PPM/4430-39/2004 - Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług odszkodowania za wywłaszczenie prawa użytkowania wieczystego

Pytanie podatnika

Czy od kwoty odszkodowania za zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego powinien być naliczony podatek VAT?

Działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.), w odpowiedzi na zapytanie podatnika, zawarte we wniosku z dnia 5 listopada 2004 r. (data wpływu do urzędu 15 listopada 2004 r.), o udzielenie pisemnej informacji o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług odszkodowania za zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego, Naczelnik Urzędu Skarbowego w Działdowie informuje i wyjaśnia: ze złożonego przez podatnika wniosku, uzupełnionego pismem z dnia 22 listopada 2004 r. wynika, że w dniu 26 października 2004 r. przeprowadzone zostały rokowania zgodnie z art. 114 ust. 1 ustawy z dnia 21 czerwca 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, dotyczące przejęcia prawa użytkowania wieczystego nieruchomości niezabudowanej położonej w D., która stanowi drogę. Gmina Miasto D jest właścicielem ww. działki oddanej w użytkowanie wieczyste Spółdzielni Mieszkaniowo-Własnościowej "Z.". Zgodnie z wyceną rzeczoznawcy majątkowego prawo własności nieruchomości zostało wycenione na kwotę 70 395 zł, a prawo użytkowania wieczystego na kwotę 54 478 zł. Podczas rokowań została ustalona kwota odszkodowania za zrzeczenie się prawa użytkowania wieczystego w wysokości 15 917,00 zł. W ocenie podatnika na podstawie art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przejęcie za odszkodowaniem prawa użytkowania wieczystego podlega zwolnieniu jako nabycie używanej budowli, będącej przedmiotem umowy użytkowania wieczystego.

Organ podatkowy nie podziela stanowiska podatnika, gdyż z treści zapytania wynika, że przedmiotem opodatkowania byłoby odszkodowanie uzyskane w zamian za wywłaszczenie prawa użytkowania wieczystego działki stanowiącej drogę, będącej własnością Gminy Miasto D, a oddanej w użytkowanie wieczyste Spółdzielni Mieszkaniowo-Własnościowej "Z.". Zgodnie z art. 128 powołanej przez podatnika ustawy o gospodarce nieruchomościami, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw. Jeżeli na wywłaszczonej nieruchomości lub prawie użytkowania wieczystego tej nieruchomości są ustanowione inne prawa rzeczowe, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę równą wartości tych praw. Jeżeli na wywłaszczanej nieruchomości, stanowiącej własność jednostki samorządu terytorialnego, jest ustanowione prawo użytkowania wieczystego, odszkodowanie zmniejsza się o kwotę równą wartości tego prawa.

Na podstawie art. 5 ust. 1 opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega między innymi odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Natomiast na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy ilekroć w dalszych przepisach jest mowa o towarach - rozumie się przez to rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Kwoty otrzymanego odszkodowania nie są obrotem zdefiniowanym w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, który stanowi, że podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrotem jest także otrzymana dotacja, subwencja i inna dopłata o podobnym charakterze związana z dostawą lub świadczeniem usług.

W związku z powyższym odszkodowanie za wywłaszczenie prawa wieczystego użytkowania nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bowiem nie mieści się w katalogu czynności opodatkowanych wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), a także nie jest towarem, w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy.

Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o aktualny stan prawny oraz stan faktyczny przedstawiony przez podatnika.