SPS-023-13705/10 - Stanowisko MZ w sprawie dokumentowania przez pacjentów prawa do świadczeń zdrowotnych finansowanych z FUS.

Odnosząc się do kontynuacji wydawania legitymacji ubezpieczeniowych do czasu wejścia w życie rozporządzenia, o którym mowa w art. 49 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.), uprzejmie informuję, że legitymacje ubezpieczeniowe były wydawane na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 1989 r. Nr 25, poz. 137 z późn. zm.). Zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy dowodem objęcia ubezpieczeniem społecznym była legitymacja ubezpieczeniowa wystawiana dla pracowników oraz członków ich rodzin. Jednocześnie, jak wynika z art. 6 ust. 3 powyższej ustawy, minister pracy i polityki społecznej w porozumieniu z ministrem zdrowia i opieki społecznej w formie rozporządzenia określał wzory legitymacji ubezpieczeniowych, tryb ich wystawiania oraz sposób dokonywania w nich wpisów. Stosownie do § 1 rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 16 maja 1991 r. w sprawie wzorów i trybu wystawiania legitymacji ubezpieczeniowych legitymacje te były wydawane pracownikom oraz członkom ich rodziny.

W odniesieniu do osób prowadzących działalność gospodarczą podstawą prawną do wydawania legitymacji ubezpieczeniowych była ustawa z dnia 18 grudnia 1976 r. o ubezpieczeniu społecznym osób prowadzących działalność gospodarczą oraz ich rodzin, która w art. 22 ust. 4 wskazywała, iż prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych ustalał wzory legitymacji ubezpieczeniowych, tryb ich wydawania i sposób dokonywania wpisów. Podstawą określającą wprost wzory legitymacji ubezpieczeniowych były instrukcje prezesa ZUS z 19 czerwca 1990 r., 11 września 1992 r., 8 maja 1995 r. oraz z 7 lipca 1997 r.

Przepisy ustaw, na podstawie których wydawane były akty wykonawcze określające legitymacje ubezpieczeniowe, zostały uchylone ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 11, poz. 74 z późn. zm.).

Jednocześnie przepisy tej ustawy, która weszła w życie z dniem 1 stycznia 1999 r., nie zawierają już postanowień dotyczących legitymacji ubezpieczeniowych dla pracowników ani dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Ustawa powyższa nie zachowała w mocy rozporządzenia z 16 maja 1991 r. dotyczącego legitymacji ubezpieczeniowych dla pracowników. Zgodnie bowiem z art. 122 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych do czasu wydania przepisów wykonawczych przewidzianych w ustawie pozostały w mocy przepisy aktów wykonawczych wydane na podstawie ustawy z dnia 25 listopada 1986 r. o organizacji i finansowaniu ubezpieczeń społecznych, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W związku z tym, iż analogiczna delegacja ustawowa dotycząca legitymacji ubezpieczeniowych nie była zawarta w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych, stwierdzić należy, że z dniem 1 stycznia 1999 r. wygasła prawna podstawa do wydawania legitymacji ubezpieczeniowych.

W odniesieniu do dokumentowania prawa do świadczeń opieki zdrowotnej (prawa do ubezpieczenia zdrowotnego) obecne brzmienie art. 240 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych jest kompatybilne z przepisami ustaw z zakresu ubezpieczeń społecznych, albowiem nie wymaga, ażeby prawo do ubezpieczenia zdrowotnego pracowników było potwierdzane legitymacjami ubezpieczeniowymi, dla wydawania których notabene odpadła podstawa prawna.

Zgodnie z art. 240 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do czasu wydania ubezpieczonemu karty ubezpieczenia zdrowotnego dowodem ubezpieczenia zdrowotnego jest każdy dokument, który potwierdza uprawnienia do świadczeń opieki zdrowotnej, w szczególności dokument potwierdzający opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne. Powyższy przepis uelastycznia system identyfikacji osób ubezpieczonych, albowiem nie zawiera enumeratywnego wyliczenia dokumentów, którymi potwierdzane jest ubezpieczenie zdrowotne. Obecnie dokumentem takim może być np. legitymacja pracownicza, dowód opłacenia przez pracodawcę składek (RMUA), zaświadczenie wydane przez pracodawcę o zatrudnieniu pracownika. W przypadku członków rodziny dowodem ubezpieczenia może być dowód opłacenia składki przez głównego ubezpieczonego oraz kopia deklaracji zgłoszenia członka rodziny do ubezpieczenia.

Natomiast odnosząc się do sprawy przyspieszenia prac nad elektroniczną kartą ubezpieczenia zdrowotnego, informuję, iż prace nad rozporządzeniem, o którym mowa w art. 49 ust. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) dotyczącym wzoru karty ubezpieczenia zdrowotnego, zostały wstrzymane do czasu ostatecznego zakończenia prac komitetu technicznego Komisji Europejskiej, w którym trwają prace nad zmianą wzoru Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego na kartę elektroniczną. Informacja w tej sprawie została przyjęta przez Radę Ministrów. Ponadto wydanie rozporządzenia na podstawie art. 49 wymaga dokonania ustaleń ministra zdrowia z Narodowym Funduszem Zdrowia oraz ministrem spraw wewnętrznych i administracji dotyczących koncepcji tej karty, w tym technicznych wymogów, jakie ma spełniać. Należy również zagwarantować środki finansowe na zrealizowanie takiego projektu.

Mając na uwadze fakt, że wdrożenie systemu elektronicznej karty ubezpieczenia zdrowotnego obejmuje (poza wydaniem karty) również dostawę czytników i niezbędnego oprogramowania oraz fakt, iż poza dostosowaniem systemów informatycznych NFZ niezbędna będzie również odpowiednia modyfikacja systemów IT świadczeniodawców.

Jednocześnie uprzejmie informuję, że zgodnie z ostatnimi ustaleniami Rady Ministrów od 2011 r. Polacy będą posługiwać się elektronicznymi dowodami tożsamości, które będzie można wykorzystać jako dokument potwierdzający uprawnienie do korzystania z usług medycznych w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. W związku z powyższym najprawdopodobniej nie będzie konieczności wydawania rozporządzenia, o którym mowa w art. 49 ust. 9 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).