SPS-023-19111/10 - Stanowisko MPiPS w sprawie art. 229 ustawy Kodeks pracy dotyczącego obowiązków związanych z wstępnymi i okresowymi badaniami lekarskimi.

Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do interpelacji pana posła Tadeusza Arkita i pana posła Witolda Kochana, przekazanej przy piśmie z dnia 27 października 2010 r., znak: SPS-023-19111/10, dotyczącej obowiązków związanych z wstępnymi i okresowymi badaniami lekarskimi, uprzejmie wyjaśniam.

Na podstawie art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 z późn. zm.) pracownicy podlegają wstępnym, okresowym i kontrolnym badaniom lekarskim. Zgodnie z § 3 ust. 1 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332, z późn. zm.) lekarz przeprowadzający badanie wstępne kandydata do pracy orzeka o braku przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika występujących na stanowisku pracy. Celem badań okresowych jest natomiast ustalenie, w jakim stopniu czynniki występujące w środowisku pracy wpływają na zdrowie pracownika.

Uprzejmie informuję, że w dniu 8 października 2010 r. odbyło się w Sejmie RP pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy (druk nr 3397), przygotowanego przez Komisję Nadzwyczajną "Przyjazne Państwo" do spraw związanych z ograniczaniem biurokracji, który zawiera propozycję zmian w przepisach Kodeksu pracy dotyczących wstępnych badań lekarskich. Komisja Nadzwyczajna do spraw zmian w kodyfikacjach Sejmu RP w dniu 21 października 2010 r. podjęła decyzję o skierowaniu ww. projektu ustawy do podkomisji stałej ds. nowelizacji Kodeksu pracy oraz Kodeksu postępowania administracyjnego, a także o wspólnym rozpatrzeniu senackiego i komisyjnego projektów ustaw o zmianie ustawy - Kodeks pracy (druki nr 2019 i 3397). Pragnę dodać, że senacki projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy przewiduje również zmiany art. 229 § 1 Kodeksu pracy, dotyczące wstępnych badań lekarskich.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że w pracach nad tymi projektami uczestniczą także pracownicy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. W mojej opinii nie jest jednak możliwe wprowadzenie przepisów umożliwiających zatrudnienie osoby na tym samym lub podobnym stanowisku u różnych pracodawców na podstawie jednego orzeczenia lekarskiego. Należy bowiem zauważyć, że orzeczenie lekarskie dotyczy konkretnego stanowiska u danego pracodawcy i tylko w takiej sytuacji zachowuje ważność do daty następnego badania. Lekarz, wydając orzeczenie o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na określonym stanowisku, dokonuje tego na podstawie wyników przeprowadzonego badania lekarskiego oraz oceny zagrożeń dla zdrowia i życia pracownika występujących na tym stanowisku. U drugiego pracodawcy mogą występować zupełnie inne czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe niż te, które były brane pod uwagę przy wydawaniu orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do zatrudnienia na określonym stanowisku u poprzedniego pracodawcy. Na przykład zupełnie inne warunki pracy (zagrożenia) będą występować na stanowisku spawacza, który u jednego pracodawcy spawa elementy na otwartej przestrzeni, a u drugiego wykonuje spawanie wewnątrz zbiorników. Innym przykładem może być pracownik biurowy, który u jednego pracodawcy będzie wykonywał pracę w pomieszczeniu zlokalizowanym w budynku administracyjno-biurowym, a u innego - w pomieszczeniu znajdującym się w hali produkcyjnej (a więc w narażeniu np. na hałas i zapylenie).

Odnosząc się natomiast do propozycji dotyczącej ograniczenia obowiązku dokonywania okresowych badań lekarskich poprzez objęcie nimi wyłącznie pracowników zatrudnionych w warunkach szkodliwych lub uciążliwych dla zdrowia, pragnę zauważyć, że nie ograniczy ona w sposób istotny obowiązków pracodawców. Należy mieć bowiem na uwadze, że w ostatnich latach w pracy administracyjno-biurowej powszechna stała się praca z monitorami ekranowymi. Jest to praca uciążliwa, obciążająca narząd wzroku pracowników oraz, ze względu na wymuszoną pozycję ciała, układ mięśniowo-szkieletowy. Z tego powodu pracownicy zatrudnieni przy tej pracy powinni być objęci profilaktyczną ochroną zdrowia. Jednocześnie pragnę dodać, że przepisy dotyczące badań lekarskich pracowników, tj. art. 229

Kodeksu pracy oraz ww. rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 30 maja 1996 r., stanowią wdrożenie do prawa krajowego postanowień art. 14 dyrektywy Rady z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy, zgodnie z którymi profilaktyczna ochrona zdrowia pracowników powinna być dostosowana do zagrożeń zdrowia i bezpieczeństwa, które występują w miejscu pracy.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, uprzejmie informuję, że aktualnie nie przewiduję innych zmian w przepisach dotyczących badań lekarskich pracowników niż te, nad którymi są prowadzone prace w Sejmie RP.