RS5.054.25.2016 - MF: funkcjonowanie klauzuli o rozstrzyganiu wątpliwości podatkowych na korzyść podatników.

W odpowiedzi na interpelację nr 6001 Pani Poseł (...) z dnia 14 września 2016 r. w sprawie funkcjonowania klauzuli o rozstrzyganiu wątpliwości podatkowych na korzyść podatników, uprzejmie wyjaśniam, co następuje.

Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika jest wyrażona w art. 2a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), który wszedł w życie z dniem 1 stycznia 2016 r. Przepis ten stanowi, że niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.

Z treści powołanego przepisu wynika wprost, że na korzyść podatnika rozstrzygane są tylko takie wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego, których nie da się usunąć. Rozstrzyganie spraw przez organy podatkowe następuje w drodze aktów władczych, jakimi są decyzje (postanowienia). Dotyczy to analogicznie interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Ad 1.

Pragnę zapewnić, że od momentu wprowadzenia do Ordynacji podatkowej art. 2a ustawą z dnia 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1197), problem stosowania klauzuli zawartej w tym przepisie jest przedmiotem szczególnego zainteresowania ze strony Ministra Finansów.

Wyrazem tego zainteresowania oraz dążenia do zapewnienia jednolitego stosowania art. 2a Ordynacji podatkowej przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, jest wydana przez Ministra Finansów w dniu 29 grudnia 2015 r. interpretacja ogólna tego przepisu o sygn. PK4.8022.44.2015, opublikowana w Dzienniku Urzędowym Ministra Finansów z 2016 r. poz. 4. Dokonana interpretacja pozwoliła wypracować właściwy i jednolity sposób rozumienia art. 2a Ordynacji podatkowej, korzystny dla podatników, ale też bezpieczny dla finansów publicznych.

Ad 2 i 3.

Postawiona w interpelacji teza, że organy podatkowe nie stosują w ogóle zasady wyrażonej w art. 2a Ordynacji podatkowej i od początku roku nie rozstrzygnęły żadnej wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego na korzyść podatnika, nie znajduje potwierdzenia.

Z informacji przekazanych przez podległe organy wynika, że tylko w nielicznych przypadkach natrafiono na niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego implikujące zastosowanie przepisu art. 2a Ordynacji podatkowej. W urzędach skarbowych i izbach skarbowych odnotowano 13 przypadków zastosowania zasady wyrażonej w art. 2a Ordynacji podatkowej w wydanych decyzjach. W podległych jednostkach Służby Celnej wystąpiły 4 takie przypadki. Podobnie kształtowały się przypadki wystąpienia okoliczności wymagających dokonywania rozstrzygnięć z zastosowaniem przedmiotowej klauzuli w urzędach kontroli skarbowej (kilka w skali kraju).

Z kolei organy upoważnione do wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie zastosowały dotychczas w żadnej z interpretacji zasady wynikającej z art. 2a ustawy - Ordynacja podatkowa, z uwagi na brak spełnienia w rozpatrywanych sprawach przesłanki wynikającej z treści tego przepisu. W okresie obowiązywania powołanego przepisu, w 23 indywidualnych interpretacjach organy upoważnione odniosły się do art. 2a Ordynacji podatkowej w kontekście przywołanej przez wnioskodawców zasady zawartej w tym przepisie. W tych sprawach organy oceniły, że nie wystąpiły niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego, co znalazło wyraz w treści wydanych interpretacji.

Ad 4.

Na podstawie art. 14 § 1 Ordynacji podatkowej Minister Finansów sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych. Sprawowanie tego nadzoru nie może być jednak rozumiane jako uprawnienie do wskazywania podległym organom sposobu rozstrzygnięć konkretnych spraw indywidualnych.

W ramach uprawnień nadzorczych, o których mowa w art. 14 § 1 Ordynacji podatkowej, Minister Finansów nie może nakazać zastosowania w konkretnej sprawie art. 2a Ordynacji podatkowej. Takie działanie stanowiłoby ingerencję Ministra Finansów w indywidualne sprawy podatkowe, których rozstrzygnięcie zastrzeżone jest do wyłącznej kompetencji podległych organów. Naruszałoby to zasadę dwuinstancyjności postępowania wyrażoną w art. 127 Ordynacji podatkowej.

Ocena, czy w danej sprawie wystąpiły niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego, pozostaje w gestii organu rozpatrującego tę sprawę. Prawidłowość rozstrzygnięcia podjętego w indywidualnej sprawie może podlegać ocenie tylko w trybie kontroli instancyjnej i kontroli sądowoadministracyjnej.

Wyrażam nadzieję, że niniejsza odpowiedź dostarczyła oczekiwanych przez Panią Poseł informacji.