RO-XV/415/OP-430/483/JS/06 - Nabycie nieruchomości upadłego przedsiębiorstwa.

Spółka AAA zamierza nabyć od syndyka masy upadłości spółki X w upadłości w Białymstoku w trybie sprzedaży z wolnej ręki nieruchomość zabudowaną (o wartości przekraczającej 15.000 zł), dla której prowadzona jest księga wieczysta nr ... założona w Sądzie Rejonowym w ... Nieruchomość obciążona jest hipoteką przymusową z tytułu zaległości w opłatach zobowiązań podatkowych. Zobowiązania powyższe zostały uznane przez syndyka masy upadłości i ujęte na Liście Wierzytelności X w upadłości. Upadłość X została ogłoszona 30.12.2005 r.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Białymstoku, działając na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu wniosku z dnia 21.09.2006 r., stwierdza, iż nabywca nieruchomości stanowiącej składnik majątku upadłego przedsiębiorstwa, nabytej w postępowaniu upadłościowym, nie ponosi odpowiedzialności za zaległości podatkowe upadłego, o której mowa w art. 112 Ordynacji podatkowej.

Zgodnie z art. 34 § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) Skarbowi Państwa i jednostce samorządu terytorialnego przysługuje hipoteka na wszystkich nieruchomościach podatnika, płatnika, inkasenta, następcy prawnego lub osób trzecich z tytułu zobowiązań podatkowych powstałych w sposób przewidziany w art. 21 § 1 pkt 2, a także z tytułu zaległości podatkowych w podatkach stanowiących ich dochód oraz odsetek za zwłokę od tych zaległości, zwana dalej "hipoteką przymusową". Natomiast stosownie do art. 112 § 1 Ordynacji podatkowej nabywca: 1) przedsiębiorstwa, 2) zorganizowanej części przedsiębiorstwa, 3) składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą wymienionych w § 2, jeżeli ich wartość jednostkowa w dniu zbycia wynosi co najmniej 15.700 zł - odpowiada całym swoim majątkiem solidarnie z podatnikiem za powstałe do dnia nabycia zaległości podatkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą. W świetle § 2 cyt. wyżej artykułu składniki majątku związane z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowią aktywa trwałe w rozumieniu przepisów o rachunkowości, z wyłączeniem należności długoterminowych, udzielonych pożyczek i długoterminowych rozliczeń międzyokresowych.

Powyższy przepis stanowi regulację ogólną odnośnie odpowiedzialności nabywcy przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa bądź składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą za zaległości podatkowe zbywcy. Natomiast w przypadku nabycia przedsiębiorstwa, zorganizowanej części przedsiębiorstwa bądź składników majątku związanego z prowadzoną działalnością gospodarczą w postępowaniu upadłościowym zastosowanie znajdują przepisy szczególne, a mianowicie przepisy ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. z 2003 r. Nr 60, poz. 535 ze zm.), przy czym stosuje się je w sprawach, w których upadłość ogłoszono po dniu wejścia w życie tej ustawy (art. 536 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze).

Zgodnie z art. 313 ust. 1 ww. ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze sprzedaż dokonana w postępowaniu upadłościowym ma skutki sprzedaży egzekucyjnej. W myśl ust. 2 cyt. artykułu sprzedaż nieruchomości powoduje wygaśnięcie praw oraz praw i roszczeń osobistych ujawnionych przez wpis do księgi wieczystej lub nieujawnionych w ten sposób, lecz zgłoszonych sędziemu-komisarzowi w terminie określonym w art. 51 ust. 1 pkt 5. W miejsce prawa, które wygasło, uprawniony nabywa prawo do zaspokojenia wartości wygasłego prawa z ceny uzyskanej ze sprzedaży obciążonej nieruchomości. Skutek ten powstaje z chwilą zawarcia umowy sprzedaży. Podstawą do wykreślenia praw, które wygasły na skutek sprzedaży, jest prawomocny plan podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej.

Natomiast stosownie do ust. 3 cyt. artykułu służebność drogi koniecznej oraz służebność ustanowiona w związku z przekroczeniem granicy przy wznoszeniu budowli lub innego urządzenia, użytkowanie oraz prawa dożywotnika pozostają w mocy. W świetle zaś ust. 4 cyt. artykułu na wniosek właściciela nieruchomości władnącej, zgłoszony najpóźniej w zarzutach do planu podziału sumy uzyskanej ze sprzedaży nieruchomości obciążonej, sędzia-komisarz może postanowić, że służebność gruntowa, która nie znajduje pełnego pokrycia w cenie nabycia, zostaje utrzymana w mocy, jeżeli jest dla nieruchomości władnącej konieczna, a nie obniża w sposób istotny wartości nieruchomości obciążonej. Na postanowienie sędziego-komisarza przysługuje zażalenie. Jeżeli wniosek o wyłączenie zgłoszony został w zarzutach, podlega rozpoznaniu razem z zarzutami.

W świetle powyższych przepisów w przypadku sprzedaży nieruchomości, dokonanej w postępowaniu upadłościowym, nieruchomość nabywana jest w stanie wolnym od obciążeń, z wyjątkiem wskazanych wyżej służebności. Oznacza to, iż również wierzyciel zobowiązań publicznoprawnych nie może dochodzić ich od nabywcy nieruchomości, albowiem zaspokajany jest z ceny uzyskanej ze sprzedaży tej nieruchomości.

W przedstawionym stanie faktycznym Spółka AAA zamierza nabyć w postępowaniu upadłościowym nieruchomość stanowiącą składnik majątku upadłego przedsiębiorstwa, wykorzystywaną na potrzeby działalności gospodarczej, obciążoną hipoteką przymusową z tytułu zaległości podatkowych. Upadłość ogłoszona została 30.12.2005 r. W świetle cyt. wyżej przepisów sprzedaż ww. nieruchomości w postępowaniu upadłościowym spowoduje wygaśnięcie hipoteki przymusowej, a Spółka nabędzie nieruchomość w stanie wolnym od obciążeń (z wyjątkiem ewentualnych służebności, o których mowa w art. 313 ust. 3 i 4 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze) i nie będzie ponosić odpowiedzialności za zaległości podatkowe upadłego w trybie art. 112 Ordynacji podatkowej.

Należy natomiast zaznaczyć, iż powołany przez Spółkę art. 317 ust. 2 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze odnosi się do sprzedaży całego przedsiębiorstwa, co nie ma miejsca w przedstawionym stanie faktycznym.