RPO/522084/06/VIII - Stanowisko Rzecznika Praw Obywatelskich oraz Ministra Pracy i Polityki Społecznej w sprawie czasu pracy w maju i w grudniu 2006 r.

Rzecznik Praw Obywatelskich zwrócił się do Ministra Pracy i Polityki Społecznej o zajęcie stanowiska w sprawie konieczności odpracowania świąt majowych i grudniowych i ewentualne podjęcie działań zmierzających do likwidacji kolizji norm wynikających z przepisów Kodeksu pracy.

W wystąpieniu rzecznika z dnia 24 stycznia 2006 r. (sygnatura: RPO/522084/06/VIII) czytamy: "Zgodnie z art. 130 § 2 K.p. każde święto występujące w okresie rozliczeniowym i przypadające w innym dniu niż niedziela, obniża wymiar czasu pracy o 8 godzin. Jeżeli jednak w tygodniu obejmującym 7 dni od poniedziałku do niedzieli wystąpią dwa święta w inne dni niż niedziela, obniżenie wymiaru czasu pracy z 40 godzin do 32 godzin następuje tylko z tytułu jednego z tych świąt. Taka sytuacja wystąpi w tym roku dwukrotnie (1 i 3 maja oraz 25 i 26 grudnia). Fakt zmniejszenia tygodniowego wymiaru czasu pracy w takim przypadku jedynie o 8 godzin budzi pewien niepokój społeczny. Jest to odczytywane jako obowiązek odpracowania jednego z dwóch dni świątecznych przypadających w jednym tygodniu. Z art. 151⁹ Kodeksu pracy wynika, że dniami wolnymi od pracy, oprócz niedziel, są święta określone w ustawie o dniach wolnych od pracy. W sytuacji, gdy w jednym tygodniu od poniedziałku do soboty wypadają dwa święta mamy do czynienia z kolizją dwóch norm ustawowych, gdzie z jednej wynika, że "sporne" święta są dniami wolnymi od pracy, zaś z drugiej wynika obowiązek odpracowania jednego z dwóch dni świątecznych przypadających w tym samym tygodniu."

W dniu 7 lutego 2006 r. Minister Pracy i Polityki Społecznej udzielił rzecznikowi odpowiedzi. Wynika z niej, że niedziele i święta określone w ustawie o dniach wolnych od pracy są dniami wolnymi od pracy. W przypadkach gdy pracownik wykonuje pracę w niedzielę lub święto, przysługuje mu w zamian inny dzień wolny od pracy. Każdy pracodawca jest obowiązany wyznaczyć stosowną liczbę dni wolnych od pracy w celu zachowania przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy w okresie rozliczeniowym. Aby obliczyć dopuszczalną liczbę dni do przepracowania w okresie rozliczeniowym, należy wymiar czasu pracy w tym okresie podzielić przez dobową normę czasu pracy, czyli co do zasady 8 godzin. Oznacza to, że w maju br. pracodawca może ustalić pracownikowi nie więcej niż 22 dni pracy, a w grudniu br. nie więcej niż 20 dni pracy (przy założeniu, że u pracodawcy przyjęto jednomiesięczne okresy rozliczeniowe, pokrywające się z miesiącami kalendarzowymi). Minister nie podzielił wątpliwości w kwestii rzekomej kolizji norm wynikających z przepisów Kodeksu pracy dotyczących ustalania wymiaru czasu pracy oraz gwarantujących pracownikom, co do zasady, wolne od pracy niedziele i święta. Poinformował ponadto, że nie są prowadzone prace nad zmianą art. 130 K.p.

Zarówno wystąpienie rzecznika jak i opis odpowiedzi ministra są dostępne na stronie internetowej RPO: www.brpo.gov.pl.