RO/436/152/1/2004 - Moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych na pochodne instrumenty finansowe.

"(...) Spółka zakupiła instrument pochodny (opcję) będący zabezpieczeniem oprocentowania stałej stopy procentowej kredytu udzielonego na 5 lat. Co miesiąc do banku udzielającego kredytu przelewana jest spłata raty kapitałowej kredytu wraz z odsetkami. W momencie spłaty kredytu wraz z odsetkami nabywca opcji ma prawo żądać od jej wystawcy pokrycia różnicy pomiędzy rynkową wysokością stóp procentowych a stałą wysokością określoną w opcji. Jeżeli różnica ta jest dodatnia nabywca opcji żąda przelania kwoty różnicy, jeżeli różnica jest ujemna rezygnuje z prawa jej rozliczenia.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.) nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Instrument pochodny, jakim jest opcja obejmuje okres spłaty rat kredytu, czyli 5 lat. Korzyści osiągane z tytułu kupna tego instrumentu (zabezpieczenie wysokości oprocentowania zaciągniętego kredytu) rozciągają się na okres 5 lat. Zgodnie z zawartą w art. 15 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zasadą potrącania kosztów w czasie, koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące roku podatkowego. Na podstawie ww. przepisu można uznać, iż okres, w którym można będzie zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów koszt zakupu przedmiotowej opcji wynosi 5 lat, gdyż w takim okresie będą osiągane korzyści z jego posiadania, pod warunkiem, ze nie zostanie on wcześniej sprzedany.

Tak więc, wydatek na nabycie opcji zabezpieczającej wysokość oprocentowania zaciągniętego kredytu, będzie kosztem uzyskania przychodu proporcjonalnie w okresach miesięcznych, równolegle do spłat rat kredytu. Wydatek ten będzie kosztem uzyskania przychodu niezależnie od tego czy podatnik zrealizuje prawa wynikające z opcji czy też zrezygnuje z ich realizacji.

Należy podkreślić, że wszystkie wydatki wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 8b nie są kosztem uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia. Stają się nimi natomiast przy ustalaniu dochodu:

- w związku z realizacją praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, czyli w przypadku skorzystania z opcji, tj. gdy różnica pomiędzy stopami procentowymi jest wypłacana przez sprzedawcę opcji,

- w związku z rezygnacją z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, tj. gdy Spółka rezygnuje z realizacji opcji,

- z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych."