PP-I-44081/2/TŁ/05 - Wydanie wierzycielowi towarów przewłaszczonych na zabezpieczenie a podatek VAT

Pytanie podatnika

Ze stanu faktycznego, opisanego w w/cyt. pismach wynika, iż 22 grudnia 2000 r. Spółka otrzymała fakturę VAT dokumentującą zakup środka trwałego. Jednakże 21 sierpnia 2001 r. Jednostka zawarła umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ratalnej spłaty zakupionego środka trwałego. Zgodnie z § 3 tej umowy Kupujący zatrzymał przewłaszczone urządzenia w swoim władaniu waz z prawem do korzystania z nich. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Opolu z 21 lutego 2003 r., sygn. akt U 5/03, ogłoszono upadłość Spółki. W związku z wnioskiem Sprzedającego o wyłączenie z masy upadłości części urządzeń (niezapłaconych), Sędzia Komisarz wyłączył je z masy upadłości postanowieniem Sądu Rejonowego w Opolu z 7 maja 2004 r., sygn. akt U 5/03. Sprzedający wystawił zatem fakturę korygującą, którą Spółka omyłkowo przyjęła i zaksięgowała wynikający z niej podatek od towarów i usług. Jednostka sformułowała zatem pytanie, czy jest ona zobowiązana wpłacić do urzędu skarbowego ten podatek, skoro ustawa o VAT nie przewiduje opodatkowania takiej czynności.

Decyzja

Działając na podstawie art. 14b § 5 pkt 1 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60) Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu zmienia interpretację co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów prawa podatkowego, udzieloną postanowieniem Naczelnika Opolskiego Urzędu Skarbowego w Opolu z 15 lutego 2005 r., Nr PP/443-122-6-GK/04/05 w przedmiocie podatku od towarów i usług.

Uzasadnienie

Pismem z 2 sierpnia 2004 r., znak GK/1357/04 (uzupełnionym pismami z 17 sierpnia 2004 r., znak GK/1409/04 oraz z 31 stycznia 2005 r., znak GK/204/05) Huta X SAw upadłości z siedzibą w X zwróciła się z wnioskiem o udzielenie pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w swojej indywidualnej sprawie, stosownie do art. 14a § 1 Ordynacji podatkowej w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2004 r.

Ze stanu faktycznego, opisanego w pismach wynika, iż 22 grudnia 2000 r. Spółka otrzymała fakturę VAT dokumentującą zakup środka trwałego. Jednakże 21 sierpnia 2001 r. Jednostka zawarła umowę przewłaszczenia na zabezpieczenie ratalnej spłaty zakupionego środka trwałego. Zgodnie z § 3 tej umowy Kupujący zatrzymał przewłaszczone urządzenia w swoim władaniu waz z prawem do korzystania z nich. Postanowieniem Sądu Rejonowego w Opolu z 21 lutego 2003 r., sygn. akt U 5/03, ogłoszono upadłość Spółki. W związku z wnioskiem Sprzedającego o wyłączenie z masy upadłości części urządzeń (niezapłaconych), Sędzia Komisarz wyłączył je z masy upadłości postanowieniem Sądu Rejonowego w Opolu z 7 maja 2004 r., sygn. akt U 5/03. Sprzedający wystawił zatem fakturę korygującą, którą Spółka omyłkowo przyjęła i zaksięgowała wynikający z niej podatek od towarów i usług. Jednostka sformułowała zatem pytanie, czy jest ona zobowiązana wpłacić do urzędu skarbowego ten podatek, skoro ustawa o VAT nie przewiduje opodatkowania takiej czynności.

Postanowieniem z 15 lutego 2005 r., Nr PP/443-122-6-GK/04/05 Naczelnik Opolskiego Urzędu Skarbowego w Opolu uznał stanowisko Spółki za nieprawidłowe.

Zdaniem organu podatkowego fakt zaakceptowania faktury korygującej rodzi obowiązek dokonania korekty podatku naliczonego, co wynika z § 19 ust. 5 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971). Zdaniem organu podatkowego doszło ponadto do wykonania czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, gdyż nastąpiło przeniesienie prawa do dysponowania towarami jak właściciel i przeniesienie to zostało dokonane za wynagrodzeniem (zmniejszenie zadłużenia wobec kontrahenta).

Na powyższe postanowienie Syndyk Masy Upadłości Huty X S.A. w X złożył zażalenie, wnosząc o jego zmianę. W uzasadnieniu wskazał, że Spółka nie jest podmiotem zobowiązanym do wystawienia faktury VAT z tytułu transakcji obejmującej środki trwałe. Wskazano, iż właścicielem środka trwałego był sprzedający, co wynikało z umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie z 21 sierpnia 2001 r., nr 16/2001. Jednostka posiadała jedynie prawo do korzystania z tych urządzeń. Zdaniem Spółki doszło jedynie do fizycznego wydania rzeczy należących do sprzedawcy, która to czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Odnośnie zaś faktury korygującej, Syndyk podniósł, iż dokument ten został przez Spółkę przyjęty omyłkowo, o czym poinformowano organ podatkowy pismem z 17 sierpnia 2004., znak GK/1409/04.

Rozpatrując sprawę na skutek zażalenia, Dyrektor Izby Skarbowej w Opolu zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się zaś, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie należy do umów nienazwanych, a jej istotą jest fiducjarne (powiernicze) przeniesienie własności, które polega na zabezpieczeniu wierzytelności poprzez przeniesienie na wierzyciela prawa własności rzeczy ruchomej z jednoczesnym ustanowieniem zobowiązania wierzyciela do korzystania przez dłużnika z prawa własności w granicach określonych przez strony. Przeniesienie własności rzeczy na podstawie takiej umowy jest dopuszczalne, ponieważ znajduje oparcie w przepisach art. 155 i art. 156 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Do przedmiotowo istotnych elementów konstruujących tę umowę należy zamieszczenie w jej treści zastrzeżenia o zwrotnym przeniesieniu własności na przewłaszczającego przez wierzyciela, w razie spłaty długu. Z treści § 1 ust. 1 umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie nr 16/2001 z 21 sierpnia 2001 r. zawartej pomiędzy Hutą X S.A. w X (Kupujący) a "K." Sp. z o.o. w Warszawie (Sprzedający) wynika, że Kupujący "przenosi na Sprzedającego własność dostarczonych urządzeń szczegółowo wymienionych w załączniku nr 1 do Umowy". Urządzenia te nabyła wcześniej Spółka na mocy kontraktu z 24 lipca 2000 r. nr PL.-632-/00/05/34-WR, co zostało udokumentowane fakturą VAT z 22 grudnia 2000 r., nr 53003737. W § 2 ust. 1 umowy wskazano, że "Sprzedający zobowiązuje się do korzystania z prawa własności dostarczonych urządzeń nie wykraczającego poza granice uzasadnione zabezpieczeniem oraz do przeniesienia z powrotem prawa własności na Kupującego po całkowitej zapłacie wszystkich rat wynikających z powołanego wyżej kontraktu wraz z ewentualnymi odsetkami za opóźnienie płatności w oznaczonych terminach". W umowie zawarto ponadto zastrzeżenie, iż "Sprzedający nie będzie zobowiązany do zwrotnego przeniesienia prawa własności urządzeń wymienionych w załączniku z powrotem na Kupującego w przypadku, gdy Kupujący będzie zalegał z płatnością większą lub równą sześciu kolejnym ratom wynikającym z powołanego kontraktu i wezwany listem poleconym nie uiści wymagalnych rat wraz z ustawowymi odsetkami za zwłokę" (§ 2 ust. 2 umowy). Dodatkowo, w § 8 in fine umowy postanowiono, że "odpowiednie zastosowanie znajdują również przepisy art. 710-719 Kodeksu Cywilnego", a zatem tytuł XVIII księgi trzeciej - Użyczenie. Podnieść również należy, że w dniu 7 maja 2004 r., na wniosek wierzyciela, Sąd Rejonowy w Opolu, Wydział V Gospodarczy postanowił na podstawie art. 28 prawa upadłościowego wyłączyć z masy upadłości Huty X SA w X przedmiotowe urządzenia będące własnością wierzyciela, "K." Sp. z o.o. w Warszawie (sygn. akt U5/03). Zgodnie z brzmieniem art. 28 prawa upadłościowego (obecnie art. 70), składniki mienia nienależące do majątku upadłego podlegają wyłączeniu z masy upadłości.

Zasadnicze znaczenie w niniejszej sprawie ma zatem ustalenie, czy czynność wydania rzeczy przewłaszczonej wierzycielowi na podstawie ww. postanowienia Sądu Rejonowego jest czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W ocenie tut. organu podatkowego, czynność ta nie jest objęta regulacjami ustawy o VAT, gdyż Spółka nie wydała towaru w zamian za wierzytelność. W przedmiotowej sprawie doszło bowiem do zwrotu towaru właścicielowi i jednocześnie Jednostka nie nabyła wierzytelności, gdyż w wyniku przejęcia środków trwałych wierzytelność wygasła.

Odnośnie zaś przyjęcia korekty faktury wystawionej przez kontrahenta (wierzyciela), należy stwierdzić, iż stosownie do § 19 ust. 3 rozporządzenia Ministra Finansów z 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom... sprzedawca wystawia fakturę korygującą m.in. w przypadku, gdy po wystawieniu faktury nastąpił zwrot towaru przez kupującego.

Powyższej interpretacji udzielono w oparciu o stan faktyczny przedstawiony w zapytaniu oraz obowiązujące przepisy prawa podatkowego.

Stosownie do art. 14b § 5 in fine zmiana albo uchylenie postanowienia wywiera skutek począwszy od rozliczenia podatku za miesiąc następujący po miesiącu, w którym niniejsza decyzja została doręczona podatnikowi, a gdy zmiana lub uchylenie postanowienia dotyczy podatków za rok podatkowy - począwszy od rozliczenia podatku za rok następny po roku, w którym decyzja została doręczona podatnikowi.

Decyzja jest ostateczna w administracyjnym toku instancji.

Na podstawie art. 53 § 1 oraz art. 54 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.) na decyzję przysługuje skarga do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, którą wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu w terminie 30 dni od dnia otrzymania niniejszej decyzji.