Rejestracja podatników w świetle ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, w tym rejestracja dla celów transakcji wewnątrzwspólnotowych

W dniu 11 marca 2004 r. została uchwalona ustawa o podatku od towarów i usług. Ustawa została przekazana do podpisu do Prezydenta RP.

Po upływie 7 dni od dnia ogłoszenia ustawy wchodzą w życie przepisy art. 96, 97 i 98 dotyczące rejestracji podatników i od tego dnia wejdzie w życie nowy wzór zgłoszenia rejestracyjnego (VAT-R).

1. Rejestracja podatników VAT

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. podatnicy zarejestrowani na podstawie obecnie obowiązującej ustawy na ostatni dzień przed wejściem w życie nowych przepisów o rejestracji, którzy w swoim zgłoszeniu rejestracyjnym zgłosili, że będą składać deklaracje podatkowe dla podatku od towarów i usług - zostaną z urzędu zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, a w pozostałych przypadkach - zostaną z urzędu zarejestrowani jako podatnicy VAT zwolnieni.

W tych przypadkach podatnicy nie składają ponownie zgłoszenia rejestracyjnego VAT-R. Zostaną oni zarejestrowani automatycznie.

Powyższa zasada nie dotyczy:

1) podatników, którzy zgłosili, że będą składać deklaracje podatkowe VAT, a takich deklaracji nie składali za 6 kolejnych miesięcy lub za 2 kolejne kwartały poprzedzające ostatni miesiąc przed wejściem w życie ustawy, tj. w przypadku wejścia w życie ustawy w kwietniu 2004 r., nie zostaną zarejestrowani podatnicy, którzy nie złożyli deklaracji za miesiące od września 2003 r. do lutego 2004 r., a podatnicy rozliczający się za okresy kwartalne - za III i IV kwartał 2003 r.,

2) zakładów (oddziałów) osoby prawnej, które z dniem 1 maja 2004 r. przestają być odrębnymi podatnikami VAT.

Podatnicy, którzy złożą zgłoszenie rejestracyjne (VAT-R) po wejściu w życie przepisów dotyczących rejestracji, będą zarejestrowani przez naczelnika urzędu skarbowego jako podatnicy VAT, z tym że podatnicy dokonujący sprzedaży opodatkowanej będą zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, a pozostali jako podatnicy VAT zwolnieni.

2. Rejestracja podatników VAT dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego

Zgodnie z przepisami nowej ustawy o podatku od towarów i usług podatnicy dokonujący lub zamierzający dokonywać transakcji z podmiotami z państw będących członkami Unii Europejskiej (obecnymi i przystępującymi z dniem 1 maja 2004 r.) będą obowiązani do zarejestrowania się dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego.

Rejestracji tej podatnicy dokonywać będą w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R, w którym zgłoszą (poprzez zaznaczenie odpowiednich kwadratów w załączniku do tego zgłoszenia, oznaczonym symbolem VAT-RUE), że:

1) będą dokonywać wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub

2) będą dokonywać wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, lub

3) będą nabywać od podatników z innych państw członkowskich UE:

- wewnątrzwspólnotowe usługi transportu towarów lub usługi związane z tego rodzaju usługami,

- niektóre usługi pośrednictwa,

jeżeli usługi te stanowiłyby u nich import usług.

Po wejściu w życie przepisów dotyczących rejestracji podatnicy obecnie zarejestrowani jako podatnicy VAT, którzy wykonują czynności opodatkowane podatkiem od towarów i usług i w zgłoszeniu VAT-R zgłoszą, że będą wykonywać czynności wymienione wyżej w pkt 1-3, zostaną zarejestrowani jako podatnicy VAT-UE dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego.

Podatnicy, którzy dostaną potwierdzenie o zarejestrowaniu ich jako podatników VAT-UE (potwierdzenie druk VAT-5UR), będą obowiązani po 1 maja 2004 r. w transakcjach wewnątrzwspólnotowych posługiwać się numerem identyfikacji podatkowej (NIP), nadanym zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (Dz. U. Nr 142, poz. 702 z późn. zm.), poprzedzonym kodem "PL".

Podatnicy zarejestrowani jako podatnicy VAT-UE, którzy wykonywali czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w okresie krótszym niż 12 miesięcy, będą otrzymywać zwroty podatku VAT w terminie wydłużonym do 180 dni. Jeżeli jednak podatnik wpłaci kaucję w wysokości 250.000 zł, będzie otrzymywał zwrot w terminach określonych w art. 87 ustawy o podatku od towarów i usług (tj. na zasadach ogólnych, przewidzianych w ustawie).

Wniesienie kaucji nie jest warunkiem obligatoryjnym dla dokonania rejestracji dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego przez podatników rozpoczynających działalność lub prowadzących działalność krócej niż 12 miesięcy. W przypadku niewpłacenia kaucji taki podatnik, który złoży wniosek o zarejestrowanie, zostanie zarejestrowany, a jedynie termin zwrotu podatku wydłuży się dla niego do 180 dni (oczywiście jeżeli takie zwroty u podatnika wystąpiły).

Wydłużenie terminu zwrotu przestaje obowiązywać począwszy od rozliczenia za okres rozliczeniowy następujący po upływie 12 miesięcy (lub 4 kwartałów), za które podatnik składał deklaracje podatkowe oraz rozliczał się terminowo z podatków stanowiących dochód budżetu państwa, w tym również jako płatnik podatku dochodowego od osób fizycznych. W tym terminie podatnik będzie mógł również wystąpić o zwrot wpłaconej kaucji.

W odniesieniu do podatników, którzy przed 1 maja 2004 r. byli podatnikami VAT w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym, do okresu 12 miesięcy wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu - który umożliwia rejestrowanie się dla potrzeb handlu wewnątrzwspólnotowego bez konieczności wnoszenia kaucji czy otrzymywania zwrotów w wydłużonym terminie - uwzględniany jest okres wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu w rozumieniu ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym.