SPS-023-15392/10 - Stanowisko MPiPS w sprawie stosowania przepisów dotyczących wspierania zatrudniania osób niepełnosprawnych.

Szanowny Panie Marszałku! W związku z przekazaną przy piśmie z dnia 31 marca 2010 r., znak: SPS-023-15392/10, interpelacją pani poseł Izabeli Katarzyny Mrzygłockiej w sprawie stosowania przepisów dotyczących wspierania zatrudniania bezrobotnych i osób niepełnosprawnych uprzejmie informuję:

Przyznawanie osobom bezrobotnym środków na podjęcie działalności gospodarczej jest dokonywane przez starostę na podstawie art. 46 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.) oraz na podstawie rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 17 kwietnia 2009 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 62, poz. 512 z późn. zm.), określającego szczegółowe warunki przyznawania ww. pomocy.

Z art. 46 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy wynika, że starosta z Funduszu Pracy może przyznać jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej osobie posiadającej status bezrobotnego, natomiast z art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f) ww. ustawy - bezrobotnym jest osoba, która m.in. nie posiada wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo nie podlega, na podstawie odrębnych przepisów, obowiązkowi ubezpieczenia społecznego, z wyjątkiem ubezpieczenia społecznego rolników.

Mając na uwadze powyższe, w § 6 ust. 3 pkt 2 ww. rozporządzenia bezrobotny został zobowiązany do dołączenia do wniosku o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej oświadczenia o nieprowadzeniu działalności gospodarczej w okresie 12 miesięcy przed dniem złożenia wniosku. Ponadto, stosownie do § 7 ust. 1 pkt 3 ww. rozporządzenia, wniosek bezrobotnego o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej może być przez starostę uwzględniony w przypadku, gdy bezrobotny nie posiadał wpisu do ewidencji działalności gospodarczej w ww. okresie.

Pragnę poinformować, że celem powyższych uregulowań jest zapobieganie sytuacjom likwidowania prowadzonej działalności gospodarczej, a następnie rejestrowania się w powiatowych urzędach pracy i wnioskowania o pomoc finansową z Funduszu Pracy na rozpoczęcie działalności gospodarczej wcześniej prowadzonej. Zatem w przypadku ponownego uzyskania statusu bezrobotnego i złożenia wniosku o przyznanie środków na działalność gospodarczą przez osobę, o której mowa w pierwszym pytaniu interpelacji pani poseł, wniosek osoby bezrobotnej o przyznanie środków na podjęcie działalności gospodarczej w aktualnym stanie prawnym będzie mógł być przez starostę uwzględniony najwcześniej po upływie 12 miesięcy od wykreślenia wpisu z ewidencji działalności gospodarczej.

Jednocześnie pragnę poinformować, że aktualnie trwają prace nad nowelizacją ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, w ramach których przewiduje się m.in. doprecyzowanie definicji bezrobotnego określonej w art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. f) ustawy, który to przepis stwarzał będzie podstawę do utrzymania statusu bezrobotnego przez osobę aż do dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej podanego we wpisie; dotyczyć to będzie osoby, która przy składaniu wniosku o wpis do ewidencji działalności gospodarczej oznaczy późniejszy termin podjęcia tej działalności. Po wejściu w życie ww. nowelizacji ustawy w rozporządzeniu ministra pracy i polityki społecznej z dnia 17 kwietnia 2009 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej zostaną wprowadzone stosowne zmiany, które uzależnią przyznawanie bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej od nieprowadzenia działalności w okresie 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku, a nie od nieposiadania wpisu do ewidencji działalności gospodarczej.

W kwestii wspierania zatrudnienia osób niepełnosprawnych uprzejmie informuję: zgodnie z art. 12a ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92 z późn. zm.) osoba niepełnosprawna zarejestrowana w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostająca w zatrudnieniu może otrzymać ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jednorazowo środki na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej w wysokości określonej w umowie zawartej ze starostą, nie więcej jednak niż do wysokości piętnastokrotnego przeciętnego wynagrodzenia, jeżeli nie otrzymała środków publicznych na ten cel. Celem, o którym mowa w tym przepisie, jest rozpoczęcie działalności gospodarczej, rolniczej lub wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej. Natomiast termin, forma ani źródła finansowania tego celu ze środków publicznych nie zostały doprecyzowane, co oznacza, że jeżeli wnioskodawca uzyskał kiedykolwiek z jakichkolwiek środków publicznych wsparcie w jakiejkolwiek formie na wspomniany cel, nie może uzyskać środków, o których mowa w art. 12a ustawy o rehabilitacji zawodowej (...).

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.) środkami publicznymi są m.in. dochody publiczne. Natomiast dochodami publicznymi są - zgodnie z ust. 2 tego przepisu - daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty, wpłaty z zysku przedsiębiorstw państwowych i jednoosobowych spółek Skarbu Państwa, a także świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, państwowych funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

W myśl przepisu art. 46 ustawy o rehabilitacji zawodowej (...) przychodami Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych są m.in. wpłaty pracodawców, dotacje z budżetu państwa oraz inne dotacje i subwencje, spłaty pożyczek udzielonych ze środków tego funduszu na rozpoczęcie działalności gospodarczej albo rolniczej, wraz z oprocentowaniem.

Środki publiczne - zgodnie z art. 6 ww. ustawy o finansach publicznych - przeznacza się na wydatki publiczne.

Przy tym należy wskazać, że przepis § 2 pkt 3 rozporządzenia z dnia 17 października 2007 r. w sprawie przyznania osobie niepełnosprawnej środków na podjęcie działalności gospodarczej, rolniczej albo na wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (Dz. U. Nr 194, poz. 1403 z późn. zm.) dotyczy osób spełniających te warunki, które prowadziły działalność gospodarczą lub rolniczą albo wniosły wkład do spółdzielni socjalnej, nie korzystając ze wsparcia ze środków publicznych, a obecnie ubiegają się o środki, o których mowa w art. 12a ww. ustawy o rehabilitacji zawodowej, na ponowne podjęcie tej działalności lub ponowne wniesienie wkładu do spółdzielni socjalnej (jeżeli zgodnie z oświadczeniem wnioskodawcy upłynęło co najmniej 12 miesięcy od zaprzestania prowadzenia tej działalności lub ustania członkostwa w spółdzielni socjalnej). Przez zaprzestanie prowadzenia działalności gospodarczej należy rozumieć jej wykreślenie z ewidencji działalności gospodarczej.

W świetle powyższych wyjaśnień informuję, że nie jest możliwe przyznanie jednorazowych środków na podjęcie działalności gospodarczej w sytuacji, gdy osoba niepełnosprawna korzystała w przeszłości ze środków publicznych na ten cel, tj. na podjęcie działalności gospodarczej.

Jednakże, biorąc pod uwagę cel wprowadzenia tego instrumentu w życie oraz społeczny aspekt sprawy, została zaproponowana zmiana tego przepisu. W przygotowanym przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej projekcie założeń do ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych wskazano na konieczność uzupełnienia przepisów ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych o przepis umożliwiający skorzystanie z tego typu pomocy także osobom niepełnosprawnym, które w przeszłości skorzystały ze wsparcia ze środków publicznych na rozpoczęcie działalności gospodarczej, ale nie było to wsparcie w postaci jednorazowych środków na ten cel.

Projekt założeń do ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej (...) został skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Po przyjęciu projektu założeń przez Radę Ministrów, zgodnie z § 6 ust. 1b uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. - Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221 z późn. zm.), Rządowe Centrum Legislacji we współpracy z ministrem pracy i polityki społecznej opracuje projekt ustawy o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, który nie będzie przewidywał rozwiązań odmiennych od tych, które zostały przyjęte przez Radę Ministrów.