SPS-023-10073/09 - Stanowisko Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zmiany rozporządzenia dotyczącego dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej.

Na podstawie ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2008 r. Nr 69, poz. 415 z późn. zm.), starosta ze środków Funduszu Pracy może zrefundować przedsiębiorcy koszty wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego.

Z załączonego pisma pani poseł wynika, iż umowy o przyznanie ww. refundacji zostały z przedsiębiorcami zawarte pod rządami uchylonego już rozporządzenia ministra pracy i polityki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu dokonywania refundacji ze środków Funduszu Pracy kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej oraz form zabezpieczenia zwrotu otrzymanych środków (Dz. U. Nr 236, poz. 2002 z późn. zm.) opartego na również nieobowiązującym już rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2204/2002 z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia (Dz. Urz. WE L 337 z 13 grudnia 2002, str. 3). Z uwagi na fakt, iż pomoc publiczna mogła być udzielana na mocy powołanego rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 tylko do 31 grudnia 2008 r., po tym dniu nie ma możliwości udzielania nowej pomocy publicznej na zasadach ww. rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 21 listopada 2005 r. Zawarte jednak przed 1 stycznia 2009 r. umowy są realizowane na mocy dotychczas obowiązujących ww. przepisów.

Wszelkie czynności prawne (w tym umowy) winny być zawierane oraz realizowane w oparciu o przepisy obowiązujące w czasie ich zawierania.

Należy zauważyć, iż warunek utrzymania stanu zatrudnienia przez określony okres czasu (2 lub 3 lata w zależności, czy był to duży, czy też średni przedsiębiorca) wynikał z przepisów rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia. Zgodnie ze stanowiskiem Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie obowiązku utrzymania stworzonego zatrudnienia w przypadku udzielenia pomocy na tworzenie nowych miejsc pracy przez odpowiedni okres czasu, należało wziąć pod uwagę utrzymanie nie tylko nowych miejsc pracy, ale wymaganego wzrostu netto, na który składał się zarówno stan zatrudnienia z dnia składania wniosku o pomoc, jak i nowe objęte dofinansowaniem miejsca pracy.

Nieutrzymanie stanu zatrudnienia przez okres wymagany powołanym aktem unijnym powoduje obowiązek zwrotu uzyskanej pomocy publicznej. Jednocześnie przez stan zatrudnienia rozumie się liczbę zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty, a zatem nawet zmniejszenie wymiaru czasu pracy poszczególnych pracowników powoduje automatycznie, iż spadnie również liczba zatrudnionych w przeliczeniu na pełne etaty i tym samym dojdzie do zmniejszenia stanu zatrudnienia.

Brak jest możliwości odstąpienia od warunku utrzymania stanu zatrudnienia, o którym mowa w umowach zawartych z urzędami pracy, gdyż był to jeden z warunków udzielenia pomocy publicznej wynikający z powołanego rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002. Niewywiązanie się z tego warunku spowoduje zgodnie z przepisami unijnymi obowiązek zwrotu udzielonej pomocy publicznej. Jednocześnie, zdaniem resortu, za możliwe rozwiązanie problemu należy uznać wydłużenie trwania umowy o taki okres czasu, jaki konieczny będzie do wywiązania się przez pracodawcę z warunku utrzymania stanu zatrudnienia. A zatem doraźne zmniejszenie stanu zatrudnienia nie powodowałoby konieczności zwrotu pomocy, jeżeli pracodawca zobowiązałby się do zwiększenia tego stanu zatrudnienia do poziomu wymaganego umową w kolejnym okresie tak, aby łącznie spełniony był warunek utrzymania stanu zatrudnienia przez wskazany okres czasu, tekst jedn. 2 (3) lat.

W dniu 21 kwietnia 2009 r. w Dzienniku Ustaw Nr 62 pod poz. 512 zostało ogłoszone rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 17 kwietnia 2009 r. w sprawie dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego oraz przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej. Rozporządzenie stanowi realizację nowego upoważnienia ministra pracy i polityki społecznej, zawartego w art. 46 ust. 6 ww. ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zgodnie z którym refundacja kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego stanowi pomoc de minimis i jest udzielana zgodnie z przepisami rozporządzenia Komisji (WE) nr 1998/2006 z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu do pomocy de minimis (Dz. Urz. UE L 379 z 28 grudnia 2006, str. 5) oraz rozporządzenia Komisji (WE) nr 875/2007 z dnia 24 lipca 2007 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis dla sektora rybołówstwa i zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1860/2004 (Dz. Urz. UE L 193 z 25 lipca 2007, str. 6).

Z uwagi na to, że od dnia 21 kwietnia 2009 r. refundacja kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy jest udzielana zgodnie z zasadami innego rozporządzenia unijnego, stworzyło to możliwość przyjęcia korzystniejszych rozwiązań dla przedsiębiorców, m.in. odstąpiono od utrzymania stanu zatrudnienia w warunkach kryzysu gospodarczego i zobowiązano podmiot, stosownie do przepisów art. 46 ust. 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, do utrzymania w zatrudnieniu przez okres 24 miesięcy wyłącznie skierowanego bezrobotnego.

Pragnę ponadto wyjaśnić, że ww. rozporządzenie nie uchyliło rozporządzenia z dnia 21 listopada 2005 r., bowiem rozporządzenie to przestało już wcześniej obowiązywać tekst jedn. z chwilą wejścia w życie rozporządzenia Minister pracy i polityki społecznej z dnia 15 stycznia 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu dokonywania refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego, przyznawania bezrobotnemu środków na podjęcie działalności gospodarczej oraz form zabezpieczenia zwrotu otrzymanych środków (Dz. U. Nr 5, poz. 26), które dostosowywało przyznawanie przedmiotowej refundacji do przepisów nowego rozporządzenia Komisji (WE) nr 800/2008 z dnia 6 sierpnia 2008 r. uznającego niektóre rodzaje pomocy za zgodne ze wspólnym rynkiem w zastosowaniu art. 87 i 88 traktatu (Dz. UE L 214 z 9 sierpnia 2008, str. 3) zgodnie z zasadami, którego refundacja stanowiła pomoc w formie subsydiów płacowych na rekrutację pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji oraz pomoc w formie subsydiów płacowych na zatrudnienie pracowników niepełnosprawnych.

Ponadto należy zauważyć, że przepisy rozporządzenia ministra pracy i polityki społecznej z dnia 17 kwietnia 2009 r. nie mogą wprowadzać zmian niezgodnych z przepisami unijnymi. Brak jest wobec tego możliwości zmiany warunków wynikających z przepisów rozporządzenia Komisji (WE) nr 2204/2002 z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie stosowania art. 87 i 88 traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa w zakresie zatrudnienia. Ponadto powołany akt unijny stracił już moc i jest stosowany tylko do tych umów, które zostały zawarte pod jego rządami.