SPS-023-17865/10 - Stanowisko MPiPS w sprawie nierównego traktowania zatrudnionych emerytów w dostępie do świadczenia rehabilitacyjnego w świetle ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

W odpowiedzi na wystąpienie Pana Marszałka z dnia 7 września br., znak: SPS-023-17865/10, dotyczące interpelacji pana posła Stanisława Szweda z dnia 27 sierpnia br., znak: GS-023-117865/10, w sprawie nierównego traktowania zatrudnionych emerytów w dostępie do świadczenia rehabilitacyjnego w świetle ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, uprzejmie proszę o przyjęcie następujących wyjaśnień.

Zgodnie z treścią art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn. Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512) świadczenie rehabilitacyjne przysługuje ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy.

Celem świadczenia rehabilitacyjnego jest umożliwienie osobie niezdolnej do pracy kontynuowania leczenia lub rehabilitacji, w sytuacji gdy okres zasiłku chorobowego jest zbyt krótki do odzyskania pełnej zdolności do pracy a lekarz orzecznik Zakładu Ubezpieczeń Społecznych stwierdzi, że dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy. Przyjmując, że stan zdrowia ubezpieczonego nie kwalifikuje go do przyznania mu renty z tytułu niezdolności do pracy, nie ma on też prawa do emerytury, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego czy też prawa do urlopu dla poratowania zdrowia, w okresie od zakończenia pobierania zasiłku chorobowego do odzyskania zdolności do pracy pozostawałby on bez środków utrzymania. Świadczenie rehabilitacyjne ma zabezpieczyć ubezpieczonego w takiej sytuacji, umożliwiając mu dalsze pobieranie świadczenia z ubezpieczenia chorobowego.

W myśl art. 18 ust. 2 ustawy chorobowej świadczenie rehabilitacyjne przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy. Jest zatem świadczeniem mającym na celu zapewnienie środków do życia osobie, która w niedługim czasie powróci do dotychczas wykonywanego zatrudnienia.

Świadczenie rehabilitacyjne zgodnie z treścią art. 18 ust. 7 ustawy chorobowej nie przysługuje osobie uprawnionej do prawa do emerytury, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego czy też prawa do urlopu dla poratowania zdrowia. Związane jest to z ideą świadczenia, które jest przyznawane w celu zapewnienia ubezpieczonemu materialnego zabezpieczenia na okres niezbędny do odzyskania zdolności do dotychczasowej pracy, czyli na dokończenie procesu leczenia lub rehabilitacji. Ustawodawca wywiódł, że tego rodzaju ochrona ubezpieczeniowa nie przysługuje, gdy dana osoba w czasie, który jest jej jeszcze niezbędny do kontynuowania leczenia lub rehabilitacji, jest materialnie zabezpieczona, poprzez posiadane uprawnienie do emerytury lub innych świadczeń wymienionych w art. 18 ust. 7 ustawy chorobowej.

Nie można stwierdzić, że pozbawienie prawa do świadczenia rehabilitacyjnego osoby, która ma prawo do emerytury, pozostaje w sprzeczności z celem, któremu służyć ma to świadczenie, polegającym na zabezpieczeniu bytu materialnego przez czas niezbędny do odzyskania zdolności do pracy. Ubezpieczony w takiej sytuacji ma bowiem zapewnione środki na utrzymanie w postaci wypłacanego świadczenia. Przepis ten służy wyeliminowaniu równoczesnego pobierania dwóch świadczeń - emerytury i świadczenia rehabilitacyjnego związanego z wykonywanym zatrudnieniem.

Odnosząc się do podnoszonej kwestii niezapewnienia równego traktowania osobom pobierającym świadczenie emerytalne w dostępie do prawa do świadczenia rehabilitacyjnego z ubezpieczenia chorobowego, należy stwierdzić, że emeryci (a także inne podmioty wymienione w art. 18 ust. 7) mają zabezpieczony byt w okresie po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, w przeciwieństwie do ubezpieczonych, dla których jedynym źródłem utrzymania jest dochód z wykonywanego zatrudnienia. Nie bez znaczenia pozostaje tu również fakt, że obydwa świadczenia wypłacane są z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, który w coraz większym zakresie jest dotowany przez budżet państwa.