SPS-023-15176/10 - Stanowisko MPiPS w sprawie zasad naliczania przychodu na podstawie art. 104 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli skutkiem jest odebranie świadczeń emerytalnych.

Ustawą z dnia 8 lipca 1999 r., o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 70, poz. 774) dodano ust. 1a do art. 104 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227). Przepis ten zaczął obowiązywać od dnia 1 stycznia 1999 r. i stanowił, że za przychód wpływający na zawieszenie prawa do emerytury lub renty albo zmniejszenie wysokości tych świadczeń, w odniesieniu do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, uważa się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenia: emerytalne i rentowe w rozumieniu art. 18 ust. 8 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).

Oznacza to, że przy ustalaniu przychodu przyjmuje się kwotę: podstawy wymiaru składek wynoszącą nie mniej niż 60 % przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, gdy emeryt lub rencista nie opłaca składek na ubezpieczenie społeczne (obecnie jest to zadeklarowana kwota nie niższa niż 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek).

Emerytura osoby, która nie osiągnęła powszechnego wieku emerytalnego, jest wypłacana w zmniejszonej wysokości, jeżeli przychód z pracy zarobkowej jest wyższy niż 70 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy ostatnio ogłoszonego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, ale nie przekracza 130 % tego wynagrodzenia. Natomiast osiąganie przychodu w kwocie przekraczającej 130 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia powoduje zawieszenie prawa do pobierania świadczeń.

W odniesieniu zatem do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą przyjęcie omawianych rozwiązań prawnych stawia tę grupę świadczeniobiorców w sytuacji uprzywilejowanej, albowiem 60 % prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego powoduje, że ich świadczenia nie ulegają zmniejszeniu ani zawieszeniu. Pozostałe grupy świadczeniobiorców - przede wszystkim pracownicy - rozliczają się z faktycznego przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jeżeli więc osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie zadeklarowała wyższej podstawy wymiaru składek niż wskazane w ustawie 60 % wynagrodzenia, to wówczas osiągany przez nią przychód nie ma żadnego wpływu na wysokość pobieranej emerytury lub renty.

Należy podkreślić, że zasady ustalania wysokości przychodu do celów zawieszania lub zmniejszania świadczeń są odrębne od zasad ustalania podatku dochodowego od osób fizycznych, bowiem opierają się na domniemaniu ustawowym lub oświadczeniu świadczeniobiorcy i forma opłacania podatku z działalności gospodarczej nie ma znaczenia dla ustalania przychodów dla celów zawieszania lub zmniejszania świadczeń emerytalno-rentowych.

Zaniechanie procedury zmniejszania lub zawieszania świadczeń może mieć miejsce po wyrejestrowaniu działalności gospodarczej.

Przedstawiając powyższe wyjaśnienia, uważam przyjęte rozwiązania za optymalne i nie przewiduję zmiany obowiązujących przepisów w tym zakresie.