PP 443-35/44/1/06 - Jakich czynności powinien dokonywać komornik sądowy w zakresie ustalenia powstania obowiązku podatkowego w zakresie VAT z tytułu dostawy towarów dokonywanej w trybie egzekucji?

Na podstawie art. 14a § 1 i 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8 poz. 60) Naczelnik Urzędu Skarbowego w Oleśnicy stwierdza, że stanowisko Pana... Komornika Sądowego Rewiru I przy Sądzie Rejonowym w... przy ul. ... przedstawione we wniosku z dnia 12 czerwca 2006 r. który wpłynął w dniu 13 czerwca 2006 r. o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego odnośnie podatku od towarów i usług w indywidualnej sprawie dotyczącej czynności dokonywanych przez komornika sądowego w zakresie ustalenia powstania obowiązku podatkowego w zakresie podatku VAT z tytułu dostawy towarów dokonywanej w trybie egzekucji - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 czerwca 2006 r. do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Oleśnicy wpłynął wniosek o udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego złożony przez Pana ... .

Jak stanowi art. 14a § 1 ustawy Ordynacja podatkowa stosownie do swojej właściwości naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celnego lub wójt, burmistrz (prezydent miasta), starosta albo marszałek województwa na pisemny wniosek podatnika, płatnika lub inkasenta mają obowiązek udzielać pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w ich indywidualnych sprawach, w których nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym. W myśl art. 14a § 4 cytowanej ustawy, udzielenie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego, o której mowa w § 1, następuje w drodze postanowienia, na które przysługuje zażalenie.

Wnioskodawca w przedmiotowym piśmie skierował szereg zapytań dotyczących kwestii opodatkowania przez komornika sądowego wykonującego czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego dostawy, dokonanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Piąte z kolei pytanie sformułowane przez Pana... odnosi się do rozstrzygnięcia następującej kwestii: jeśli jest kontakt z dłużnikiem, to czy dla ustalenia czy obowiązek podatkowy występuje wystarczy samo oświadczenie dłużnika, który jest za nie odpowiedzialny (zwalnia z odpowiedzialności komornika), czy też komornik ma dokonywać ustalenia z urzędu. Jeżeli z urzędu to jaki zakres czynności należy uznać za wystarczający do uznania przez US czy komornik dokonał wszystkich koniecznych czynności zwalniających go od odpowiedzialności.

Zdaniem Pana ... w przypadku zaistnienia ww. sytuacji oświadczenie złożone przez dłużnika jest wystarczające do ustalenia obowiązku podatkowego na odpowiedzialność i ryzyko dłużnika. Uzasadniając swoje stanowisko Wnioskodawca wskazuje, iż komornik nie jest organem uprawnionym do przeprowadzenia postępowania dowodowego, którego efekt wiąże wszystkie organy. Komornik dokonuje tylko egzekucji z nieruchomości i nie wydaje się, aby ten fakt zwalniał z odpowiedzialności dłużników za zobowiązania podatkowe - tu podanie stosownych informacji. Na komorniku może spoczywać co najwyżej obowiązek technicznego naliczenia i odprowadzenia podatku VAT.

Na podstawie przedstawionego stanu faktycznego Naczelnik Urzędu Skarbowego w Oleśnicy udziela następującej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku od towarów i usług:

Z treści wskazanego wyżej przepisu ustawy o podatku od towarów i usług wynika bowiem, iż komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w trybie egzekucji, w przypadku gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Należy zauważyć, ze przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji. Z art. 759 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego wynika jednoznacznie, ze czynności egzekucyjne, co do zasady, wykonywane są przez komorników, z wyjątkiem czynności zastrzeżonych dla sądów. Jednocześnie podkreślenia wymaga fakt, iż na określony rodzaj egzekucji (np. Egzekucji z nieruchomości) składa się szereg czynności egzekucyjnych, z których tylko nieliczne wykonywane są przez sąd. Wykonywanie przez sąd niektórych czynności, takich jak przybicie, wezwanie do złożenia do depozytu sądowego oraz przysądzenie, nie oznacza, ze w przypadku egzekucji z nieruchomości komornik nie wykonuje żadnych czynności egzekucyjnych.

Literalne brzmienie art. 8 ustawy od towarów i usług wskazuje, iż komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, ilekroć podejmuje on czynności egzekucyjne. Przy czym w tym przepisie brak jest jednoznacznego wymogu, aby komornik jako przyszły płatnik, dokonywał - w trakcie prowadzenia określonego rodzaju egzekucji - czynności, której bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie prawa własności określonego towaru. Tak więc, warunek z art. 18 ww. ustawy do uznania komornika za płatnika podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji zostanie spełniony również, gdy w trakcie prowadzenia egzekucji będzie on dokonywał tylko niektórych czynności egzekucyjnych, tak jak ma to miejsce w przypadku egzekucji z nieruchomości.

Zatem w przypadku egzekucyjnej sprzedaży towarów (tj m.in. rzeczy ruchomych, budynków, budowli, a także gruntów) komornik sądowy pełni wyłącznie obowiązki płatnika i to tylko wówczas gdy dłużnik obowiązany jest odprowadzić podatek z tytułu sprzedaży towarów.

Płatnikiem, zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu. Instytucja płatnika jest w prawie podatkowym kategorią odrębną od podatnika. Na płatniku nie ciąży bowiem obowiązek podatkowy, lecz obowiązek obliczenia podatku, pobrania go od podatnika i wpłacenia go na rachunek właściwego organu podatkowego. Jest on więc podmiotem pośredniczącym między organem podatkowym a podatnikiem - wyręcza w procesie wymiaru i poboru podatku organ podatkowy i samego podatnika.

Płatnikiem, zgodnie z powołanym art. 8 o.p. może być podmiot wyznaczony tylko przez przepisy prawa podatkowego. Płatnikami podatku VAT w przypadku sprzedaży egzekucyjnej towarów (rzeczy ruchomych i nieruchomości) cytowany przepis art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług ustanowił komorników sądowych. Do ich obowiązków w świetle powyższego należy zatem obliczenie, pobranie i wpłacenie podatku we właściwym terminie organowi podatkowemu również w przypadku egzekucji sądowej z nieruchomości.

Zgodnie z § 24 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798) organy egzekucyjne, określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968, z późn. zm.), oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, z późn. zm.), w przypadku sprzedaży towarów, wystawiają w imieniu dłużnika i na jego rachunek faktury potwierdzające dokonanie sprzedaży tych towarów; kopię faktury otrzymuje dłużnik. Fakturę wystawia się, jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy związany ze sprzedażą towarów (§ 24 ust. 2 ww. rozporządzenia).

Biorąc pod uwagę przytoczone powyżej przepisy, przede wszystkim zaś wynikający z nich status komornika sądowego jako płatnika podatku od towarów i usług obowiązanego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu od dostawy dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów, stwierdzić należy, iż komornik tylko wówczas jest płatnikiem podatku VAT, gdy dłużnik obowiązany jest odprowadzić podatek z tytułu sprzedaży towarów. Powyższe oznacza, iż komornik sądowy, aby wystawić fakturę VAT z tytułu egzekucyjnej dostawy towarów i opodatkować taką dostawę właściwą stawką podatku VAT lub zastosować zwolnienie z podatku VAT, powinien uzyskać od dłużnika niebudzące wątpliwości informacje na temat, czy sprzedawany w drodze egzekucji towar stanowi majątek prywatny dłużnika, czy też związany jest z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak również czy dana dostawa nie będzie korzystała ze zwolnienia z podatku VAT np. jako towar używany w rozumieniu art. 43 ust. 2 ww. ustawy o VAT. Powyższe staje się niemożliwe, jeśli w toku prowadzonego postępowania egzekucyjnego jest brak kontaktu z dłużnikiem lub nie udzieli on żadnych istotnych dla opodatkowania podatkiem VAT informacji. Brak informacji, o tym czy cena towaru zawiera podatek VAT, czy zostanie on do niej doliczony, może narazić wierzyciela i ewentualnego nabywcę na komplikacje, a nawet na stratę finansową.

Zasadnym wydaje się, aby komornik sądowy miał w tym zakresie pewność, nie wystarczy aby opierał się wyłącznie na złożonym w tym zakresie oświadczeniu dłużnika. Ustalenia, czy od danej dostawy dokonywanej w trybie egzekucji należy naliczać podatek VAT, czy też nie powinny być dokonywane na podstawie dokumentów posiadanych przez dłużnika, pozwalających określić charakter sprzedawanych towarów, mogą to być: dowody zakupu - faktury VAT, rachunki, umowy, akty notarialne itp., jak również zapisy w ewidencji zakupów VAT, a także dane wynikające z deklaracji VAT, zapisy w ewidencji środków trwałych, w tabelach amortyzacyjnych, dane dotyczące r. zakończenia budowy nieruchomości wynikające z wpisów w księdze wieczystej.

Uwzględniając przedstawiony stan faktyczny sprawy oraz obowiązujące przepisy w zakresie podatku od towarów i usług Naczelnik Urzędu Skarbowego w Oleśnicy stwierdza, że stanowisko Strony jest nieprawidłowe.

Mając na uwadze powyższe orzeczono jak w sentencji.

Zgodnie z art. 14a § 2 ustawy Ordynacja podatkowa, niniejsza interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę oraz stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania postanowienia.

Jak stanowi art. 14b § 1 i 2 ustawy Ordynacja podatkowa, interpretacja nie jest wiążąca dla wnioskodawcy, wiąże natomiast właściwe dla wnioskodawcy organy podatkowe i organy kontroli skarbowej do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Stronie przysługuje prawo wniesienia zażalenia na niniejsze postanowienie do Dyrektora Izby Skarbowej we Wrocławiu w terminie 7 dni od dnia doręczenia rozstrzygnięcia. Zażalenie wnosi się za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał postanowienie. Zażalenie podlega opłacie skarbowej.