SPS-023-1457/06 - Opodatkowanie darowizn towarów na rzecz ludzi najbardziej potrzebujących

Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów - z upoważnienia ministra - na interpelację nr 1457 w sprawie potrzeby wprowadzenia ułatwień podatkowych dla przedsiębiorców przekazujących w formie darowizny towary na rzecz ludzi najbardziej potrzebujących.

Szanowny Panie Marszałku! W związku z pismem Pana Marszałka z dnia 7 marca 2006 r., znak: SPS-023-1457/06, przy którym przekazana została interpelacja Pana Posła Piotra Gadzinowskiego w sprawie potrzeby wprowadzenia ułatwień podatkowych dla przedsiębiorców przekazujących w formie darowizny towary na rzecz ludzi najbardziej potrzebujących, uprzejmie informuję:

Na gruncie przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535, z późn. zm.) nieodpłatne przekazanie towarów nie zawsze podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z brzmieniem art. 7 ust. 2 pkt 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług przekazanie przez podatnika towarów bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wtedy, gdy podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części. Z obowiązujących przepisów prawnych w zakresie podatku od towarów i usług wynika zatem, że podatnicy przekazujący towary na rzecz ludzi najbardziej potrzebujących nie w każdym przypadku są obowiązani do zapłaty podatku od towarów i usług z tego tytułu. Przyjęcie innej zasady prowadziłoby do sytuacji, w której przekazywane przez podatnika towary nie byłyby w ogóle opodatkowane podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami interpretacje wydawane przez organy podatkowe w sprawie zakresu stosowania przepisów o podatku od towarów i usług w odniesieniu do nieodpłatnego przekazania towarów w przypadku dokonania odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług będących przedmiotem takiego przekazania wynikają z przepisów prawa podatkowego.

Wskazać przy tym należy, że uregulowania dotyczące opodatkowania podatkiem od towarów i usług darowizn zgodne są z przepisami szóstej dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC).

Jednocześnie uprzejmie informuję, że na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (zwanej dalej updof - Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 z późn. zm.), jak i ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (zwanej dalej updop - Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), podatnicy nie mogą zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów darowizn oraz ofiar wszelkiego rodzaju (art. 23 ust. 1 pkt 11 updof lub odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 14 updop).

Nie oznacza to jednak, że podatnik, który dokonał darowizny (np. żywności) w każdym przypadku jest obowiązany z tego tytułu do zapłaty podatku dochodowego.

Należy bowiem podkreślić, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych przewiduje możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania faktycznie dokonanej darowizny dla organizacji prowadzących działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, z tym, że nie może ona przekroczyć kwoty stanowiącej 6% dochodu (art. 26 ust. 1 pkt 9 i ust. 5 updof).

Podobnie kwestię odliczeń darowizn reguluje ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, z tym że wartość odliczanych przez osoby prawne darowizn na określony ustawą cel nie może przekroczyć łącznie kwoty stanowiącej 10% dochodu (art. 18 ust. 1 pkt 1 i ust. 1a updop).

Należy jednak mieć na uwadze, że odliczeniu od podstawy opodatkowania nie podlegają darowizny przekazane bezpośrednio na rzecz osób fizycznych. Odliczyć nie można również darowizn przekazanych na rzecz osób prawnych, jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej prowadzących działalność gospodarczą w zakresie wymienionym w ustawie, polegającą na wytwarzaniu wyrobów przemysłu elektronicznego, paliwowego, tytoniowego, spirytusowego, winiarskiego, piwowarskiego, a także pozostałych wyrobów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,5% oraz wyrobów z metali szlachetnych albo z udziałem tych metali lub handlu tymi wyrobami (art. 26 ust. 5 pkt 1 i 2 updof lub odpowiednio art. 18 ust. 1a pkt 1 i 2 updop).

Odnosząc się do przedstawionego w interpelacji postulatu wprowadzenia ˝ułatwień podatkowych˝ należy wskazać, że funkcjonujący w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych katalog zwolnień przedmiotowych stanowi odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, co wielokrotnie w swym orzecznictwie podkreślał Trybunał Konstytucyjny (np. wyrok z dnia 25 listopada 1997 r., sygn. akt K 26/97). Zgodnie z opinią Trybunału Konstytucyjnego: ˝zwolnienia podatkowe nie stanowią uznanego przez ustawodawcę standardu prawnego, lecz są ustawowym wyjątkiem od zasady powszechności i równości obowiązków podatkowych (...) Stąd ustawodawcy należy przyznać znaczną swobodę w określaniu w ustawie stanów faktycznych stanowiących podstawę opodatkowania lub podstawę ulgi podatkowej oraz generalnie znaczną swobodę w kształtowaniu poszczególnych konstrukcji prawno-podatkowych.˝

Jednocześnie należy zauważyć, iż postulat zmniejszenia obciążeń podatkowych dla podatników działających na rzecz dobroczynności jest już obecnie w dużej mierze realizowany. Obowiązujące przepisy obu ustaw o podatku dochodowym umożliwiają bowiem podatnikom odliczanie od dochodu darowizn przekazanych organizacjom prowadzącym działalność pożytku publicznego w sferze zadań publicznych, w tym stowarzyszeniom, fundacjom, kościelnym osobom prawnym (art. 26 ust. 1 pkt 9 updof i art. 18 ust. 1 updop).

Ponadto uprzejmie informuję, że obecnie trwają prace nad zmianą przepisów prawa podatkowego, w ramach których prowadzone są również analizy w zakresie przekazywanych darowizn.