra właściwego do spraw finansów publicznych indywidualnych interpretacji.

W związku z tym w celu uzyskania interpretacji przepisów prawa podatkowego zainteresowany podmiot powinien wnieść wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej do właściwego miejscowo dyrektora izby skarbowej.

Powyższe wyjaśnienia nie stanowią interpretacji przepisów w rozumieniu Ordynacji podatkowej.