SPS-023-1496/08 - Zasady ustalania wysokości świadczeń emerytalnych i rentowych.

W związku z interpelacją pana posła Eugeniusza Kłopotka przekazaną przy piśmie z dnia 5 marca br., znak: SPS-023-1496/08, w sprawie problemu waloryzacji rent i emerytur, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Zasady ustalania wysokości emerytur i rent określa uchwalona przez parlament w 1998 roku ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.), zgodnie z którą wysokość tych świadczeń zależy od:

Jednocześnie zgodnie z ustawą z dnia 7 września 2007 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych od roku 2008 przywrócono coroczną waloryzację świadczeń emerytalno-rentowych oraz wprowadzono wskaźnik waloryzacji odpowiadający średniorocznemu wskaźnikowi cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację, przez wskaźnik waloryzacji. Tak przeprowadzona waloryzacja na równi traktuje wszystkich emerytów i rencistów, gdyż niezależnie od wysokości wypracowanego świadczenia są one podwyższane takim samym wskaźnikiem waloryzacji.

Zasadność takiego rozwiązania potwierdza mechanizm opłacania składek na ubezpieczenie społeczne. Niezależnie od wysokości uzyskiwanych wynagrodzeń obowiązuje jednakowa stopa składek. Oznacza to, że np. składka na fundusz emerytalny od osoby zarabiającej na poziomie minimalnego wynagrodzenia (w 2007 roku - 936 zł) oraz maksymalnego wynagrodzenia objętego obowiązkiem składki emerytalnej (w 2007 roku - 6.540 zł) wynosi 19,52%. Kwotowo wielkość składek wynosi odpowiednio od minimalnego wynagrodzenia 182,71 zł oraz od maksymalnego wynagrodzenia 1.276,61 zł.

Ustawowe regulacje stoją na gruncie zasad ubezpieczeniowych, zgodnie z którymi każdy powinien otrzymywać emeryturę stosownie do kwoty składek odprowadzonych na fundusz emerytalny. Pozwala to na zachowanie adekwatności świadczeń w stosunku do odprowadzanych składek.

Zgodnie z tą regulacją zarówno wypłaty (świadczenia emerytalne), jak i wpłaty (składki) są mierzone tymi samymi jednostkami, tj. jednakowym wskaźnikiem. Również wskaźnikowe podwyżki świadczeń są w procesie ich waloryzacji.

Waloryzacja kwotowa prowadziłaby do spłaszczenia portfela emerytalno-rentowego i w konsekwencji ograniczenia bodźców do aktywizacji zawodowej. Ponadto odejście od wskaźnikowej podwyżki świadczeń podważałoby zależność pomiędzy zapłaconą składką a wysokością świadczenia. Stąd wprowadzenie waloryzacji kwotowej łamałoby podstawowe zasady systemu emerytalno-rentowego.

Niemniej jednak pragnę poinformować, że w ramach uzgodnień na forum Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych została podniesiona kwestia zmiany przepisów dotyczących waloryzacji świadczeń emerytalno-rentowych. Planuje się, że w najbliższym czasie będzie ona przedmiotem dyskusji Zespołu do Spraw Ubezpieczeń Społecznych Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych, który przeanalizuje obecny mechanizm waloryzacji i ewentualnie przedstawi postulaty jego korekty. Dałoby to podstawę do przygotowania odpowiedniego projektu nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Minister

Jolanta Fedak