PP1-4407/SIP/10/05 - Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług czynności tymczasowego nadzorcy sądowego ustanowionego przez sąd gospodarczy.

Na podstawie art. 14b § 5 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), po rozpatrzeniu zażalenia z dnia 28 kwietnia 2005 r. na postanowienie Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Toruniu z dnia 25 kwietnia 2005 r. Nr PP/443-14/05 uznające Pana stanowisko wyrażone we wniosku z dnia 31 stycznia 2005 r. za nieprawidłowe,

W dniu 31 stycznia 2005 r. do Pierwszego Urzędu Skarbowego w Toruniu wpłynął Pana wniosek o udzielenie informacji dotyczącej opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności tymczasowego nadzorcy sądowego ustanowionego przez sąd gospodarczy na podstawie art. 38 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze, w postępowaniu zabezpieczającym poprzedzającym rozstrzygnięcie wniosku o ogłoszenie upadłości niewypłacalnego dłużnika.

Przedstawiając własne stanowisko stwierdził Pan, że tymczasowego nadzorcę sądowego łączą z sądem więzi tworzące stosunek prawny co do warunków wykonywania czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego. Odpowiedzialność ta obejmuje zarówno odpowiedzialność wobec zleceniobiorcy (tymczasowego nadzorcy sądowego) z tytułu wypłaty wynagrodzenia, jak i odpowiedzialność za jego czynności procesowe, bowiem w tym zakresie tymczasowy nadzorca sądowy nie dysponuje samodzielnym instrumentem władczym - tak jak organy wykonawcze postępowania upadłościowego (syndyk, zarządca i nadzorca sądowy). Pana zdaniem powyższe okoliczności wskazują na występowanie między sądem a tymczasowym nadzorcą sądowym stosunku prawnego, o którym mowa w art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, a tym samym tymczasowy nadzorca sądowy nie jest podatnikiem VAT.

Postanowieniem z dnia 25 kwietnia 2005 r. Nr PP/443-14/05 Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Toruniu uznał za nieprawidłowe stanowisko podatnika w sprawie będącej przedmiotem wniosku.

Pismem z dnia 28 kwietnia 2005 r. złożył Pan zażalenie na ww. postanowienie, w którym wnosi Pan o jego zmianę przez udzielenie interpretacji zgodnej z wnioskiem z dnia 31 stycznia 2005 r., zarzucając sprzeczność art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług w powiązaniu z art. 38 i nast. Prawa upadłościowego i naprawczego.

Organ odwoławczy po ocenie wszystkich argumentów zawartych w złożonym odwołaniu zważył, co następuje:

Z treści przepisów art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) wynika, że podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przy czym działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Natomiast art. 15 ust. 3 pkt 3 cytowanej ustawy wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności, z których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.).

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności.

Zatem źródłem czynności wykonywanych osobiście przez osoby, do których odnosi się to uregulowanie, nie jest stosunek prawa pracy ani stosunek cywilnoprawny, lecz stosunek o cechach administracyjnych, wyrażający się w szeroko rozumianym nakazie organu władzy publicznej, m.in. Sądu, wykonania przez wskazane w takim zleceniu osoby określonych czynności. Powołanie tymczasowego nadzorcy sądowego przez sąd ma charakter takiego zlecenia, a otrzymywane z tego tytułu wynagrodzenie rozliczane jest w oparciu o ww. art. 13 pkt 6 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z art. 38 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.) wynika, iż tymczasowego nadzorcę sądowego powołuje się w postępowaniu zabezpieczającym w toku postępowania w przedmiocie ogłoszenia upadłości.

Ustawa - Prawo upadłościowe i naprawcze każe stosować do tymczasowego nadzorcy sądowego przepisy określające szczegółowe uprawnienia i kompetencje syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy.

Tymczasowy nadzorca sądowy podejmuje czynności nadzorcze, a ponadto sporządza sprawozdanie finansowe na dzień poprzedzający ogłoszenie upadłości. Tymczasowy nadzorca sądowy może w każdym czasie kontrolować czynności upadłego, a także przedsiębiorstwo upadłego i sprawdzać, czy mienie upadłego, które nie jest częścią przedsiębiorstwa, jest dostatecznie zabezpieczone przed zniszczeniem.

Zgodnie z art. 162 ust. 1 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze tymczasowy nadzorca sądowy ma prawo za swoje czynności do wynagrodzenia odpowiadającego wykonanej pracy. Należności wypłacane tymczasowemu nadzorcy sądowemu stanowią przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu cyt. przepisu art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy jednak zwrócić uwagę, iż przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje niezbędny warunek, aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 tej ustawy, a mianowicie związanie wykonującego czynność ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

W konstrukcji powoływania przez sąd tymczasowego nadzorcy sądowego nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności. Powołanie tymczasowego nadzorcy sądowego nie stanowi dla niego zlecenia wykonania czynności, lecz nakaz ich wykonania.

Ponadto żaden z przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego nie stanowi, aby sąd jako zlecający w stosunku do tymczasowego nadzorcy sądowego ponosił za niego odpowiedzialność.

Zgodnie z art. 160 ust. 1 i 3 ww. ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze to syndyk, nadzorca sądowy, zarządca w pełni ponoszą ryzyko gospodarcze swoich czynności.

Powyższy przepis dotyczy również tymczasowego nadzorcy sądowego.

Zatem nie może Pan korzystać ze zwolnienia na podstawie przepisu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w stosunku prawnym łączącym sąd z wyznaczonym do wykonania określonych czynności tymczasowym nadzorcą sądowym nie występują wskazane wyżej przesłanki pozwalające na wyłączenie tymczasowego nadzorcy sądowego z kręgu podatników VAT.

Mając na uwadze powyższe, organ odwoławczy uznał za prawidłowe stanowisko organu podatkowego pierwszej instancji, iż działanie tymczasowego nadzorcy sądowego wypełnia dyspozycje art. 8 ust. 1 pkt 3 ustawy VAT, zgodnie z którym przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W złożonym zażaleniu podnosi Pan zarzut dotyczący sprzeczności art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług w powiązaniu z art. 38 i nast. Prawa upadłościowego i naprawczego, który w ocenie organu odwoławczego należy uznać za bezzasadny.

Ponadto w złożonym zażaleniu twierdzi Pan, iż art. 38 i nast. Prawa upadłościowego i naprawczego nie daje podstaw do utożsamiania roli tymczasowego nadzorcy sądowego z rolą syndyka lub innych organów wykonawczych postępowania upadłościowego.

Organ odwoławczy zauważa, iż organ podatkowy pierwszej instancji nie utożsamił roli tymczasowego nadzorcy sądowego z rolą syndyka lub innych organów wykonawczych postępowania upadłościowego, a jedynie powołał art. 38 ust. 2 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze, z którego wynika, iż do tymczasowego nadzorcy sądowego stosuje się przepisy art. 157, art. 159-162, art. 164-168, art. 170-172, art. 180 i art. 181.

Podkreślenia wymaga fakt, iż zgodnie z art. 61 ustawy - Prawo upadłościowe i naprawcze z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego.

Zatem w przypadku zastosowania do tymczasowego nadzorcy sądowego przepisów dotyczących syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy, w których ustawodawca posługuje się wyrażeniem "masa upadłości", należy posługiwać się zamiennie wyrażeniem "majątkiem upadłego".

Mając na względzie powyższe Dyrektor Izby Skarbowej nie dopatrzył się naruszenia prawa w postanowieniu wydanym przez Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w Toruniu, jak również nie znalazł podstaw do jego uchylenia lub zmiany i postanowił jak w sentencji.

Decyzja niniejsza jest ostateczna w administracyjnym toku instancji.

Na niniejszą decyzję służy skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, w terminie 30 dni od dnia jej doręczenia.