PP-III-079-427/TW/04 - Praca w dniu wolnym od pracy.

W odpowiedzi na pismo z dnia 16 lipca 2004 r. Departament Prawa Pracy uprzejmie informuje, że zgodnie z art. 151³ k.p. pracownikowi, który ze względu na okoliczności przewidziane w art. 151 § 1 k.p. wykonywał pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy, przysługuje w zamian inny dzień wolny od pracy udzielony pracownikowi do końca okresu rozliczeniowego, w terminie z nim uzgodnionym.

Przepisy Kodeksu nie określają zasad rekompensowania pracy w takim dniu w przypadku gdy nie zostanie udzielony dzień wolny. Jeżeli jednak doszło do sytuacji nie udzielenia dnia wolnego za pracę w dniu wolnym wynikającym z zasady pięciodniowego tygodnia pracy należy stosować ogólne reguły wynikające z przepisów o czasie pracy.

W przypadku zatem gdy nie udzielenie dnia wolnego za prace w dniu wolnym wynikającym z zasady pięciodniowego tygodnia pracy spowoduje przekroczenie normy średniotygodniowej w danym okresie rozliczeniowym to praca taka stanowi pracę nadliczbową, z wszelkimi konsekwencjami jakie przepisy prawa pracy z taką praca wiążą. Oznacza to, że pracownik otrzyma dodatek za pracę przekraczającą normą średniotygodniową dodatek w wysokości 100 % (art. 151¹ § 2 k.p.).

Dodatek za prace nadliczbową w wysokości 50 % (art. 151¹ § 1 k.p.) przysługuje w razie wykonywania pracy w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy powyżej dobowej normy czasu pracy, czyli za pracę powyżej 8 godzin.

Udzielenie, na podstawie art. 151³ k.p., całego dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w dniu wolnym od pracy wynikającym z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy następuje niezależnie od liczby godzin pracy w dniu wolnym od pracy.

Obowiązek udzielania dnia wolnego od pracy niezależnie od liczby godzin przepracowanych w dniu wolnym od pracy oznacza konieczność zrekompensowania pracownikowi wynagrodzenia za godziny niedopracowane do wymiaru dobowego. Oznacza to, że w sytuacji gdy pracownik przepracował mniejszą liczbę godzin pracy niż w dniu otrzymanym w zamian za ten dzień to powinien do pełnej dobowej normy czasu pracy powinien otrzymać wynagrodzenie postojowe na zasadach określonych w art. 81 k.p.

Za pracę nadliczbową przypadającą w niedziele lub święto nie będące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym rozkładem czasu pracy, pracownik ma prawo do dodatku do wynagrodzenia w wysokości 100% za każdą godzinę pracy przekraczającą normę dobową czasu pracy.

W przypadku nieudzielenia dnia wolnego od pracy za pracę w niedziele lub święto pracownikowi przysługuje dodatek w wysokości 100% za każdą godzinę pracy w takim dniu (art. 151¹¹ § 3 k.p.). Dotyczy to może godzin pracy przekraczających normę czasu pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie z dodatkiem za pracę nadliczbową.

W przypadku gdy nieudzielenie dnia wolnego za prace w niedzielę spowoduje przekroczenie normy średniotygodniowej w danym okresie rozliczeniowym to praca taka stanowi pracę nadliczbową, z wszelkimi konsekwencjami jakie przepisy prawa pracy z taką praca wiążą. Przede wszystkim pracownik otrzyma dodatek za pracę przekraczającą normą średniotygodniową w wysokości 100% (art. 151¹ § 2 k.p.), poza dodatkiem z tytułu nie otrzymania dnia wolnego za prace w niedzielę, o którym mowa w art. 151¹¹ § 3 k.p.

Przepisy powyższe stanowią bowiem dwa, niezależne od siebie, tytuły do otrzymania dodatku do wynagrodzenia i w razie ich zbiegu pracownik ma otrzymać wynagrodzenie na podstawie obu tych tytułów. Na podstawie art. 151¹ k.p. za prace nadliczbową oraz na podstawie art. 151¹¹ § 3 za pracę traktowaną jak praca nadliczbowa, za którą przysługuje dodatek do wynagrodzenia jak za pracę nadliczbową mimo, że nie stanowi ona pracy w godzinach nadliczbowych.

Oznacza to, że w takiej sytuacji pracownik otrzyma dwa dodatki w łącznej wysokości 200% wynagrodzenia.