SPS-023-17684/10 - Stanowisko MPiPS w sprawie niemożliwości kierowania przez organ gminny osób do domu pomocy społecznej prowadzonego na podstawie zezwolenia warunkowego.

Szanowny Panie Marszałku! W odpowiedzi na otrzymaną za pośrednictwem Pana Marszałka, przy piśmie z dnia 16 sierpnia 2010 r., znak: SPS-023-17684/10, interpelację pana posła Piotra Polaka w sprawie niemożliwości kierowania przez organ gminny osób do domu pomocy społecznej prowadzonego na podstawie zezwolenia warunkowego, uprzejmie informuję, co następuje.

Prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej jest zadaniem własnym powiatu, zgodnie z art. 19 pkt 10 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.). Powiaty prowadzące domy pomocy społecznej mają świadomość, że takie jednostki są zobowiązane do zachowania odpowiednich standardów wymaganych przez prawo.

Dom pomocy społecznej musi spełniać określone standardy w zakresie świadczenia usług bytowych, opiekuńczych, wspomagających i edukacyjnych. Organizacja placówki, zakres i poziom usług muszą być dostosowane do potrzeb mieszkańców, uwzględniać ich wolność, intymność, godność, poczucie bezpieczeństwa oraz stopień ich fizycznej i psychicznej sprawności. Ustawodawca przewidział okres przejściowy, w którym istniejące placówki powinny dostosować się do nowych wymagań. Wdrażanie standardów następuje na podstawie programu naprawczego. Do tego czasu funkcjonowanie placówek ma niejako charakter warunkowy, a ich dalszy byt zależy od spełnienia standardów najpóźniej z końcem okresu przejściowego.

W pierwotnym tekście ustawa o pomocy społecznej przewidywała, że realizacja programu naprawczego powinna zostać zakończona do 31 grudnia 2006 r. Do tego też czasu zachowywały moc obowiązującą zezwolenia (w tym warunkowe) na prowadzenie domu wydane przed wejściem w życie ustawy. Okres przejściowy został wydłużony ustawą z dnia 8 grudnia 2006 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej (Dz. U. Nr 249, poz. 1831), która weszła w życie 31 grudnia 2006 r. Aktualnie okres zakończenia programu naprawczego oraz obowiązywania zezwolenia warunkowego na prowadzenie placówki upływa z końcem 2010 r.

Formą zdyscyplinowania placówek do wdrożenia programów jest zakaz kierowania do nich nowych mieszkańców począwszy od początku 2009 r., jeśli dom nadal nie spełnia wymaganych standardów. Podobnie zakaz podwyższania opłat pobytowych w takich placówkach od 1 stycznia 2008 r.

Wobec powyższego obowiązek osiągnięcia standardów w domach pomocy społecznej nie jest nowością i samorządy prowadzące domy pomocy społecznej miały świadomość, że sytuacja związana z zakazem kierowania osób od dnia 1 stycznia 2009 r. do domów prowadzonych na podstawie zezwoleń warunkowych będzie miała miejsce.

Zakaz kierowania osób od dnia 1 stycznia 2009 r. do domów prowadzonych na podstawie zezwoleń warunkowych wprowadza trudną i napiętą sytuację, niemniej jednak celem nadrzędnym wprowadzenia tej sankcji z całą pewnością jest dobro osoby zamieszkującej w domu pomocy społecznej. Wydanie przez wojewodę zezwolenia na prowadzenie domu pomocy społecznej na czas nieokreślony potwierdza, że dana jednostka osiągnęła standard i świadczy przebywającym w niej mieszkańcom usługi na określonym w przepisach poziomie.

Domy pomocy społecznej miały dużo czasu na przygotowanie placówek do obowiązującego standardu. Większość domów spełnia już wymagania i posiada zezwolenie. Z informacji będących w posiadaniu Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej wynika, że do końca 2010 r. na ogólną liczbę 817 domów pomocy społecznej jedynie 14 z nich nie osiągnie wymaganego standardu i nie uzyska zezwolenia na prowadzenie.