SPS-023-1182/08 - Korzystanie z pomocy finansowej przez spółki wodne z budżetu jednostek samorządu terytorialnego.

Szanowny Panie Marszałku! Nawiązując do pisma z dnia 20 lutego 2008 r. znak: SPS-023-1182/08, przy którym została przesłana interpelacja pana posła Jana Kamińskiego w sprawie korzystania z pomocy finansowej przez spółki wodne z budżetu jednostek samorządu terytorialnego, uprzejmie informuję, co następuje.

1. Zgodnie z art. 164 ust. 1 i 5 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019, z późn. zm.), spółki wodne, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, mogą korzystać z pomocy finansowej z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w formie dotacji udzielanej zgodnie z przepisami ustawy o finansach publicznych, przeznaczonej w szczególności na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych oraz realizację inwestycji.

Przepisy art. 174 ust. 1 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 249, poz. 2104, z późn. zm.) wyraźnie określają, iż z budżetu jednostki samorządu terytorialnego udzielane są dotacje przedmiotowe tylko dla zakładów budżetowych i gospodarstw pomocniczych, kalkulowane według stawek jednostkowych. Przepis ust. 2 tego artykułu przewiduje wprawdzie możliwość udzielania dotacji również innym podmiotom, lecz tylko wtedy, gdy tak stanowią odrębne przepisy. Cytowany powyżej art. 164 ust. 5 ustawy - Prawo wodne nie upoważnia do udzielania spółkom wodnym dotacji przedmiotowych z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, gdyż przez dotacje przedmiotowe - w myśl art. 106 ust. 2 pkt 3 ustawy o finansach publicznych - należy rozumieć dopłaty do określonych rodzajów wyrobów lub usług, kalkulowanych według stawek jednostkowych.

Natomiast stosownie do art. 106 ust. 2 pkt 2 ustawy o finansach publicznych dotacje podmiotowe są udzielane na dofinansowanie działalności bieżącej ustawowo wskazanego podmiotu. Ustawa o finansach publicznych stanowi jednoznacznie, że z budżetu państwa mogą być udzielane dotacje podmiotowe wyłącznie na cele i w zakresie określonym w ustawach innych niż ustawa budżetowa lub w umowach międzynarodowych. Odnośnie do jednostek samorządu terytorialnego obowiązujący pozostaje przepis definiujący dotację podmiotową (art. 106 ust. 2 pkt 2 ustawy o finansach publicznych) i wskazujący na możliwość udzielania dotacji podmiotowej dla ustawowo wskazanego podmiotu.

Tak więc spółkom wodnym nie mogą być udzielane z budżetu jednostki samorządu terytorialnego zarówno dotacje przedmiotowe, jak i dotacje podmiotowe.

Natomiast pomoc finansowa z budżetu jednostki samorządu terytorialnego dla podmiotów niezaliczanych do sektora finansów publicznych (art. 4 ustawy o finansach publicznych nie wymienia spółek wodnych jako jednostek tworzących sektor finansów publicznych) i niedziałających w celu osiągnięcia zysku, stosownie do art. 176 ustawy o finansach publicznych, może być udzielana w formie dotacji na cele publiczne związane z realizacją zadań tej jednostki. Zlecenie zadań i udzielenie dotacji dokonywane winno być zgodnie z przepisami ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.), a jeżeli dotyczy ono innych zadań niż określone w tej ustawie - na podstawie umowy jednostki samorządu terytorialnego z podmiotem (do umowy tej stosuje się odpowiednio przepis art. 131 ust. 2 ustawy o finansach publicznych). Tryb postępowania o udzielenie dotacji na inne zadania niż określone w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, sposób jej rozliczania oraz sposób kontroli wykonywania zleconego zadania określa, w drodze uchwały, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego, mając na uwadze zapewnienie jawności postępowania o udzielenie dotacji i jej rozliczania.

Dotacje celowe, o których mowa w art. 176 ustawy o finansach publicznych, mogą być udzielane z budżetu jednostek samorządu terytorialnego na cele publiczne związane z realizacją zadań jednostki samorządu terytorialnego. Zauważyć przy tym należy, iż ustawodawca w przepisie ust. 1 art. 176 ww. ustawy, określając zakres udzielanych dotacji, posłużył się pojęciem zadań jednostki samorządu terytorialnego, nie ograniczając możliwości udzielania dotacji wyłącznie na tzw. zadania własne.

Mając powyższe na uwadze, należy stwierdzić, iż na zasadach określonych w omawianym art. 176 ustawy o finansach publicznych spółkom wodnym mogą być udzielane dotacje celowe z budżetu jednostki samorządu terytorialnego, w tym na zadania, o których mowa w art. 164 ust. 5 ustawy - Prawo wodne, tj. na bieżące utrzymanie wód i urządzeń wodnych oraz realizację inwestycji.

Dodać należy, iż udzielenie dotacji celowej z budżetu jednostek samorządu terytorialnego jest uzależnione od spełnienia następujących trzech warunków:

2. Ministerstwo Finansów wielokrotnie zajmowało stanowisko w omawianej kwestii i informowało, iż wobec istotnych wątpliwości związanych z interpretacją art. 164 ustawy - Prawo wodne w zakresie dofinansowania spółek wodnych zasadne jest dokonanie nowelizacji ww. artykułu Prawa wodnego. Inicjatywę w tym zakresie posiada minister środowiska.