SEn 022-222/99 - Kapitał początkowy.
Pismo z dnia 23 maja 2003 r. Centrala Zakładu Ubezpieczeń Społecznych SEn 022-222/99 Kapitał początkowy.
Po uzyskaniu stanowiska Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej przekazuję do wiadomości i wykorzystania kolejny materiał uzupełniający i częściowo zmieniający rozwiązania zawarte w wyjaśnieniach do przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. Nr 162, poz. 1118, z późn. zm.), w zakresie dotyczącym kapitału początkowego.
Podstawę wymiaru kapitału początkowego ubezpieczonych urodzonych w dniu 31 grudnia 1968 r. i młodszych ustala się z zastosowaniem art. 17 ust. 1 wymienionej ustawy, jeżeli ubezpieczony nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągał - w każdym roku - wynagrodzenie lub dochód, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
PRZYKŁAD 1
Ubezpieczony, urodzony 13 marca 1973 r., udowodnił następujące okresy zatrudnienia:
od 1 września 1988 r. do 30 czerwca 1991 r.,
od 1 października 1994 r. do 31 grudnia 1998 r.
Ubezpieczony ten nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągał wynagrodzenie (w roku 1992 i 1993 nie pracował), a zatem jest uprawniony do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z zastosowaniem art. 17 ust. 1 ustawy emerytalnej.
PRZYKŁAD 2
Ubezpieczony, urodzony 2 września 1970 r., udowodnił następujące okresy zatrudnienia:
od 16 lipca 1987 r. do 14 sierpnia 1987 r.,
od 1 sierpnia 1988 r. do 31 sierpnia 1988 r.,
od 9 lipca 1991 r. do 30 września 1991 r.,
od 23 lipca 1992 r. do 24 sierpnia 1992 r.,
od 22 lipca 1993 r. do 4 października 1993 r.,
od 20 czerwca 1994 r. do 31 sierpnia 1994 r.,
od 14 lipca 1995 r. do 22 września 1995 r.,
od 19 sierpnia 1996 r. do 30 września 1996 r.,
od 1 października 1996 r. do nadal.
Ubezpieczony ten nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągał wynagrodzenie (w roku 1989 i 1990 nie pracował), a zatem jest uprawniony do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z zastosowaniem art. 17 ust. 1 ustawy.
PRZYKŁAD 3
Ubezpieczony, urodzony 15 czerwca 1974 r., udowodnił następujące okresy:
od 1 września 1989 r. do 31 grudnia 1993 r. - zatrudnienie,
od 26 kwietnia 1994 r. do 25 kwietnia 1995 r. - zasadnicza służba wojskowa,
od 26 kwietnia 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. - zatrudnienie.
Ubezpieczony ten nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągał wynagrodzenie (w roku 1994 odbywał służbę wojskową), a zatem jest uprawniony do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z zastosowaniem art. 17 ust. 1 ustawy.
PRZYKŁAD 4
Ubezpieczony, urodzony 4 kwietnia 1969 r., udowodnił następujące okresy:
od 1 października 1986 r. do 31 maja 1989 r. - zatrudnienie,
od 1 kwietnia 1991 r. do 31 grudnia 1993 r. - zatrudnienie,
od 1 czerwca 1994 r. do 31 sierpnia 1995 r. - zatrudnienie,
od 15 września 1995 r. do 31 sierpnia 1996 r. - zasiłek dla bezrobotnych,
od 1 września 1996 r. do nadal - zatrudnienie.
Ubezpieczony ten nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągał wynagrodzenie-dochód, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w roku 1990 nie pracował), a zatem jest uprawniony do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z zastosowaniem art. 17 ust. 1 ustawy emerytalnej.
PRZYKŁAD 5
Ubezpieczona, urodzona 15 października 1971 r., udowodniła następujące okresy:
od 1 września 1987 r. do 21 września 1990 r. - zatrudnienie,
od 22 września 1990 r. do 21 września 1993 r. - urlop wychowawczy,
od 25 września 1993 r. do 24 września 1994 r. - zasiłek dla bezrobotnych,
od 30 września 1994 r. do 31 grudnia 1998 r. - zatrudnienie.
Ubezpieczona ta nie ma kolejnych 10 lat kalendarzowych, w których osiągała wynagrodzenie-dochód, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (w roku 1991 i 1992 korzystała z urlopu wychowawczego), a zatem jest uprawniona do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego z zastosowaniem art. 17 ust. 1 ustawy.
Przerwa w zatrudnieniu (ubezpieczeniu) spowodowana innymi przyczynami, aniżeli urlop wychowawczy, zastępcza służba wojskowa lub czynna służba wojskowa nie stanowi przeszkody do zastosowania przepisów art. 17 ust. 3 ustawy emerytalnej, jeżeli usytuowanie urlopu lub służby w okresie zatrudnienia (ubezpieczenia) powoduje, że ubezpieczony nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których - w każdym roku - osiągał wynagrodzenie-dochód, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.
PRZYKŁAD 6
Ubezpieczona, urodzona 13 lipca 1960 r., udowodniła następujące okresy:
od 15 lutego 1980 r. do 15 stycznia 1987 r. - zatrudnienie,
od 16 stycznia 1987 r. do 15 stycznia 1990 r. - urlop wychowawczy,
od 11 lutego 1998 r. do 31 grudnia 1998 r. - ubezpieczenie.
Ubezpieczona miała przerwę w latach 1991-1997 spowodowaną innymi przyczynami aniżeli urlop wychowawczy. Jednakże nawet gdyby ubezpieczona pracowała w tych latach, to i tak nie miałaby 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których - w każdym z tych lat - osiągała wynagrodzenie, gdyż w latach 1988-1990 korzystała z urlopu wychowawczego.
Tak więc zainteresowana wyłącznie z powodu korzystania z urlopu wychowawczego nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągała wynagrodzenie, a zatem przepisy art. 17 ust. 3 mają do niej zastosowanie.
PRZYKŁAD 7
Ubezpieczona, urodzona 30 marca 1962 r., udowodniła następujące okresy:
od 11 marca 1984 r. do 17 września 1987 r. - zatrudnienie,
od 18 września 1987 r. do 17 września 1990 r. - urlop wychowawczy,
od 18 września 1990 r. do 19 listopada 1993 r. - zatrudnienie,
od 2 stycznia 1995 r. do 31 grudnia 1998 r. - zatrudnienie.
Zainteresowana miała w 1994 r. przerwę w zatrudnieniu spowodowaną innymi przyczynami aniżeli urlop wychowawczy. Jednakże nawet gdyby pracowała w 1994 r., to i tak nie miałaby 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których - w każdym z tych lat - osiągała wynagrodzenie, gdyż w roku 1989 korzystała z urlopu wychowawczego.
Tak więc zainteresowana wyłącznie z powodu korzystania z urlopu wychowawczego nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągała wynagrodzenie, a zatem zasada wynikająca z art. 17 ust. 3 ma do niej zastosowanie.
PRZYKŁAD 8
Ubezpieczona, urodzona 22 marca 1966 r., udowodniła następujące okresy:
od 11 września 1985 r. do 31 lipca 1986 r. - zatrudnienie,
od 11 kwietnia 1988 r. do nadal zatrudnienie, z tym że w okresie tego zatrudnienia:
od 17 lutego 1991 r. do 8 czerwca 1991 r. - pobierała zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia pierwszego dziecka,
od 19 czerwca 1991 r. do 18 czerwca 1994 r. - korzystała z urlopu wychowawczego na pierwsze dziecko,
od 27 grudnia 1995 r. do 30 kwietnia 1996 r. - pobierała zasiłek macierzyński na drugie dziecko,
od 11 lipca 1996 r. do 30 kwietnia 1999 r. - korzystała z urlopu wychowawczego na drugie dziecko.
Zainteresowana miała w 1987 r. przerwę w zatrudnieniu spowodowaną innymi przyczynami aniżeli urlop wychowawczy. W przypadku tej zainteresowanej - nawet gdyby pracowała w 1987 r. - to i tak nie miałaby 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których - w każdym z tych lat - osiągała wynagrodzenie, gdyż w latach 1992, 1993, 1997 i 1998 korzystała z urlopu wychowawczego.
Tak więc zainteresowana wyłącznie z powodu korzystania z urlopu wychowawczego nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, a zatem zasada wynikająca z art. 17 ust. 3 ma do niej zastosowanie.
Przy stosowaniu art. 17 ust. 3 ustawy emerytalnej należy brać pod uwagę wymiar urlopu wychowawczego udzielonego przez pracodawcę (np. 9 lat w przypadku pracownicy, która urodziła troje dzieci, lub 6 lat, w przypadku gdy pracodawca udzielił tego urlopu na jedno dziecko). Nie jest przeszkodą do ustalenia podstawy wymiaru z zastosowaniem art. 17 ust. 3 ustawy emerytalnej okoliczność, iż urlop wychowawczy może być uwzględniony jako nieskładkowy w granicach wynikających z przepisów art. 7 pkt 5 ustawy emerytalnej i nie dłuższy niż 1/3 udowodnionego okresu składkowego.
W przypadku gdy z dokumentacji wynika, że pracodawca udzielił urlopu wychowawczego na jedno dziecko lub na jedno z kilkorga dzieci w wymiarze dłuższym niż 3 lata, a brak stwierdzenia, że na to dziecko wypłacany był zasiłek pielęgnacyjny lub że dziecko kwalifikowało się do zasiłku pielęgnacyjnego - należy przy ustalaniu okresu nieskładkowego uwzględnić wykazany przez pracodawcę dodatkowy urlop wychowawczy, jednakże w granicach wynikających z przepisów art. 7 pkt 5 lit. b) ustawy emerytalnej.
PRZYKŁAD 9
Ubezpieczona, urodzona 23 lutego 1955 r., udowodniła następujące okresy:
od 1 września 1975 r. do 30 kwietnia 1978 r. - zatrudnienie,
od 1 maja 1978 r. do 15 lutego 1979 r. - zatrudnienie,
od 16 lutego 1979 r. do 7 października 1980 r. - zatrudnienie,
od 8 października 1980 r. do 31 grudnia 1998 r. - zatrudnienie, z tym że w okresie tego zatrudnienia:
od 8 października 1980 r. do 31 października 1982 r. - korzystała z urlopu wychowawczego (na dziecko ur. 18 maja 1980 r.),
od 11 września 1986 r. do 30 września 1997 r. - korzystała z urlopu wychowawczego (na dzieci urodzone 22 kwietnia 1986 r., 17 lutego 1988 r., 13 listopada 1991 r., 4 stycznia 1993 r.).
Ubezpieczona ta korzystała przez 13 lat, 1 miesiąc i 14 dni z urlopu wychowawczego udzielonego z tytułu opieki nad pięciorgiem dzieci i wyłącznie z powodu tego urlopu nie ma 10 kolejnych lat kalendarzowych, w których osiągała wynagrodzenie.
Okoliczność, iż urlop wychowawczy (okres nieskładkowy) zostanie w jej przypadku uwzględniony w granicach wynikających z art. 7 pkt 5 ustawy emerytalnej i ograniczony do 1/3 udowodnionego okresu składkowego, nie stanowi przeszkody do zastosowania art. 17 ust. 3 ustawy emerytalnej. Do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego należy przyjąć podstawę wymiaru składek z lat 1980, 1982, 1983, 1984, 1985, 1986, 1997 i 1998, a sumę uzyskanych wskaźników podzielić przez 8.