PP/443-5/04 - Stawka podatku od towarów i usług przy sprzedaży budynku mieszkalnego i gruntu; prawo do zwrotu nadpłaconego podatku od czynności cywilnoprawnych pobranego przez notariusza przy podpisywaniu aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości

Pytanie podatnika

Jakiej stawce podatku od towarów i usług VAT podlega sprzedaż budynku mieszkalnego i gruntu?

Czy przysługuje prawo do zwrotu nadpłaconego podatku od czynności cywilnoprawnych pobranego przez notariusza przy podpisywaniu aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości?

W odpowiedzi na pismo z dnia 19.01.2004 r. (data wpływu 20.01.2004 r.) w sprawie zajęcia stanowiska w kwestii:

- stawki podatku od towarów i usług (VAT) przy sprzedaży budynku mieszkalnego wraz gruntem stanowiącego własność spółki oraz

- prawa do zwrotu nadpłaconego podatku od czynności cywilnoprawnych pobranego przez notariusza przy podpisywaniu aktu notarialnego sprzedaży nieruchomości.

Naczelnik Urzędu Skarbowego w Brzozowie, działając na podstawie art. 14a § 1 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), uprzejmie wyjaśnia:

W marcu 2001 r. P. spółka cywilna Robert S., Małgorzata S., Jan W., Anna W. NIP (...) z siedzibą w G. zakupiła nieruchomość składającą się z dwóch działek zabudowanych budynkiem piekarni oraz budynkiem mieszkalnym w stanie surowym. Zakup całości został przeprowadzony aktem notarialnym z dnia 26.03.2001 r. Z zapisu w § 2 aktu wynika, iż: "kupujący Robert S. i Małgorzata S., Jan W. i Anna W. kupują prawo własności tej nieruchomości na zasadzie wspólności łącznej jako wspólnicy spółki cywilnej P. Robert S., Małgorzata S., Jan W., Anna W. G.". Ponadto, jak wynika z § 9 tegoż aktu notarialnego, strony wniosły o wpisanie przez Sąd Rejonowy w B. Wydział Ksiąg Wieczystych prawa własności na zasadzie wspólności łącznej jako wspólnicy spółki cywilnej P. G.

Z powyższego wynika, iż nieruchomość stanowi składnik majątkowy spółki - po przekształceniu w 2002 r. - jawnej pod nazwą "M." spółka jawna Robert S., Małgorzata S., Anna W.

W obecnej chwili spółka zamierza sprzedać budynek mieszkalny wraz z prawem własności gruntu pod tym budynkiem. Wspólnicy w związku z odpowiedzią na ich zapytanie dotyczące dokumentowania sprzedaży przedmiotowej nieruchomości fakturą VAT udzielone przez Naczelnika tut. Urzędu Skarbowego uważają, że sprzedaż powinna odbyć się na podstawie faktury VAT w następujących stawkach podatku VAT:

- budynek mieszkalny 7 %,

- grunt jako niepodlegający opodatkowaniu,

- oraz że podatek od czynności cywilnoprawnych nie powinien być pobierany w ogóle, w związku z czym mogą się zwrócić o jego zwrot poprzez wniesienie stosownego wniosku o stwierdzenia nadpłaty.

Opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8.01.1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 11, poz. 50 ze zm.), podlega sprzedaż towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Towarami w rozumieniu art. 4 tej ustawy są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności określonych w art. 2, które wymienione są w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej.

Zgodnie z § 66 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22.03.2002 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz. U. Nr 27, poz. 268 ze zm.), sprzedaż obiektów budownictwa mieszkaniowego lub ich części z wyjątkiem lokali użytkowych opodatkowana jest obniżoną do 7 % stawkę podatku VAT. Natomiast w myśl art. 15 ust. 2a ustawy VAT w przypadku sprzedaży budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, z podstawy opodatkowania wyłącza się wartość gruntu. Stąd też stanowisko wspólników spółki dotyczące stawki podatku VAT, jak też nieopodatkowania sprzedaży gruntu jest prawidłowe.

W kwestii podatku od czynności cywilnoprawnych w powyższym stanie faktycznym wyjaśnia się:

Prawo do zwrotu podatku od czynności cywilnoprawnych będzie przysługiwało - zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 9.09.2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 86, poz. 959 ze zm.) - jeżeli:

- uchylone zostały skutki prawne oświadczenia woli (nieważność względna),

- nie spełnił się warunek zawieszający, od którego uzależniono wykonanie czynności cywilnoprawnej,

- umowa spółki w wyniku ostatecznej decyzji odmawiającej spółce wydania koncesji na podjęcie działalności gospodarczej została rozwiązana,

- podwyższenie kapitału spółki określone w uchwale zarejestrowane zostanie w wysokości niższej, zwrotowi podlega podatek stanowiący różnicę między podatkiem zapłaconym a podatkiem należnym od podwyższenia kapitału ujawnionego w rejestrze przedsiębiorców,

- nie dokonano wpisu hipoteki do księgi wieczystej.

W przedstawionym przypadku nie zachodzi żadna z przesłanek wskazanych w powołanym przepisie.

Jeżeli, jednak sprzedaż odbędzie się na podstawie faktury VAT, to zgodnie z art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie podlegają temu podatkowi czynności cywilnoprawne, jeżeli przynajmniej jedna ze stron z tytułu dokonania tej czynności na podstawie odrębnych przepisów jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług lub jest zwolniona od tego podatku. Oznacza to, że nie podlegają podatkowi od czynności cywilnoprawnych te czynności cywilnoprawne wymienione w art. 1 tejże ustawy, jeżeli dokonanie tej czynności rodzi obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

W art. 4 ustawy podatku od towarów i usług zamieszczone zostały definicje między innymi towaru i usługi, które to pojęcie zostało wyjaśnione wyżej. W świetle powyższego - do towarów w rozumieniu tej ustawy nie zalicza się gruntów, wód stojących, zbiorników wodnych, prawa użytkowania wieczystego oraz wszelkich dóbr niematerialnych, takich jak: prawa autorskie, prawa do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych itp. Jeżeli więc przedmiotem czynności cywilnoprawnych nie jest towar lub usługa w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, to czynność ta podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Nie można bowiem być podatnikiem podatku VAT z tytułu danej czynności, jeśli do tej czynności nie mają zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym, jeżeli zostały spełnione przesłanki określone w art. 2 pkt 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatnik będzie mógł zwrócić się do Naczelnika Urzędu Skarbowego w trybie art. 75 ustawy z dnia 29.08.1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) z wnioskiem o stwierdzenie nadpłaty w części dotyczącej sprzedaży budynku mieszkalnego.