SP2-600/033-94/1223/03/AD - Udział zobowiązanego w licytacji publicznej.

W związku z pismem z dnia 11 lipca 2003 r., nr (...) w sprawie wątpliwości dotyczących udziału zobowiązanego w licytacji publicznej, Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia:

Przepis art. 107 § 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968 ze zm.), enumeratywnie wymienia osoby, które nie mogą brać udziału w licytacji publicznej. Zgodnie z powyższym przepisem w licytacji tej nie mogą uczestniczyć:

1) zobowiązany,

2) poborca skarbowy prowadzący licytację, jego małżonek i dzieci,

3) pracownicy organu egzekucyjnego prowadzącego licytację, ich małżonkowie i dzieci, a jeżeli w danej miejscowości jest więcej organów egzekucyjnych - także pracownicy tych organów,

4) osoby obecne na licytacji w charakterze urzędowym,

5) osoby, które przekazały zajęte ruchomości na rzecz Skarbu Państwa, oraz członkowie ich rodzin określonych w pkt 2.

Pojęcie zobowiązanego uregulowane jest natomiast w art. 1a pkt 20 tej ustawy, zgodnie z którym jest nim osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej albo osoba fizyczna, która nie wykonała w terminie obowiązku o charakterze pieniężnym lub obowiązku o charakterze niepieniężnym, a w postępowaniu zabezpieczającym - również osoba lub jednostka, której zobowiązanie nie jest wymagalne albo jej obowiązek nie został ustalony lub określony, ale zachodzi obawa, że brak zabezpieczenia mógłby utrudnić lub udaremnić skuteczne przeprowadzenie egzekucji, a odrębne przepisy na to zezwalają. Z powołanych przepisów jednoznacznie wynika, iż zobowiązany jest wyłączony z czynnego udziału w licytacji. Oceny, czy określony podmiot posiada przymiot zobowiązanego, dokonuje się w ramach danego postępowania egzekucyjnego. W licytacji nie mogą więc wziąć udziału te osoby, które są zobowiązanymi (lub działają w ich imieniu), wskazanymi w tytułach wykonawczych, na podstawie których dokonano zajęcia ruchomości i zarządzono licytację.

W przypadku, gdy w licytacji bierze udział osoba, która według wiedzy przeprowadzającego licytację jest zobowiązanym w innym postępowaniu egzekucyjnym, należy skorzystać z uprawnień, o których mowa w art. 48 powołanej ustawy.

Niezależnie od powyższego należy zauważyć, iż nabycie ruchomości w postępowaniu egzekucyjnym następuje w szczególnym trybie. Organ egzekucyjny posiada bowiem uprawnienia do rozporządzania rzeczą zajętą w toku egzekucji administracyjnej, a stanowiącą własność zobowiązanego. Na wysokość ceny nabycia ustalonej w drodze licytacji wpływają rezultaty tej licytacji, nie zaś ewentualne powiązania rodzinne czy też kapitałowe pomiędzy zobowiązanym a nabywcą. Z tych względów należy stwierdzić, iż do nabywcy ruchomości w postępowaniu egzekucyjnym nie mają zastosowania przepisy ustaw podatkowych, pozwalające organom podatkowym na kwestionowanie ceny nabycia w sytuacji, gdy w wyniku powiązań kapitałowych czy też rodzinnych, istniejących pomiędzy nabywcą a zbywcą, zostaną narzucone warunki sprzedaży różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty.

Zgodnie z art. 68d ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji prawa majątkowe i ruchomości nabyte w postępowaniu egzekucyjnym są wolne od obciążeń, co oznacza, że nabycie to ma charakter pierwotny.

W konsekwencji należy uznać, że w postępowaniu egzekucyjnym podobnie jak w procedurze cywilnej, w tym art. 879 k.p.c., osoba, która uzyskuje własność majątku w drodze licytacji publicznej, nie jest nabywcą tego majątku w rozumieniu art. 112 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz.U. Nr 137, poz. 926 ze zm.).

W świetle powyższego brak jest zatem możliwości orzeczenia odpowiedzialności nabywcy ruchomości nabytej w postępowaniu egzekucyjnym w trybie art. 112 ustawy - Ordynacja podatkowa.