SP3.054.2.2017 - Stanowisko MRiF w sprawie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania.

W odpowiedzi na interpelację z dnia 24 stycznia 2017 r., nr 9282, Pana Tomasza Piotra Nowaka - posła na Sejm Rzeczpospolitej Polskiej, w sprawie skutków stosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, uprzejmie informuję, co następuje.

Na wstępie należy wyjaśnić, że w obowiązującym stanie prawnym nie ma możliwości, aby jakikolwiek inny organ, poza Ministrem Rozwoju i Finansów prowadził postępowania podatkowe z zastosowaniem przepisów klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Zatem organy kontroli skarbowej ("kontrola skarbowa") nie mają podstawy prawnej do stosowania przepisów klauzulowych w prowadzonych postępowaniach kontrolnych. Natomiast z dniem 1 marca 2017 r. kompetencja ta przechodzi do Szefa KAS jako organu nadzorującego administrację skarbową.

Odnosząc się do tez zawartych w interpelacji, dotyczących możliwości zakwestionowania przez organ wydanych interpretacji indywidualnych i obowiązku zwrotu "podatku naliczonego na kilka lat wstecz", należy doprecyzować, że przepisy o klauzuli mają zastosowanie wyłącznie do korzyści podatkowej uzyskanej po dniu ich wejścia w życie (tj. dniu 15 lipca 2016 r.).

Wydanie przez Ministra Rozwoju i Finansów decyzji klauzulowej, w zakresie elementów stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawartego w udzielonej podatnikowi interpretacji indywidualnej wyłącza ochronę, wynikającą z takiej interpretacji, tzn. brak konieczności zapłaty odsetek od zaległości podatkowej oraz odpowiedzialność karnoskarbową, a w przypadku gdy zdarzenie podatkowe nastąpiło po wydaniu interpretacji - także zwolnienie z zapłaty podatku. Przepis ten ma na celu wyrównanie sytuacji podatników. Nie może być tak, że z dwóch firm w identycznej sytuacji jedna w 2017 r. zapłaci podatek a druga nie, bo stosuje agresywną optymalizację podatkową na podstawie interpretacji np. z 2013 r. Przedsiębiorcy muszą mieć równe warunki gry, a Skarb Państwa nie może tracić należnych przychodów podatkowych.

Jeżeli podatnik ma wątpliwości, czy w jego sprawie mogłyby znaleźć zastosowanie przepisy klauzuli, wówczas może wystąpić do Ministra Rozwoju i Finansów z wnioskiem o wydanie opinii zabezpieczającej. Wniosek o wydanie opinii zabezpieczającej powinien zawierać o wiele więcej informacji niż wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, a postępowanie o wydanie opinii zabezpieczającej jest bardziej skomplikowane niż postępowanie interpretacyjne. Z tego też względu, rozpatrzenie wniosku o wydanie opinii zabezpieczającej zostało uwarunkowane uiszczeniem opłaty w wysokości 20 tys. zł.

Należy jednocześnie podkreślić, iż wszystkie interpretacje podatkowe, które nie dotyczą agresywnej optymalizacji podatkowej pozostają w mocy. Przedsiębiorcy nadal są chronieni przez takie interpretacje. Nie widzimy powodu, aby firma, która nie podejmuje sztucznych działań w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, miała występować po opinię zabezpieczającą i wydawać na to 20 tys. zł. W takiej sytuacji ochronę zapewni jej zwykła interpretacja, gdzie opłata wynosi 40 zł.

Odnosząc się do pytania dotyczącego wytycznych stosowania klauzuli, które zabezpieczą podatników przed zbyt szerokim i dowolnym jej zastosowaniem, należy wyjaśnić, że zakres stosowania tych przepisów wynika z samej Ordynacji podatkowej. Przewidziane zostały wyłączenia zastosowania klauzuli, w tym wyłączenie ze względu na wysokość uzyskanej korzyści podatkowej (100.000 zł), o której mowa w interpelacji. Klauzula nie będzie również stosowana w zakresie, w którym podatnik uzyskał opinię zabezpieczającą. Co istotne, w celu opiniowania zasadności zastosowania klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, powołana została niezależna Rada do Spraw Przeciwdziałania Unikaniu Opodatkowania. Opinia Rady wydawana jest na wniosek ministra w toku postępowania podatkowego lub na wniosek strony w odwołaniu od decyzji wydanej w zastosowaniem klauzuli. Zastosowanie klauzuli nie zależy od swobodnego uznania urzędnika, lecz jest wynikiem sformalizowanego postępowania, zakończonego decyzją Ministra Rozwoju i Finansów. Ministerstwo Finansów zamierza aktywnie kształtować politykę w zakresie stosowania klauzuli, w tym także poprzez interpretacje ogólne oraz objaśnienia podatkowe.

Odpowiadając na pytanie dotyczące liczby podmiotów gospodarczych, wobec których zostaną zastosowane przepisy o klauzuli, należy zauważyć, że w ocenie skutków regulacji do ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw wskazano, że nowa regulacja oddziałuje na podmioty prowadzące działalność gospodarczą lub uczestniczące w działalności gospodarcze, tj. posiadające udziały, akcje lub zarządzające podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą. Biorąc pod uwagę wysokość potencjalnej korzyści podatkowej, od której przekroczenia uzależnione jest stosowanie klauzuli, należy zakładać, że przepisy te nie znajdą zastosowania w przypadku mniejszych przedsiębiorców. Decyzje wydawane w związku z zastosowaniem klauzuli z istoty będą dotyczyły znaczących kwot. W oparciu o doświadczenia innych państw szacuje się, że liczba takich spraw w Polsce nie będzie wyższa niż średnio kilkadziesiąt spraw rocznie.

Odnosząc się do pytania trzeciego, informuję, że do dnia sporządzenia niniejszej odpowiedzi na interpelację, do Ministra Rozwoju i Finansów wpłynęło 6 wniosków o wydanie opinii zabezpieczającej.

W odpowiedzi na pytanie o wpływ ww. regulacji na uszczelnienie polskiego systemu podatkowego (symulacje dot. wpływów do budżetu), należy podkreślić, iż we wspomnianej wyżej ocenie skutków regulacji oszacowano bezpośrednie skutki finansowe zastosowania klauzuli związane z wydanymi decyzjami na poziomie około 50 mln zł w 2017 r. oraz około 100 mln w 2018 r. i latach następnych. Należy jednak mieć na uwadze, że podstawowy skutek budżetowy związany z funkcjonowaniem klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania ma wynikać z oddziaływania o charakterze prewencyjnym. Oddziaływanie to już wywiera pozytywne skutki. Prewencyjne eliminowanie korzystania ze schematów unikania opodatkowania powinno docelowo pozwolić na istotny wzrost bazy podatkowej (ogólnej podstawy opodatkowania) w Polsce.