SPS-023-10885/09 - Zasady naliczania podstawy emerytury z powodu wzrostu stażu pracy.

Szanowny Panie Marszałku! W związku z interpelacją pana posła Marka Polaka, przekazaną przy piśmie Pana Marszałka z dnia 13 sierpnia 2009 r., znak: SPS-023-10885/09, w sprawie doliczania stażu pracy do emerytury uprzejmie przedstawiam, co następuje.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 z późn. zm.) w przypadku gdy emeryt wykonuje pracę zarobkową i z tego tytułu polega obowiązkowi ubezpieczeń emerytalnego i rentowych, może zgłosić wniosek o doliczenie nieuwzględnionych dotychczas okresów składkowych lub nieskładkowych.

Postępowanie w sprawach świadczeń wszczyna się na podstawie wniosku zainteresowanego. Działanie z urzędu w sprawach świadczeń emerytalno-rentowych ma charakter wyjątkowy i musi wynikać wprost z ustawy.

Zatem zgodnie z trybem określonym w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. Nr 10, poz. 49 z późn. zm.) zainteresowany winien złożyć we właściwym z uwagi na miejsce zamieszkania oddziale ZUS wniosek, w którym wskaże, jakiego działania oczekuje od urzędu.

Jednocześnie należy podkreślić, iż nie istnieją żadne przepisy zobowiązujące organ rentowy do stałego analizowania sytuacji ubezpieczonych i informowania ich o możliwości wystąpienia z wnioskiem o przyznanie czy też przeliczenie świadczenia albo doliczenie nieuwzględnionych dotychczas okresów składkowych lub nieskładkowych.

Wskazać należy, że nałożenie na organy władzy państwowej obowiązku wszelkich działań z urzędu dla wszystkich potencjalnie zainteresowanych byłoby to nie tylko organizacyjnie i finansowo nadmiernym obciążeniem podmiotów, których działanie winno cechować racjonalne gospodarowanie środkami publicznymi, ale także sprzeczne z zasadą pomocniczości sformułowaną w preambule konstytucji. Osoby uczestniczące w obrocie prawnym powinny wykazać się aktywnością w ustalaniu swojej sytuacji prawnej.

Stanowisko powyższe zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 5 marca 2008 r. (sygn. III UK 93/07).

Podkreślić należy, iż niezłożenie wniosku o doliczenie do świadczenia stażu pracy wraz z zaświadczeniem z zakładu pracy skutkuje jedynie tym, iż emerytura wypłacana jest w dotychczasowym wymiarze. W postępowaniu tym nie istnieje termin zawity, który skutkowałby przepadkiem uprawnień.

Wniosek o ponowne ustalenie wysokości emerytury poprzez doliczenie nieuwzględnionych dotychczas w wymiarze świadczenia okresów składkowych lub nieskładkowych uprawniony winien zgłosić nie wcześniej niż po zakończeniu kwartału kalendarzowego, jeżeli pozostaje w ubezpieczeniu, chyba że w kwartale kalendarzowym ustało ubezpieczenie. Świadczenie zostanie podwyższone od miesiąca złożenia wniosku.

Takie same uregulowania odnoszą się do przypadku, gdy emeryt w związku z wykonywaną na emeryturze pracą zwraca się do organu rentowego o przeliczenie świadczenia. Wysokość emerytury oblicza się ponownie od podstawy wymiaru ustalonej emerytury, jeżeli do jej obliczenia zainteresowany wskaże podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne lub ubezpieczenia emerytalne i rentowe przypadającą w całości lub w części po przyznaniu emerytury, a wskaźnik wysokości podstawy wymiaru jest wyższy od poprzednio obliczonego.

Pragnę Pana Marszałka poinformować, że przyjęte rozwiązania dotyczące doliczania okresów pracy do wymiaru emerytury uważam za optymalne i niewymagające zmian. Należałoby bowiem mieć na uwadze, że omawiane przepisy dotyczą wygasającego starego systemu emerytalnego i są maksymalnie oszczędne. Zaangażowanie operacyjne, wydawanie co miesiąc decyzji i jej wysyłka rodziłaby koszty, które znacznie przekraczałyby kwotę samej podwyżki świadczenia emerytalnego.