PP/443-76/06/V13 - Czy czynności wykonywane na zlecenie sądu, prokuratury lub policji przez biegłego sądowego podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług?

Jak wynika ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku z dnia 25 października 2006 r. Podatnik jest biegłym sądowym powołanym przez sądy, prokuraturę oraz policję jako biegły. Za wykonanie zlecenia otrzymuje wynagrodzenie, łączna wysokość przychodów za wykonanie określonych czynności na zlecenie sądu, prokuratury lub policji w żadnym r. nie przekroczyła kwoty 10.000 euro. Wynagrodzenie ustala i przyznaje organ wydający postanowienie o powołaniu biegłego. Stosunek jaki łączy Podatnika z ww. organami wynika z postanowienia o powołaniu biegłego. Zdaniem Podatnika przychody uzyskiwane przez biegłego sądowego za wykonanie określonych czynności na zlecenie ww. organów nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Stosunek prawny między biegłym sądowym a zleceniodawcą regulowany jest przepisami kodeksu postępowania cywilnego oraz kodeksu postępowania karnego. W nich też określone są warunki wykonywania czynności biegłego, wynagradzania oraz odpowiedzialności zlecającego. W przypadku, gdy odpowiedzialność nie zostanie przewidziana w umowie, zastosowanie mają ogólne przepisy Kodeksu cywilnego. W wyniku rozpatrzenia wniosku Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kaliszu wyjaśnia: Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 tej ustawy, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa, co wynika z art. 8 ust. 1 pkt 3 ww. ustawy o VAT. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalności gospodarczą, bez względu na cel i rezultat takiej działalności, która obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Natomiast w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT za wykonaną samodzielnie działalność gospodarczą nie uznaje się czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (przychody osób, którym organ władzy państwowej lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sadowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów o których mowa w pkt 9), jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności wobec osób trzecich. Możliwość stosowania przytoczonego przepisu, a tym samym wyłączenia poza definicję działalności gospodarczej czynności wykonywanych przez biegłych sądowych uzależniona jest od łącznego spełnienia kryteriów wskazanych w tym przepisie:

W przypadku biegłych sądowych wydających opinie na zlecenie sądu nie można mówić, że sąd bierze na siebie odpowiedzialność za czynności biegłego. Sąd "odpowiada" za wydany wyrok oraz za zapewnienie np. oskarżonemu prawa obrony. Natomiast nie ma w przedmiotowej sprawie tożsamości czynności (sadu i biegłego), których odbiorcą jest uczestnik postępowania sadowego. Opinia wydana przez biegłego sadowego jest dowodem w postępowaniu sadowym, a nie usługą, której bezpośrednim odbiorcą jest uczestnik postępowania sądowego. Nie można zatem mówić, że sąd bierze odpowiedzialność za opinię biegłego, w rozumieniu art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. Przedstawiając powyższe należy stwierdzić, że czynności wykonywane na zlecenie sądu przez biegłych sądowych nie korzystają z wyłączenia z zakresu ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż nie jest spełniony jeden z warunków określonych w ww. przepisie odnośnie odpowiedzialności zlecającego wykonanie czynności za ich wykonanie przez zleceniobiorcę. Tym samym czynności te podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych. Jednocześnie Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Kaliszu informuje, że zgodnie z art. 113 ust. 1 cyt. ustawy o VAT, zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim r. podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro. Zatem zgodnie z cyt. przepisem ma Pan prawo do korzystania ze zwolnienia podmiotowego do momentu uzyskania kwoty 10.000,00 euro przychodu z tytułu wykonywania czynności na zlecenie sądu, prokuratury lub policji jako biegły sądowy.