SPS-023-17738/10 - Ograniczenia odbywania staży przez bezrobotnych w organizacjach pozarządowych.

W odpowiedzi na interpelację pana posła Tadeusza Tomaszewskiego w sprawie ograniczania odbywania stażu przez bezrobotnych w organizacjach pozarządowych, przekazaną wystąpieniem Marszałka Sejmu RP z dnia 25 sierpnia 2010 r., znak: SPS-023-17738/10, uprzejmie informuję.

Staż jest instrumentem rynku pracy skierowanym do osób bezrobotnych zaliczonych przez ustawę z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415, z późn. zm.) do kategorii osób będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy. Celem stażu jest aktywizacja zawodowa tych osób poprzez wykonywanie zadań na stanowisku pracy bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą.

Z dniem 17 września 2009 r. weszło w życie nowe rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 20 sierpnia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków odbywania stażu przez bezrobotnych (Dz. U. Nr 142, poz. 1160), które jest realizacją upoważnienia zawartego w art. 53 ust. 9 ustawy o promocji zatrudnienia (...).

Nowe rozporządzenie wprowadziło szereg zmian, które w szczególności mają na celu poprawę warunków odbywania stażu przez bezrobotnych. Wśród tych zmian znalazło się także ograniczenie liczby bezrobotnych odbywających staż u jednego organizatora stażu. Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia u organizatora stażu, który jest pracodawcą, staż mogą odbywać jednocześnie bezrobotni w liczbie nieprzekraczającej liczby pracowników zatrudnionych u organizatora w dniu składania wniosku w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy. Natomiast w myśl ust. 2 powołanego przepisu u organizatora stażu niebędącego pracodawcą staż może odbywać jeden bezrobotny.

Jak już wyżej wspomniano, staż jest instrumentem rynku pracy zaprojektowanym w celu aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. Staż nie jest zatem formą wspierania organizatorów stażu, a w tym organizacji pozarządowych, i nie może być traktowany jako narzędzie stymulujące funkcjonowanie tych organizacji. Ograniczenie liczby stażystów przyjmowanych na staż przez organizatora ma wpłynąć przede wszystkim na podniesienie jakości i efektywności staży, a także na poprawę warunków ich odbywania. Przyjęcie bezrobotnego na staż wiąże się bowiem nie tylko z korzyścią w postaci pracy, którą wykonuje bezrobotny na rzecz organizatora, lecz także z obowiązkiem realizacji programu stażu i sprawowania opieki nad stażystą. Program stażu powinien określać m.in. nazwę zawodu lub specjalności, której program dotyczy, szczegółowy zakres zadań wykonywanych przez bezrobotnego, rodzaj uzyskiwanych kwalifikacji lub umiejętności zawodowych, a także sposób potwierdzania zdobytych umiejętności lub kwalifikacji. Organizator musi również zapewnić asystę opiekuna osoby odbywającej staż, który udziela bezrobotnemu wskazówek i pomocy w wypełnianiu powierzonych zadań. W opinii ministerstwa w sytuacji gdy u organizatora stażu, który nie zatrudnia pracowników, staż odbywałoby jednocześnie więcej bezrobotnych, nie wydaje się możliwe rzetelne realizowanie programu stażu i zapewnienie stosownej opieki. Dopuszczenie możliwości odbywania stażu w organizacjach pozarządowych niezatrudniającyh pracowników etatowych i tak stanowi udogodnienie dla tych podmiotów, które z założenia powinny opierać swą działalność na wolontariacie i pracy społecznej.

Ponadto do ministerstwa przez kilka lat realizacji staży napływało wiele informacji o tym, że wielu organizatorów stażu wręcz opierało prowadzenie swojej działalności na pracy stażystów, co stoi w sprzeczności z przeznaczeniem tego instrumentu, a także może negatywnie wpływać na zachowanie mechanizmów konkurencji na rynku.

Reasumując, ministerstwo nie planuje w najbliższym czasie wprowadzenia zmian w organizacji staży dla bezrobotnych, ponieważ upłynęło zbyt mało czasu od wprowadzenia nowych regulacji, aby móc ocenić obiektywnie ich wpływ na sytuację bezrobotnych i rynek pracy. Ponadto, jak dotychczas, ani urzędy pracy, ani organizacje pozarządowe nie zgłaszały takiego problemu, zarówno bezpośrednio, jak i za pośrednictwem Naczelnej Rady Zatrudnienia.

Wyrażam zatem nadzieję, że powyższe wyjaśnienia rozwiewają wszelkie wątpliwości co do zasadności i potrzeby wprowadzenia i utrzymania przedmiotowych limitów osób bezrobotnych jednocześnie odbywających staż u organizatora stażu.