SPS-023-1700/12 - Opodatkowanie podatkiem VAT darowizny żywności.

Szanowna Pani Marszałek! W związku z pismem z dnia 14 lutego 2012 r., znak: SPS-023-1700/12, przy którym przesłano interpelację pani poseł Joanny Fabisiak w sprawie przeciwdziałania marnotrawieniu żywności poprzez zwolnienie z podatku VAT żywności przeznaczonej na cele charytatywne, uprzejmie informuję.

Uregulowania zawarte w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054) nie zakładają co do zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług darowizn towarów (w tym m.in. artykułów żywnościowych na rzecz potrzebujących). Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Na podstawie art. 7 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega przekazanie nieodpłatnie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa, w szczególności darowizny, ale tylko wówczas, jeżeli podatnikowi przysługiwało w całości lub w części prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów.

Funkcjonowanie systemu podatku od wartości dodanej w krajach członkowskich Unii Europejskiej podlega ścisłej harmonizacji. Oznacza to, że wszystkie państwa członkowskie zobowiązane są do zapewnienia zgodności krajowych przepisów w zakresie tego podatku z regulacjami wynikającymi z prawa wspólnotowego. Z tych względów również polskie przepisy dotyczące podatku od towarów i usług muszą być zgodne z przepisami wspólnotowymi, w szczególności z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Powyższa dyrektywa uniemożliwia państwom członkowskim UE dowolne kształtowanie wysokości stawek podatkowych i zwolnień od tego podatku. Dyrektywa obecnie nie przewiduje zwolnienia od VAT dla darowizn żywności dokonywanych m.in. przez sieci handlowe, dystrybutorów czy firmy cateringowe.

Odnosząc się do powołanej w interpelacji pani poseł rezolucji Parlamentu Europejskiego: Jak uniknąć marnotrawienia żywności: strategie na rzecz poprawy wydajności łańcucha żywnościowego w UE, 2011/2175 (INI), przyjętej w dniu 19 stycznia 2012 r., należy wskazać, iż pomimo to, że w bardzo wszechstronny i wieloaspektowy sposób zajmuje się ona kwestią ograniczenia marnotrawienia żywności, to w żadnym z punktów nie odnosi się do podatków, w tym w szczególności do podatku VAT (np. w pkt 26 rezolucji Parlament Europejski "wzywa państwa członkowskie do stwarzania zachęt finansowych służących ograniczaniu marnotrawstwa żywności", przy czym nie precyzuje chociażby przykładowo charakteru tych zachęt czy też sytuacji, w jakich takie zachęty mogłyby być udzielane). Należy podkreślić, że wyłączna inicjatywa legislacyjna w zakresie prawa unijnego (w tym także zmiany przepisów dyrektywy 2006/112/WE) należy do Komisji Europejskiej. Bez przedstawienia przez Komisję Europejską projektu legislacyjnego oraz uzyskania jednomyślnej zgody Rady Unii Europejskiej brak jest podstaw prawnych do zmian w prawie krajowym.

Przedstawiając powyższe, należy podkreślić, że zarówno w świetle przepisów wymienionej dyrektywy, jak i przepisów cytowanej ustawy przy darowiznach towarów, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, określenie podstawy opodatkowania następuje na szczególnych zasadach. Zgodnie z art. 29 ust. 10 wymienionej ustawy podstawą opodatkowania jest tutaj co do zasady cena nabycia towarów (bez podatku), określona w momencie dostawy tych towarów. W przypadku handlowców dokonujących darowizn żywności, określając podstawę opodatkowania podatkiem VAT, uaktualnia się zatem cenę nabycia towarów będących przedmiotem darowizny, co oznacza, że nawet przy towarach pełnowartościowych określa się ich realną wartość uwzględniającą np. upływający wkrótce termin przydatności do spożycia. W tym kontekście system VAT umożliwia w mojej ocenie realizację pkt 16 ww. rezolucji, w którym uważa się, że wszystkie państwa członkowskie powinny umożliwić detalistom znaczne obniżenie cen świeżej żywności, gdy zbliża się data jej przydatności do wprowadzenia do obrotu.

W związku z tym w chwili obecnej nie przewiduje się modyfikacji przepisów VAT dotyczących zwolnienia z VAT żywności przekazywanej na cele charytatywne, co nie oznacza, że kwestia ta nie jest analizowana, również w kontekście zgłaszanych wniosków i uwag w tym zakresie.