SP8-456/841-628/GN-628/03/ED - Wytyczne określające elementy oraz strukturę prawidłowo opracowanego planu restrukturyzacyjnego.

W nawiązaniu do pisma z dnia 19 lutego 2003 r. nr SP8-87/841-192/BM6-1166/03/N przekazuję w załączeniu, opracowane przez Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów, wytyczne określające elementy oraz strukturę prawidłowo opracowanego planu restrukturyzacyjnego w świetle przepisów ustawy z dnia 27 lipca 2002 r. o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej (Dz. U. Nr 141, poz. 1177) oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy doraźnej oraz pomocy na restrukturyzację przedsiębiorstw (Dz. U. Nr 186, poz. 1545), z uprzejmą prośbą o przekazanie podległym urzędom skarbowym - do wiadomości i wykorzystania.

Jednocześnie informuję, że zgodnie ze stanowiskiem prezentowanym przez UOKiK - mimo iż ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. o restrukturyzacji niektórych należności publicznoprawnych od przedsiębiorców (Dz. U. Nr 155, poz. 1287 ze zm.) zwalnia małych przedsiębiorców z obowiązku przedkładania programów restrukturyzacyjnych, to jednak do restrukturyzacji prowadzonej na podstawie tej ustawy mają zastosowanie przepisy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, które nie przewidują odstępstw od obowiązku przedkładania planów restrukturyzacyjnych przez przedsiębiorców ubiegających się o udzielenie pomocy publicznej. Rozwiązaniem tego problemu, zdaniem Prezesa UOKiK, mogłoby być uzyskanie od przedsiębiorcy, przez organy udzielające pomocy publicznej, informacji opisujących w syntetyczny sposób sytuację jego przedsiębiorstwa, określających planowane działania mające na celu naprawę jego sytuacji tak, aby możliwe było stwierdzenie, czy zaplanowane działania zostały zrealizowane.

Przedmiotowe informacje powinny również identyfikować wszelką pomoc publiczną konieczną dla przeprowadzenia restrukturyzacji.

Stanowisko to zostało zaakceptowane przez Komitet Rady Ministrów.

W związku z powyższym, w celu umożliwienia skorzystania z dobrodziejstw ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. wszystkim przedsiębiorcom, którzy spełnią warunki restrukturyzacji, wskazane byłoby, ażeby urzędy skarbowe podjęły działania mające na celu udzielenie pomocy małym przedsiębiorcom w opracowaniu zwięzłych informacji, spełniających wymogi ustawy o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej.

Plan restrukturyzacji

I. Elementy planu restrukturyzacji

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie dopuszczalności pomocy doraźnej oraz pomocy na restrukturyzację przedsiębiorstw (Dz.U. Nr 186, poz. 1545) plan restrukturyzacji musi być dokumentem spójnym, kompletnym i wiarygodnym. Powinien on zawierać następujące elementy:

a) wskazywać przyczyny, które doprowadziły do powstania trudności przedsiębiorstwa,

b) zawierać informacje dotyczące sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorcy oraz analizę rynku, na którym prowadzi on działalność gospodarczą,

c) przewidywać działania konieczne do usunięcia przyczyn trudnej sytuacji przedsiębiorcy, ze wskazaniem źródeł ich sfinansowania, w tym pomocy publicznej ograniczonej do wielkości niezbędnej do osiągnięcia celów restrukturyzacji, przy uwzględnieniu środków własnych przedsiębiorcy,

d) zawierać prognozę sytuacji przedsiębiorcy po przeprowadzeniu restrukturyzacji.

Zawartość planu restrukturyzacji będzie różna w zależności od wielkości przedsiębiorcy, powiązań kapitałowych, skali problemów, sektora działalności gospodarczej itd.

Do typowych działań restrukturyzacyjnych należy zaliczyć następujące: ugodę z wierzycielami; powiększanie zasobów gotówkowych przez dzierżawę; sprzedaż czy leasing maszyn, urządzeń lub innego niepotrzebnego majątku produkcyjnego; zmniejszenie kosztów produkcji przez zmiany technologiczne, oszczędność energii lub racjonalizację zatrudnienia; zaprzestanie nieopłacalnej produkcji; wyprzedaż zbędnych zapasów i produkcji zakończonej, udoskonalanie wytwarzanych produktów; wprowadzanie nowych produktów; eliminację produktów niekonkurencyjnych i nieopłacalnych itd.

Należy zwrócić uwagę na następujące pozycje planu: pomoc publiczna, koszty i źródła finansowania, harmonogram realizacji działań. W planie restrukturyzacyjnym powinna być zawarta cała pomoc publiczna niezbędna przedsiębiorcy do odzyskania długookresowej zdolności do konkurowania na rynku. Pomoc powinna być przeliczona na ekwiwalent dotacji netto. Kompletność oraz poprawność wypełnienia tej pozycji planu restrukturyzacyjnego, jest o tyle ważna, że pomoc publiczna nieujęta w planie nie może być przedsiębiorcy udzielona. W pozycji koszty, źródła oraz harmonogram realizacji programu należy szczegółowo opisać każde działanie restrukturyzacyjne oraz podać termin realizacji oraz źródło pokrycia kosztów jego realizacji (np. kredyt bankowy, pomoc publiczna, wpływy z działalności bieżącej itd.).

II. Struktura planu restrukturyzacyjnego

1.Charakterystyka przedsiębiorstwa

1) Stan prawny i własnościowy

- pełna nazwa i adres siedziby przedsiębiorcy będącego adresatem zamierzonej pomocy,

- forma prawna przedsiębiorcy,

- w odniesieniu do spółek - struktura kapitałowa oraz pełna nazwa i adres siedziby lub adres podmiotów posiadających ponad 25% głosów na walnym zgromadzeniu lub zgromadzeniu wspólników przedsiębiorcy będącego adresatem zamierzonej pomocy,

- oznaczenie działalności według Polskiej Klasyfikacji Działalności

2) Struktura organizacyjna i zatrudnienie

- schemat struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa,

- lokalizacja wszystkich zakładów i stan zatrudnienia dla każdego z nich,

- schemat struktury organizacyjnej grupy kapitałowej, do której przedsiębiorca należy,

- wskazanie, czy przedsiębiorca jest małym czy średnim przedsiębiorcą

3) Charakterystyka techniczno-technologiczna

4) Informacja o wszczętym postępowaniu układowym lub upadłościowym

2.Analiza rynku

1) Charakterystyka wytwarzanych produktów (świadczonych usług)

2) Określenie rynku właściwego w rozumieniu art. 4 pkt 8 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 122, poz. 1319)

3) Struktura sprzedaży produktów (usług), w tym udział w segmentach rynku krajowego przedsiębiorcy oraz jego konkurentów

4) Struktura sprzedaży produktów (usług), w tym udział w segmentach rynków zagranicznych przedsiębiorcy oraz jego konkurentów (oddzielnie należy wykazać udział w rynku Unii Europejskiej)

5) Wykaz głównych konkurentów

6) Ocena konkurencyjności

7) Określenie wielkości zdolności produkcyjnych i stopnia ich wykorzystania (w przypadku dużych przedsiębiorców lub mających istotny udział w rynku)

8) Opis systemu dystrybucji i sprzedaży przedsiębiorcy

3.Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa - identyfikacja przyczyn trudnej sytuacji ekonomiczno-finansowej

1) Opis sytuacji ekonomiczno-finansowej przedsiębiorstwa i podjętych do tej pory działań naprawczych

2) Szczegółowy opis wraz z określeniem ewentualnych problemów w następujących obszarach:

- produktu wraz z otoczeniem rynkowym, w odniesieniu do każdej grupy produktów,

- wyposażenia technicznego, procesów technologicznych,

- zaopatrzenia,

- poziomu i struktury sprzedaży,

- organizacji sprzedaży i marketingu,

- finansów przedsiębiorstwa,

- zatrudnienia,

- organizacji,

- oddziaływania przedsiębiorstwa na środowisko

3) Analiza SWOT

4.Planowane działania restrukturyzacyjne (ewentualnie określenie strategii działania przedsiębiorstwa)

1) Działania mające na celu rozwiązanie wszystkich zdefiniowanych w poprzednim rozdziale problemów przedsiębiorstwa oraz ich efekty. Mogą to być działania obejmujące np.:

- restrukturyzację produktową (opis koniecznych działań w tym obszarze),

- zmiany poziomu produkcji i sprzedaży (opis koniecznych działań w tym obszarze), w przypadku strukturalnej nadwyżki zdolności produkcyjnych plan powinien przewidywać ich redukcję,

- restrukturyzację techniczno-technologiczną (opis koniecznych działań w tym obszarze), wraz ze wskazaniem ewentualnych inwestycji,

- restrukturyzację zatrudnienia (opis koniecznych działań w tym obszarze),

- restrukturyzację organizacyjną i majątkową (będącą konsekwencją dokonywanych zmian produkcji oraz mającą na celu obniżenie kosztów),

- restrukturyzację finansową, w tym wszelkie planowane działania mające na celu zmniejszenie istniejącego zadłużenia, np. umorzenia, rozłożenia na raty, odroczenia terminów płatności należności publicznoprawnych i prywatnoprawnych, z podaniem konkretnych kwot, terminów przeprowadzenia działań, spodziewanych efektów.

Plan restrukturyzacyjny nie może ograniczać się wyłącznie do restrukturyzacji finansowej.

Planowane działania mogą zostać zebrane w formie tabeli, którą prezentuje załącznik nr 5.

2) Źródła finansowania

Powinny zostać szczegółowo i przejrzyście określone źródła pokrycia kosztów wszelkich podejmowanych działań, opisanych w ramach poprzednich punktów, np. w formie tabeli zawierającej wskazanie konkretnego obszaru restrukturyzacji, koszty podejmowanego działania oraz koszty i źródła pokrycia (przykładowa tabela w zał. nr 6).

Omówienie źródeł finansowania należy przedstawić w podziale na:

-Zestawienie planowanej pomocy niezbędnej do zakończenia procesu restrukturyzacji powinno zostać przygotowane według załączonego wzoru formularza i obejmować jednolicie wszelką planowaną pomoc. Niezamieszczenie w planie jakiegokolwiek przypadku udzielenia pomocy spowoduje, iż jej otrzymanie nie będzie możliwe.

1 "Dzień udzielenia pomocy" może zostać określony z dokładnością do jednego kwartału.

2 "Wielkość nominalna" jest to np. wartość zobowiązania podlegającego rozłożeniu na raty, których termin płatności ulega odroczeniu, kwota uzyskanej pożyczki preferencyjnej, kwota gwarantowanego kredytu itp.

3 Zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 15 października 2002 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania wartości pomocy publicznej udzielanej w różnych formach (Dz. U. Nr 186, poz. 1543).

-Zestawienie środków własnych, które przedsiębiorstwo może przeznaczyć na pokrycie kosztów restrukturyzacji z pochodzeniem ich źródeł (nadwyżka finansowa, kredyty itd.).

5.Harmonogram działań restrukturyzacyjnych

Plan restrukturyzacji powinien zawierać szczegółowy harmonogram działań restrukturyzacyjnych. W związku z powyższym wszelkie przewidywane w planie restrukturyzacyjnym działania powinny zostać dokładnie określone i wyznaczony powinien zostać termin ich realizacji. Ponadto niezbędne jest określenie efektów zaplanowanych działań, w tym finansowych (np. zmniejszenie kosztów wynagrodzeń o odpowiednią kwotę). Harmonogram można opracować z dokładnością do jednego kwartału. Przykładowy harmonogram znajduje się w załączniku 7.

6.Projekcje wyników finansowych

1) Przyjęte założenia w zakresie wielkości sprzedaży, cen, inflacji itp.

2) Projekcje w formie dokumentów finansowych za każdy rok restrukturyzacji uwzględniające przyjęte założenia oraz konsekwencje finansowe wszelkich działań podejmowanych w ramach planu.

W przypadku alternatywnych wariantów przebiegu procesu restrukturyzacyjnego należy dołączyć prognozy finansowe dla tych wariantów.

7.Opis sytuacji przedsiębiorstwa po zakończeniu restrukturyzacji

W przypadku dużych przedsiębiorców prognoza sytuacji finansowej powinna zawierać przewidywania w zakresie popytu i podaży na rynku, na którym działa przedsiębiorca.

Załączniki do planu restrukturyzacji:

1. Rachunek zysków i strat za ostatnie 3 lata

2. Bilans za ostatnie 3 lata

3. Rachunek przepływów pieniężnych za ostatnie 3 lata

4. Zestawienie zadłużenia

5. Opis problemów do rozwiązania i działania naprawcze

6. Koszty restrukturyzacji i źródła ich finansowania

7. Harmonogram działań restrukturyzacyjnych i ich wpływ na wynik finansowy