PP/443-52/04 - Opodatkowanie VAT usług wykonywanych w oparciu o umowy zlecenia wykonywanych przez osobę fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej

Pytanie podatnika

Złożone zapytanie dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług po 1 maja 2004 r. usług wykonywanych w oparciu o umowy zlecenia wykonywanych przez osobę fizyczną nie prowadzącą działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje m.in. wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców.

Stosownie natomiast do art. 15 ust. 3 ustawy, za wykonywaną osobiście działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 1, nie uznaje się:

1. czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176, z późn. zm.),

2. czynności wykonywanych przez osobę fizyczną na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy,

3. czynności z tytułu, których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do: warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia, odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

Podsumowując należy stwierdzić, iż w każdym przypadku, w którym podmiot zlecający wykonanie czynności z art. 13 pkt 2-8 cyt. ustawy o podatku dochodowym zleci je osobie fizycznej wykonującej te usługi, zawiązuje się pomiędzy tymi podmiotami, określony stosunek prawny. Jeżeli oświadczenia woli stron tego stosunku prawnego zostaną sformułowane w formie umowy, w której zostaną ustalone (oprócz określenia zawierających ją podmiotów oraz wynagrodzenia) swoiste dla umowy o pracę elementy określające: warunki osobistego wykonywania czynności w ramach danego stosunku prawnego, a także przyjęcie odpowiedzialności zlecającego za czynności usługodawcy to spełnione zostaną wymogi, aby w świetle art. 15 ust. 3 pkt 3, czynności te wyłączyć z samodzielnej działalności gospodarczej.

Jeżeli natomiast przy osobistej realizacji czynności wymienionych w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, osoba fizyczna działająca w oparciu o umowę zlecenia, w której nie określono chociaż jednego z tych warunków, np. brak przyjęcia - z uwagi na charakter czynności - odpowiedzialności usługobiorcy za czynności usługodawcy - czynności te uznaje się za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a osobę tę za podatnika VAT w ujęciu art. 15 ust. 1 tej ustawy, co powoduje, że jej usługi podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z chwilą przekroczenia obrotu, o którym mowa w art. 113 ust. 1, 5 lub 9 wskazanej ustawy.

Zgodnie bowiem z § 9 ust. 1, 2, 3 i 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970) zwalnia się od podatku czynności wynikające z umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnych charakterze wykonywanych przez podatników, którzy w danym roku podatkowym mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego określonego w art. 113 ust. 1 lub 9 cyt. ustawy (rozpoczynają wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu lub obrót za poprzedni rok podatkowy nie przekroczył kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej kwocie 10 tys. EURO). Zwolnienie to dotyczy wartości sprzedaży uzyskanej w danym roku podatkowym z tytułu wykonywania ww. czynności i nie przekraczającej kwoty 10.000 EURO (w 2004 r. równowartość tej kwoty wynosi 45.700 zł).