SPS-023-17438/13 - Obowiązek zapłaty podatku od nieruchomości w okresie zawieszenia działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 1a ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.) pod pojęciem gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej należy rozumieć grunty, budynki i budowle będące w posiadaniu przedsiębiorcy lub innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, z wyjątkiem budynków mieszkalnych oraz gruntów związanych z tymi budynkami, a także gruntów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy (tekst jedn.: gruntów pod jeziorami, zajętych na zbiorniki wodne retencyjne lub elektrowni wodnych), chyba że przedmiot opodatkowania nie jest i nie może być wykorzystywany do prowadzenia tej działalności ze względów technicznych.

Jak wynika z przywołanej definicji, posiadanie przez przedsiębiorcę (lub inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą) gruntów, budynków i budowli - poza określonymi wyjątkami - oznacza związanie ich z prowadzeniem działalności gospodarczej. Dla przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej przewidziano odrębną stawkę podatku od nieruchomości.

Pogląd, iż zawieszenie prowadzenia działalności gospodarczej przez podatnika nie jest tożsame z zaprzestaniem jej prowadzenia, jest utrwalony w orzecznictwie sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku z dnia 3 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Bd 24/12, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy stwierdził, że: "czasowe zawieszenie działalności gospodarczej lub pozostawienie »w stanie likwidacji« podmiotu podatkowego nie oznacza ustania jego bytu prawnego i nie uzasadnia zmiany przeznaczenia gruntów i budynków jako związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o podatkach i opłatach lokalnych". Z uwagi na powyższe w okresie zawieszenia działalności gospodarczej nie ma podstaw dla zaniechania opodatkowania gruntów, budynków i budowli według stawek związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Z powodu argumentacji przyjętej m.in. w przywołanych wyrokach brak jest również uzasadnienia dla wprowadzenia wyłączenia tych obiektów z zakresu przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - w czasie zawieszenia działalności gospodarczej. Jak argumentują sądy administracyjne, w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej grunty, budynki i budowle nadal pozostają w posiadaniu przedsiębiorcy. Zatem brak jest uzasadnienia dla wyłączenia ich z kategorii przedmiotów opodatkowania związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Należy również podkreślić, że zawieszenie wykonywania działalności gospodarczej jest indywidualną decyzją samego podatnika i nie przesądza o trwałej niemożności wykorzystania nieruchomości do prowadzenia tej działalności. Czasowe, przejściowe zaprzestanie jej wykonywania przez przedsiębiorcę determinowane wolą podatnika nie powoduje trwałego zerwania związku nieruchomości z działalnością gospodarczą, a zatem zasadne jest, aby podatek od nieruchomości również w okresie zawieszenia wykonywania działalności opłacany był według odpowiednich stawek przewidzianych dla gruntów, budynków i budowli związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Podatek od nieruchomości jest podatkiem majątkowym, którego stawki zróżnicowane są w zależności od sposobu wykorzystania majątku na określone cele (mieszkalne, do działalności gospodarczej, pozostałe), który to sposób w czasie zawieszenia nie ulega zmianie, pomimo że nieruchomość czasowo nie jest wykorzystywana.

Jednocześnie chcę zwrócić uwagę, iż zmiana wysokości opodatkowania nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej w okresie jej zawieszenia spowodowałaby negatywne skutki finansowe dla budżetów gmin, gdyż zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 z późn. zm.) wpływy z podatku od nieruchomości stanowią ich dochody własne. Ponadto na podstawie art. 167 Konstytucji RP w razie wprowadzenia przepisów, których konsekwencją byłby spadek dochodów gmin, niezbędne byłoby wskazanie źródeł jego rekompensaty bądź ewentualne zmniejszenie zakresu zadań publicznych, do realizacji którego jest zobowiązana gmina.

Dodatkowo wskazać należy, że postulowana zmiana - z uwagi na wskazane wyżej skutki finansowe - byłaby niezgodna z art. 112c pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.). Zgodnie bowiem z tym przepisem w okresie od dnia skierowania do Rzeczypospolitej Polskiej zaleceń, o których mowa w art. 126 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, do dnia ich uchylenia Rada Ministrów nie może przyjmować projektów ustaw określających zwolnienia, ulgi i obniżki, których skutkiem finansowym może być zmniejszenie dochodów jednostek sektora finansów publicznych w stosunku do wielkości wynikających z obowiązujących przepisów.

Pragnę też zauważyć, że kwestia zastosowania niższych stawek do opodatkowania gruntów, budynków i budowli w okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej może zostać rozwiązana przez gminy na podstawie aktualnie istniejącego ustawodawstwa, w ramach stosowania rozwiązań będących wyrazem autonomii podatkowej gminy, która pozwala na samodzielne kształtowanie przez gminę polityki podatkowej zgodnie ze swoją właściwością terytorialną. Zgodnie bowiem z art. 5 ust. 1 i 3 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych przy określaniu wysokości stawek podatku od nieruchomości od gruntów oraz od budynków lub ich części rada gminy może różnicować ich wysokość dla poszczególnych przedmiotów opodatkowania, uwzględniając w szczególności sposób ich wykorzystania. W myśl natomiast art. 5 ust. 4 przy określaniu wysokości stawek od budowli rada gminy może różnicować ich wysokość, uwzględniając w szczególności rodzaj prowadzonej działalności. Uprawnienia rad gmin do różnicowania stawek podatku od nieruchomości wywodzą się z art. 167 i 168 Konstytucji RP - przepisów, które konstytucyjnie określają zakres władztwa podatkowego samorządu terytorialnego, będącego gwarancją samodzielności finansowej gminy.

Gminy mogą zatem w uchwale określić obowiązujące na jej terenie niższe stawki podatku od nieruchomości od gruntów, budynków i budowli w czasie zawieszenia działalności gospodarczej, z uwzględnieniem górnych granic stawek obowiązujących w danym roku podatkowym zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o podatkach i opłatach lokalnych.

Z uwagi na powyższe nie przewiduje się zmiany w ustawie o podatkach i opłatach lokalnych w omawianym zakresie.