PT8.8101.205.2016.WCH.697 - Opodatkowanie zwrotu kosztów zabezpieczeń obiektów przez wpływem eksploatacji górniczej jako usługi w rozumieniu przepisów o VAT.

Na podstawie art. 14e § 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.), Minister Rozwoju i Finansów, wobec stwierdzenia nieprawidłowości interpretacji indywidualnej z dnia 1 października 2015 r. nr ILPP2/4512-1-509/15-2/SJ wydanej, w imieniu Ministra Finansów, przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu dla S.A, na wniosek z dnia z 26 czerwca 2015 r. (data wpływu 1 lipca 2015 r.) o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy otrzymany zwrot kosztów zabezpieczeń profilaktycznych obiektów przed wpływami eksploatacji górniczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz udokumentowania fakturą, a w konsekwencji czy przysługuje prawo do odliczenia naliczonego VAT z faktur dokumentujących takie czynności, zmienia ww. interpretację z urzędu stwierdzając, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione w ww. wniosku - jest prawidłowe.

W dniu 1 lipca 2015 r. do Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu wpłynął wniosek z dnia 26 czerwca 2015 r. S.A. o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącego podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia czy otrzymany zwrot kosztów zabezpieczeń profilaktycznych obiektów przed wpływami eksploatacji górniczej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług oraz udokumentowania fakturą, a w konsekwencji czy przysługuje prawo do odliczenia naliczonego VAT z faktur dokumentujących takie czynności.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe:

"A" S.A. (dalej: Spółka, "A", Wnioskodawca) jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Podstawowym przedmiotem działalności Spółki jest działalność w zakresie kopalnictwa rud miedzi, produkcji miedzi, produkcji matali szlachetnych i pozostałych metali nieżelaznych, których sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT. Działalność górnicza prowadzona jest przez Spółkę na podstawie posiadanych, wymaganych prawem koncesji (na terenach wskazanych w tych dokumentach).

Z uwagi na prowadzenie działalności gospodarczej przez "A" na terenach objętych eksploatacją górniczą, realizacja nowych obiektów budowlanych, modernizacji i remontów o charakterze konstrukcyjnym na tych terenach wymaga, zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2015 r. poz. 196; dalej: Prawo geologiczne i górnicze), właściwych zabezpieczeń profilaktycznych na wpływy od eksploatacji górniczej.

Osoby fizyczne i prawne podejmujące zamierzenia inwestycyjne na tych terenach, przed przystąpieniem do ich realizacji mają prawo uzyskać od Spółki, wyczerpujące informacje o wpływach eksploatacji górniczej na te inwestycje.

Natomiast Spółka zobowiązana jest do zwrotu inwestorowi kosztów dokonanych przez niego zabezpieczeń przed wpływami eksploatacji górniczej. Za podstawę wykonania tych zabezpieczeń przyjmuje się art. 148 i art. 150 ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Zgodnie z art. 148 tej ustawy, jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowanie ustala się z uwzględnieniem wartości uzasadnionych nakładów. Natomiast zgodnie z art. 150 cytowanej ustawy, przepisy o naprawianiu szkód określonych niniejszym działem stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom.

W celu uregulowania zasad i procedur "A" w zakresie profilaktyki budowlanej o wpływach eksploatacji górniczej - niezależnie od obowiązujących w tym zakresie przepisów Prawa geologicznego i górniczego - obowiązują w Spółce dodatkowo stosowne, wewnętrzne uregulowania, określające m.in. zasady zwrotu przez "A" kosztów zabezpieczeń profilaktycznych obiektów nowowznoszonych lub już istniejących.

Stosownie do wprowadzonych w "A" uregulowań wewnętrznych, podstawą zwrotu kosztów wykonanych zabezpieczeń profilaktycznych są określone dokumenty dostarczane przez inwestora, tj.:

W oparciu o ww. regulacje wewnętrzne, jak i przepisy Prawa górniczego i geologicznego Spółka zawiera z inwestorem ugodę, na podstawie której dokonuje zwrotu kosztów, które poniósł on na dokonanie zabezpieczeń profilaktycznych inwestycji (prowadzonej przez inwestora na terenach na które ma wpływ eksploatacja górnicza Spółki).

Inwestycja prowadzona przez inwestora, jak i wykonane zabezpieczenia profilaktyczne (za które Spółka dokonuje zwrotu kosztów) pozostają własnością inwestora, który posiada prawo do dysponowania nimi jak właściciel.

W niektórych przypadkach Spółka dokonuje zwrotu tych kosztów na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą - czynnych podatników VAT, którzy obciążają Spółkę ww. kosztami fakturą VAT, na której wykazany jest podatek VAT.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy zwrot kosztów na rzecz inwestora będącego czynnym podatnikiem VAT, z tytułu wykonanych przez niego zabezpieczeń przed wpływami eksploatacji górniczej stanowi świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy o VAT i winien zostać udokumentowany fakturą VAT, a w związku z tym "A" będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT z ww. faktury?

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonane przez inwestora zabezpieczenia profilaktyczne, których koszty są zwracane przez "A", winny być zidentyfikowane jako usługi opodatkowane podatkiem VAT i udokumentowane wystawioną fakturą. W konsekwencji na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, "A" uprawniony będzie do odliczenia podatku VAT wynikającego z ww. faktury.

UZASADNIENIE stanowiska Wnioskodawcy.

W ocenie Spółki, w celu odpowiedzi na wątpliwość Spółki co do prawa do odliczenia VAT, wymagane jest w pierwszej kolejności ustalenie, czy zwrot kosztów dokonanych zabezpieczeń należy uznać za usługę w rozumieniu przepisów o VAT.

Na gruncie regulacji podatku VAT świadczenie będące przedmiotem zawartych ugód winno zostać zakwalifikowane jako usługi w rozumieniu art. 8 ustawy VAT. Podstawą dla takiej oceny jest wynik analizy powyższych świadczeń na gruncie przesłanek pozwalających na zidentyfikowanie odszkodowania na gruncie regulacji prawa cywilnego, jak również przesłanek identyfikacji czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się przepisami prawa cywilnego. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem, a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93, z późn. zm.), rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.). Z kolei, zgodnie z treścią art. 471 k.c., dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych odpowiedzialność odszkodowawcza ma miejsce w przypadku zaistnienia zdarzenia powodującego szkodę i istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

W przedstawionej w niniejszym wniosku sytuacji, środki, które Spółka przekazuje inwestorowi tytułem zwrotu kosztów, nie posiadają cech odszkodowania za poniesioną szkodę, ponieważ nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Zachowania "A" i inwestora są zachowaniami wynikającymi bezpośrednio z zawieranej przez obie strony ugody. Skoro inwestor najpierw nabywa usługi wykonania dodatkowych zabezpieczeń, a następnie obciąża ich kosztem "A", to należy uznać, że zwrot kosztów dokonanych przez Spółkę stanowi formę wynagrodzenia za działania inwestora, które w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT spełniają przesłanki uznania ich za świadczenie usług.

Kwalifikacji takiej nie zmienia regulacja zawarta w art. 150 Prawa geologicznego i górniczego, nakazująca stosować przepisy o naprawianiu szkód odpowiednio do zapobiegania tym szkodom, gdyż treść normatywna wskazanych przepisów nie eliminuje faktu występowania przesłanek wyszczególnionych powyżej (brak wystąpienia zdarzenia powodującego odpowiedzialność odszkodowawczą oraz odpłatność świadczenia).

W świetle powyższego, w opinii Spółki, otrzymanego przez inwestora od "A" zwrotu kosztów nie można uznać za odszkodowanie w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego, lecz należy je potraktować jako formę wynagrodzenia za świadczenie usług, podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług stosownie do treści art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

Zatem zwrot kosztów przez Spółkę na rzecz inwestora, poniesionych z tytułu wykonania zabezpieczeń profilaktycznych przed wpływami eksploatacji górniczej - jako wynagrodzenie z tytułu odpłatnego świadczenia usług - winien być udokumentowany za pomocą faktury, wystawionej zgodnie z art. 106a-106g ustawy o VAT, z zastosowaniem stawki podatku właściwej dla tych usług.

W konsekwencji, faktura dokumentująca powyższe czynności stanowić będzie dla "A" podstawę do odliczenia podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy VAT.

Stanowisko takie potwierdza wydana dla Spółki w podobnej sprawie interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 marca 2014 r. oraz interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 9 września 2010 r.

W dniu 1 października 2015 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając, na podstawie przepisu § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w związku z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643), w imieniu Ministra Finansów - wydał interpretację indywidualną nr ILPP2/4512-1-509/15-2/SJ, w której uznał, iż w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w wydanej interpretacji indywidualnej przywołał przepisy: art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1, art. 29a ust. 1 i ust. 6, art. 86 ust. 1, art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a, art. 88 ust. 3a pkt 2, art. 88 ust. 4, art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.).

Dyrektor ww. Izby Skarbowej w wydanej interpretacji indywidualnej przywołał również art. 148 i art. 150 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2015 r. poz. 196, z późn. zm.).

Ponadto w wydanej interpretacji indywidualnej Dyrektor ww. Izby Skarbowej przywołał przepis art. 471 i art. 361 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.).

Treść przywołanych przepisów Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu odniósł do stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, pytania i stanowiska przedstawionego przez Wnioskodawcę we wniosku o wydanie interpretacji.

Analizując treść wniosku, przytoczone powyżej przepisy Dyrektor ww. Izby Skarbowej odnosząc się do stanowiska Wnioskodawcy wskazał, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. Zatem w takim przypadku w ocenie Dyrektora ww. Izby Skarbowej w przedmiotowej sprawie nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wskazał, że ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego, bądź niepodlegającego opodatkowaniu VAT, należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Jeżeli zatem płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań zdaniem Dyrektora ww. Izby Skarbowej nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Z uwagi na fakt, że osoby lub podmioty wykonujące zabezpieczenia profilaktyczne obiektów nowowznoszonych lub już istniejących przed wpływami eksploatacji górniczej zmniejszają ryzyko wystąpienia awarii spowodowanej działalnością Wnioskodawcy to zwrot kosztów poniesionych z tytułu wykonania tych zabezpieczeń profilaktycznych nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za poniesione nakłady związane z zabezpieczeniem nieruchomości przed wpływami eksploatacji górniczej.

Reasumując Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu stwierdził, że zwrot kosztów przez Wnioskodawcę na rzecz inwestora z tytułu wykonywanych przez niego zabezpieczeń profilaktycznych obiektów nowowznoszonych lub już istniejących przed wpływami eksploatacji górniczej nie podlega/nie będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych wyznaczonym przez art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji, Wnioskodawcy nie przysługuje/nie będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury wystawionej przez inwestora potwierdzającej zwrot poniesionych kosztów. Tym samym Dyrektor ww. Izby Skarbowej uznał w całości stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Po zapoznaniu się z aktami sprawy, Minister Rozwoju i Finansów stwierdza, co następuje:

Zgodnie z art. 14e § 1 pkt 1 ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych może z urzędu, zmienić wydaną interpretację ogólną lub indywidualną, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

W wyniku przeprowadzonej analizy przedmiotowej sprawy stwierdzono, że interpretacja indywidualna z dnia 1 października 2015 r. nr ILPP2/4512-1-509/15-2/SJ wydana w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu jest nieprawidłowa, dlatego też uzasadnione jest dokonanie jej zmiany.

W myśl art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej: "ustawą o VAT", opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, iż nie każde działanie, powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji, może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednio beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług (art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT).

Podatnicy podatku od towarów i usług zobowiązani są do udokumentowania wykonanych czynności fakturą. Stosownie bowiem do treści art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy - podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Czynności wykonywane w ramach zapobiegania szkodom górniczym, usuwania i naprawiania szkód górniczych przez podmiot zobowiązany do tych czynności zostały uregulowane przepisami Kodeksu cywilnego oraz ustawy - Prawo geologiczne i górnicze.

Zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2015 r. poz. 196, z późn. zm.) zwanej dalej "ustawą pgig", właściciel nie może sprzeciwić się zagrożeniom spowodowanym ruchem zakładu górniczego, który jest prowadzony zgodnie z ustawą. Może on jednak żądać naprawienia wyrządzonej tym ruchem szkody, na zasadach określonych ustawą.

Zgodnie z art. 145 ustawy pgig, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, do naprawiania szkód, o których mowa w art. 144 ust. 1 i 2, stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

W myśl art. 146 ust. 1 ustawy pgig odpowiedzialność za szkodę ponosi przedsiębiorca prowadzący ruch zakładu górniczego wskutek którego wystąpiła szkoda.

Stosownie do art. 147 ust. 1 ustawy pgig przywrócenie stanu poprzedniego może w szczególności nastąpić przez dostarczenie gruntów, obiektów budowlanych, urządzeń, lokali, wody lub innych dóbr tego samego rodzaju.

W art. 147 ust. 3 ustawy pgig ustawodawca wskazał podmiot na którym ciąży obowiązek naprawienia szkody, i tak stosownie do ww. artykułu obowiązek przywrócenia stanu poprzedniego ciąży na tym, kto jest odpowiedzialny za szkodę. Poszkodowany za zgodą podmiotu odpowiedzialnego za szkodę, może wykonać obowiązek w zamian za zapłatę odpowiedniej kwoty pieniężnej.

Stosownie do art. 148 ustawy pgig jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowania ustala się z uwzględnieniem wartości uzasadnionych nakładów.

Mocą art. 150 ustawy pgig ustawodawca wskazał, że przepisy o naprawianiu szkód określonych niniejszym działem stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom.

Prawo cywilne rozróżnia dwa rodzaje szkód: deliktową (wynikającą z czynów niedozwolonych) oraz kontraktową (wynikającą z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania umownego).

Stosownie do art. 415 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121, z późn. zm.) kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, obowiązany jest do jej naprawienia. Natomiast w myśl art. 471 ww. Kodeksu cywilnego dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Z przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność w zakresie kopalnictwa rud miedzi, produkcji miedzi, produkcji matali szlachetnych i pozostałych metali nieżelaznych, których sprzedaż podlega opodatkowaniu VAT. Działalność górnicza prowadzona jest przez Wnioskodawcę na podstawie posiadanych, wymaganych prawem koncesji (na terenach wskazanych w tych dokumentach).

Z uwagi na prowadzenie działalności gospodarczej przez Wnioskodawcę na terenach objętych eksploatacją górniczą, realizacja nowych obiektów budowlanych, modernizacji i remontów o charakterze konstrukcyjnym na tych terenach wymaga, zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2015 r. poz. 196) właściwych zabezpieczeń profilaktycznych na wpływy od eksploatacji górniczej.

Wnioskodawca wskazał, że osoby fizyczne i prawne podejmujące zamierzenia inwestycyjne na tych terenach, przed przystąpieniem do ich realizacji mają prawo uzyskać od Spółki, wyczerpujące informacje o wpływach eksploatacji górniczej na te inwestycje.

Natomiast Spółka zobowiązana jest do zwrotu inwestorowi kosztów dokonanych przez niego zabezpieczeń przed wpływami eksploatacji górniczej. Za podstawę wykonania tych zabezpieczeń Wnioskodawca przyjmuje przepis ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Zgodnie z art. 148 tej ustawy, jeżeli poszkodowany poniósł nakłady na naprawienie szkody, odszkodowanie ustala się z uwzględnieniem wartości uzasadnionych nakładów. Natomiast zgodnie z art. 150 cytowanej ustawy, przepisy o naprawianiu szkód określonych niniejszym działem stosuje się odpowiednio do zapobiegania tym szkodom.

Wnioskodawca wyjaśnił, że w celu uregulowania zasad i procedur w zakresie profilaktyki budowlanej o wpływach eksploatacji górniczej - niezależnie od obowiązujących w tym zakresie przepisów Prawa geologicznego i górniczego - obowiązują u niego dodatkowe, stosowne, wewnętrzne uregulowania, określające m.in. zasady zwrotu przez "A" kosztów zabezpieczeń profilaktycznych obiektów nowowznoszonych lub już istniejących.

Stosownie do wprowadzonych w "A" uregulowań wewnętrznych, podstawą zwrotu kosztów wykonanych zabezpieczeń profilaktycznych są określone dokumenty dostarczane przez inwestora, tj.:

W oparciu o ww. regulacje wewnętrzne, jak i przepisy Prawa górniczego i geologicznego Spółka zawiera z inwestorem ugodę, na podstawie której dokonuje zwrotu kosztów, które poniósł on na dokonanie zabezpieczeń profilaktycznych inwestycji (prowadzonej przez inwestora na terenach na które ma wpływ eksploatacja górnicza Spółki).

Inwestycja prowadzona przez inwestora, jak i wykonane zabezpieczenia profilaktyczne (za które Spółka dokonuje zwrotu kosztów) pozostają własnością inwestora, który posiada prawo do dysponowania nimi jak właściciel.

W niektórych przypadkach Spółka dokonuje zwrotu tych kosztów na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą - czynnych podatników VAT, którzy obciążają Spółkę ww. kosztami fakturą VAT, na której wykazany jest podatek VAT.

Kwestią do rozstrzygnięcia w przedstawionym we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej zagadnieniu jest ustalenie czy zwrot kosztów zabezpieczeń przed wpływami eksploatacji górniczej podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem VAT (jako świadczenie usług) i czy zapłata ta powinna być udokumentowana fakturą w konsekwencji czego Wnioskodawcy będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z takiej faktury.

W pierwszej kolejności należy zauważyć, że pojęcie "odszkodowanie" czy też termin "szkoda" nie zostały zdefiniowane w ustawie o VAT.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Należy zauważyć, że istotą odszkodowania nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę.

Na gruncie stosunków cywilnoprawnych (w świetle wyżej przytoczonych przepisów Kodeksu cywilnego) szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika oraz na istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą.

Różnica pomiędzy odszkodowaniem a świadczeniem polega na tym, że w przypadku odszkodowania nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczeniem w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika (działaniem, zaniechaniem czy też powstrzymaniem się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji).

Istotą odszkodowania nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę.

Na gruncie ustawy o VAT ustalanie statusu wypłacanego odszkodowania, jako podlegającego bądź nie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, należy oceniać zatem w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w orzeczeniach dotyczących opodatkowania odszkodowań analizował przede wszystkim kwestię związku dokonywanej płatności (wynagrodzenia) ze świadczeniem wykonywanym przez drugi podmiot. W wyroku z dnia 1 lipca 1982 r. w sprawie C-222/81 B.A.Z. Bausystem AG, TSUE stwierdził, że odsetki w postępowaniu głównym nie mają związku ze świadczonymi usługami lub z nabyciem usług i nie stanowią wynagrodzenia z tytułu transakcji handlowej. Przeciwnie, stanowią one prosty zwrot wydatków, to znaczy odszkodowanie za opóźnienie w płatności (pkt 8 ww. wyroku).

W wyroku z dnia 18 lipca 2007 r. sprawie C-277/05 Société thermale d'Eugénie-les-Bains, TSUE wskazał, że pierwsze rozwiązanie zawarte w pytaniu prejudycjalnym (tj. kwoty wypłacone tytułem zadatku przez klienta na rzecz przedsiębiorstwa hotelarskiego powinny zostać uznane za podlegające podatkowi VAT) można zaakceptować jedynie wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego, w którym dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych (pkt 19 ww. wyroku).

Reasumując płatność o charakterze odszkodowawczym nie będzie podlegała VAT tylko wtedy gdy nie będzie istniał związek pomiędzy tą płatnością a jakąkolwiek czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu na rzecz którego ta płatność jest dokonywana.

Obowiązek naprawienia szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego regulują wyżej przywołane przepisy ustawy pgig. Z przytoczonych powyżej przepisów ustawy pgig wynika, że obowiązek naprawienia szkody spowodowanej ruchem zakładu górniczego ciąży na podmiocie odpowiedzialnym za szkodę, co wynika z przepisu art. 146 ust. 1 i art. 147 ustawy pgig. Obowiązek ten może wykonać również poszkodowany, tj. inwestor za wynagrodzeniem, ale za uprzednią zgodą podmiotu odpowiedzialnego za szkodę (w przedmiotowej sprawie Spółki). Te same zasady na mocy art. 150 ustawy pgig dotyczą zapobiegania szkodom.

Inwestor podejmując określone czynności związane z wykonaniem zabezpieczeń profilaktycznych nowych czy też istniejących obiektów budowlanych przed wpływami eksploatacji górniczej, wykonuje zatem de facto obowiązek nałożony przepisami ustawy pgig na zobowiązanego, którym jest Wnioskodawca. Świadczenie to wykonywane jest odpłatnie i za zgodą Wnioskodawcy, co wynika wprost z art. 147 ust. 3 ustawy pgig.

Powyższe przesądza, że inwestor wykonuje na rzecz Wnioskodawcy świadczenia za wynagrodzeniem, które podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Reasumując powyższe należy stwierdzić, że otrzymany przez inwestora zwrot kosztów zabezpieczeń profilaktycznych przed wpływami eksploatacji górniczej stanowi/stanowić będzie wynagrodzenie za świadczenie przez niego usług, podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Przedmiotowe świadczenia usług winny być zatem udokumentowane przez inwestora, będącego podatnikiem podatku od towarów i usług, fakturą. W konsekwencji, faktura dokumentująca powyższe czynności stanowi/stanowić będzie podstawę do odliczenia podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 w związku z art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W świetle powyższego należało z urzędu zmienić interpretację indywidualną z dnia 1 października 2015 r. nr ILPP2/4512-1-509/15-2/SJ wydaną w imieniu Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, gdyż stwierdzono jej nieprawidłowość.

ZMIANA INTERPRETACJI INDYWIDUALNEJ dotyczy zdarzenia przyszłego oraz stanu faktycznego przedstawionych we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji indywidualnej przez działającego w imieniu Ministra Finansów Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu oraz stanu prawnego obowiązującego w momencie zaistnienia stanu faktycznego.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy - Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Wnioskodawcy przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację zmieniającą interpretację indywidualną. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie Ministra Rozwoju i Finansów - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę wnosi się w dwóch egzemplarzach w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia wezwania o usunięcie naruszenia prawa (art. 47 i 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem Ministra Rozwoju i Finansów (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Minister Rozwoju i Finansów, ul. Świętokrzyska 12, 00-916 Warszawa. Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia, innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).