SPS-023-1710/12 - Stawka podatku VAT dla książek elektronicznych sprzedawanych na nośnikach cyfrowych i przez Internet.

Szanowna Pani Marszałek! W związku z pismem Pani Marszałek z dnia 13 lutego 2012 r., nr SPS-023-1710/12, przy którym przesłana została interpelacja pana posła Roberta Biedronia z dnia 6 lutego 2012 r. w sprawie różnych stawek VAT stosowanych do książek elektronicznych sprzedawanych na nośnikach cyfrowych i przez Internet, uprzejmie informuję.

Tytułem wstępu należy zauważyć, iż różnorodność form utrwalania oraz dostarczania publikacji książkowych wiążąca się z określonymi konsekwencjami na gruncie podatku od towarów i usług może prowadzić do niejasności semantycznych. Dlatego w celu uniknięcia tej potencjalnej niejednoznaczności, a także na potrzeby rzetelnego przedstawienia problemu uprzejmie informuję, że obok tradycyjnej, drukowanej formy książek występują również książki zapisane w formie elektronicznej (cyfrowej). Te ostatnie mogą z kolei być dostarczane na fizycznych nośnikach danych cyfrowych (np. dyskach, taśmach) lub w formie transferu danych przez Internet.

Istotne w tym wypadku jest to, iż to forma dostarczania publikacji książkowych, a nie forma ich utrwalenia stanowi podstawę odmiennego traktowania na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej "ustawą o VAT". Na podstawie art. 41 ust. 2a tej ustawy do katalogu towarów opodatkowanych stawką 5% zostały zaliczone towary wymienione w załączniku nr 10 do ustawy o VAT, w tym książki drukowane, książki wydawane na dyskach, taśmach i innych nośnikach, oznaczone stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN (poz. 32 i 33 załącznika nr 10). Natomiast w odniesieniu do książek przesyłanych przez Internet jako usług świadczonych drogą elektroniczną obowiązuje podstawowa stawka VAT, która obecnie wynosi w Polsce 23%.

Sformułowanie przepisów prawa krajowego w sposób przedstawiony powyżej jest bezpośrednią pochodną regulacji unijnych, do przestrzegania których Polska jest bezwzględnie zobowiązana, w szczególności w obliczu harmonizacji systemu podatku od wartości dodanej w obrębie państw należących do Unii Europejskiej. Na gruncie przepisów dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.rz. UE L 347 z 11 grudnia 2006, str. 1, z późn. zm.) dostawa towarów i świadczenie usług podlegają co do zasady opodatkowaniu według stawki podstawowej. Jednakże na mocy art. 98 ust. 2 tej dyrektywy państwa członkowskie mogą stosować obniżoną stawkę VAT w odniesieniu do towarów i usług wymienionych w załączniku III do dyrektywy. W pkt 6 ww. załącznika zostało wymienione dostarczanie książek oraz podobnych materiałów drukowanych.

Należy jednocześnie podkreślić, iż na mocy dyrektywy Rady 2008/8/WE z dnia 12 lutego 2008 r. zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w odniesieniu do miejsca świadczenia usług (Dz. Urz. UE L 44 z 20 lutego 2008, str. 11) do ww. art. 98 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE zostało wprowadzone zastrzeżenie, iż "stawki obniżone nie mają zastosowania do usług świadczonych drogą elektroniczną". Z kolei zgodnie z art. 7 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z dnia 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006)112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 77 z 23 marca 2011, str. 1) do "usług świadczonych drogą elektroniczną", o których mowa w dyrektywie 2006/112/WE, należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie - ze względu na ich charakter - jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe. Do powyższej kategorii usług zostały wprost zaliczone usługi polegające na dostarczaniu obrazów, tekstu i informacji oraz udostępnianiu baz danych, w tym zawartości książek w formie cyfrowej i innych publikacji elektronicznych (art. 7 ust. 2 lit. f) ww. rozporządzenia i załącznik I pkt 3 lit. c) do tego rozporządzenia w związku z pkt 3 załącznika II do dyrektywy 2006/112/WE).

Powyższe wyjaśnienia stanowią odpowiedź na pierwsze z postawionych przez pana posła pytań. Zasadniczym bowiem powodem zastosowania w polskim ustawodawstwie odmiennych stawek podatku VAT w odniesieniu do książek przesyłanych drogą elektroniczną oraz do książek dostarczanych na fizycznych nośnikach ich treści jest konieczność zachowania zgodności z prawem unijnym. Mając na uwadze brzmienie przytoczonych przepisów prawa Unii Europejskiej, należy stwierdzić, iż w obecnym stanie prawnym odmienne sformułowanie krajowych regulacji dotyczących stawek podatku VAT nie jest możliwe bez złamania międzynarodowych zobowiązań państwa polskiego.

Ponadto, również z uwagi na fakt, iż VAT jest podatkiem zharmonizowanym w ramach Unii Europejskiej, wszelkie działania państw członkowskich, które nie znajdują oparcia w przepisach prawa unijnego, a tym bardziej są z nimi sprzeczne, narażają te państwa na wszczęcie przez Komisję Europejską postępowania naruszeniowego w zakresie niezgodnego z postanowieniami prawa unijnego stosowania przepisów VAT. Niezastosowanie się przez państwo członkowskie do zaleceń Komisji skutkuje co do zasady skierowaniem sprawy przed Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, co z kolei może wiązać się z określonymi sankcjami finansowymi. Kary nałożone na państwo członkowskie są regulowane ze środków publicznych państwa, a tym samym ze środków pochodzących przede wszystkim z podatków i innych danin publicznych.

Odnosząc się do wskazanych przypadków obniżenia stawki VAT na ww. usługi przez niektóre państwa członkowskie, z opublikowanej na stronie internetowej Komisji Europejskiej tabeli stawek VAT obowiązujących w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej w 2012 r. wynika, iż Francja i Luksemburg jako jedyne z 27 państw członkowskich zdecydowały się na zastosowanie w tym zakresie stawek obniżonych. Pozostałe państwa niezmiennie stosują do sprzedaży e-booków stawkę podstawową. Należy wskazać, że minister finansów RP nie jest instytucją uprawnioną do oceny rozwiązań stosowanych w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Dodatkowo wskazać należy, że w dniu 6 grudnia 2011 r. został opublikowany komunikat Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w sprawie przyszłości podatku VAT - W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT (COM (2011) 851). Komunikat ten nie ma mocy wiążącej, stanowi bowiem dokument pozalegislacyjny, w którym Komisja Europejska przedstawiła wyłącznie swoją koncepcję zmiany systemu VAT. W dokumencie tym Komisja zapowiedziała dokonanie w 2012 r. oceny istniejącej struktury stawek podatku VAT (przy założeniu m.in., że "podobne towary i usługi powinny podlegać takiej samej stawce podatku VAT, przy czym należy w tej mierze wziąć pod uwagę postęp technologiczny, tak aby uzyskać zbieżność pomiędzy środowiskiem on-line i światem fizycznym"), a następnie, po przeprowadzeniu stosownych konsultacji, wystąpienie do końca 2013 r. z projektem legislacyjnym. Podkreślić jednak należy, że jakakolwiek zmiana dyrektywy VAT wymaga jednomyślności wszystkich państw członkowskich.

Zatem odpowiadając na pytanie pana posła dotyczące istnienia (zakładam, że w ustawodawstwie krajowym) planów wyrównania stawek podatku VAT dla książek elektronicznych sprzedawanych na nośnikach fizycznych oraz przez Internet, uprzejmie informuję, iż jakiekolwiek ewentualne zmiany w opodatkowaniu książek elektronicznych w Polsce będą możliwe po stworzeniu podstaw prawnych do takiego działania na szczeblu unijnym.