SP2-921/033-146/1895/03/AK - Przejmowanie pojazdów samochodowych na własność Skarbu Państwa.

W nawiązaniu do pisma z dnia 3 września 2003 r. nr SP2-657/033-108/1353/03/AK (w załączeniu przyp. red.) dotyczącego przejmowania pojazdów samochodowych na własność Skarbu Państwa na podstawie przepisów dekretu z dnia 18 września 1954 r. o likwidacji niepodjętych depozytów i nieodebranych rzeczy (Dz. U. Nr 41, poz. 184 ze zm.) oraz ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. Nr 98, poz. 602 ze zm.) Ministerstwo Finansów dodatkowo informuje:

W wystąpieniach napływających do Ministerstwa Finansów zgłaszane są problemy związane ze stosowaniem przepisu art. 130a ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz. U. Nr 134, poz. 1133 ze zm.). Przepis art. 130a ust. 10 ustawy - Prawo o ruchu drogowym stanowi, iż pojazd usunięty i nieodebrany przez jego właściciela w terminie 6 miesięcy od dnia usunięcia uznaje się za porzucony z zamiarem wyzbycia się. Pojazd ten przechodzi na rzecz Skarbu Państwa z mocy ustawy. O przejściu na rzecz Skarbu Państwa, zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia, orzeka naczelnik właściwego miejscowo urzędu skarbowego. Ponadto w rozporządzeniu nałożono na jednostki prowadzące parking obowiązek powiadamiania właściwego urzędu skarbowego oraz podmiotu, który wydał dyspozycję usunięcia pojazdu o nieodebraniu tego pojazdu z parkingu. W rozporządzeniu tym nie wyznaczono jednak terminu, w którym obowiązek ten ma być wykonany, jak również nie określono konsekwencji w przypadku braku takiego powiadomienia. Również brak jest uregulowań odnośnie do terminu przekazywania przez podmioty wydające dyspozycje usunięcia pojazdu dokumentów pozwalających na prowadzenie postępowania likwidacyjnego. Brak uregulowań w powyższych kwestiach, jak i brzmienie § 12 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 kwietnia 2002 r. w sprawie rozciągnięcia stosowania przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. Nr 50, poz. 449), uzasadnia przyjęcie trybu postępowania mobilizującego podmioty wydające dyspozycje usunięcia pojazdów oraz jednostki prowadzące parkingi do działania bez zbędnej zwłoki. Zwłoka taka powoduje bowiem, że Skarb Państwa ponosi nieuzasadnione koszty przechowywania pojazdów.

Ministerstwo Finansów potwierdza zatem, że przedstawiony w piśmie z dnia 3 września 2003 r. nr SP2-657/033-108/1353/03/AK tryb postępowania dotyczy samochodów zdeponowanych na parkingach zarówno przed dniem wejścia w życie art. 130a ustawy - Prawo o ruchu drogowym, jak i po tym dniu. Tak więc organy likwidacyjne są zobowiązane do pokrywania wydatków związanych z parkowaniem pojazdów, które przeszły na rzecz Skarbu Państwa na podstawie ustawy - Prawo o ruchu drogowym wyłącznie od dnia, w którym jednostka prowadząca parking powiadomiła ten organ o nieodebraniu w wyznaczonym terminie pojazdu z parkingu lub od dnia otrzymania dokumentów pozwalających na prowadzenie postępowania likwidacyjnego. Jednocześnie należy wskazać, że w sytuacji zwłoki w przekazywaniu przez organy wydające dyspozycje usunięcia pojazdu, dokumentów pozwalających na prowadzenie postępowania likwidacyjnego, organy likwidacyjne winny zgłaszać takie przypadki do organów nadrzędnych nad organami, które dopuściły się opieszałości.

Odnośnie do określenia charakteru orzeczenia o przejściu samochodu na rzecz Skarbu Państwa wyjaśnia się, że orzeczenie to ma charakter deklaratoryjny, gdyż jedynie stwierdza o przejściu pojazdu na rzecz Skarbu Państwa w momencie wystąpienia zdarzenia, z którym ustawa - Prawo o ruchu drogowym wiąże to przejście. Rozstrzygnięcie tej kwestii powinno nastąpić na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.).

Ponadto z sygnałów docierających z izb skarbowych wynika, iż policja stosuje tryb postępowania określony w art. 130a ustawy - Prawo o ruchu drogowym również do pojazdów zdeponowanych na parkingach przed dniem wejścia w życie tego przepisu. Należy stwierdzić, że na podstawie ustawy - Prawo o ruchu drogowym, mogą przejść na rzecz Skarbu Państwa tylko te pojazdy, które zostały usunięte z drogi na podstawie obowiązującego od dnia 1 stycznia 2002 r. art. 130a ust. 1 i 2 tej ustawy. Przepis intertemporalny odnoszący się do stanu przed wejściem w życie ustawy wskazuje jedynie, iż pojazdy usunięte z drogi przed tym dniem i nieodebrane przez uprawnioną osobę, z dniem 1 lipca 2002 r. uznaje się za porzucone z zamiarem wyzbycia się (art. 4 ust. 8 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym). Oznacza to, że pojazdy te stały się niczyje i ma do nich zastosowanie ww. dekret.

Niezależnie od powyższego zauważa się, że obowiązujący od 1 stycznia 2002 r. przepis art. 130a ustawy - Prawo o ruchu drogowym nie chroni w dostateczny sposób interesów Skarbu Państwa. Z literalnego brzmienia tego artykułu wynika, że na koszt właściciela, który nie odebrał pojazdu, następuje tylko usunięcie pojazdu z drogi. Mając na uwadze wyżej opisane kwestie oraz brak uzasadnienia, aby likwidacja pojazdów porzuconych z zamiarem wyzbycia się, odbywała się na koszt budżetu państwa, do Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji została zgłoszona potrzeba niezwłocznego podjęcia prac legislacyjnych w zakresie zmiany art. 130a ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz przepisów rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie usuwania pojazdów.