PP/443-178-1/04 - Opodatkowanie VAT umów o dzieło i zlecenia

Pytanie podatnika

Czy podatkiem od towarów i usług objęte są umowy o dzieło i zlecenia zawarte ze zleceniobiorcami;

- własnymi pracownikami

- nie będącymi pracownikami w tym również z osobami zagranicznymi.

Pisemna informacja o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie podatnika, w której nie toczy się postępowanie podatkowe lub kontrola podatkowa albo postępowanie przed sądem administracyjnym, o której stanowi art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 z późn. zm.).

W dniu 6 lipca 2004 r. do tut. organu podatkowego wpłynął wniosek Spółki z dnia 2 lipca 2004 r. o udzielenie odpowiedzi na następujące pytanie;

Czy podatkiem od towarów i usług objęte są umowy o dzieło i zlecenia zawarte ze zleceniobiorcami;

- obcymi w tym również z osobą zagraniczną,

- z własnymi pracownikami.

Od jakiej kwoty i pod jaki mi warunkami podatek VAT należy naliczyć.

Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Opolu po przeanalizowaniu przedstawionego stanu faktycznego wyjaśnia, co następuje.

Definiując podatnika podatku od towarów i usług ustawodawca w art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) określił, że jest to podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności. Ważne jest zatem, aby dany podmiot wykonywał określone czynności samodzielnie, i aby czynności te wykonywane były w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Ustawodawca zdefiniował przy tym na potrzeby podatku VAT działalność gospodarczą przez którą należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy).Taki sposób określenia kręgu podatników podatku od towarów i usług sprawia, iż zarówno osoby wykonujące umowy zlecenia jak i umowy o dzieło (z uwagi na charakter cywilnoprawny tychże umów wyrażający się m.in. przez daleko posuniętą swobodę i samodzielność w ich realizacji, braku stosunku podporządkowania czy, w przypadku braku odmiennych uregulowań, przerzucenie ryzyka i odpowiedzialności na stronę usługodawcy) powinny zostać zaliczone do grona podatników podatku od towarów i usług.

W art. 15 ust. 3 ustawy z definicji wykonywanej samodzielnie działalności gospodarczej zostały wyłączone czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 12 ust. 1-6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wykonywane przez osobę fizyczną na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenie lub innej umowy o świadczeniu usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące umowy zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taka zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, albo jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy - art. 15 ust. 3 pkt 2 ustawy. Za samodzielną działalność gospodarczą nie będą również uważane czynności z tytułu których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jeżeli z tytułu wykonywania tych czynności osoby te są związane ze zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie tych czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności. Ponadto, ustawodawca uznał, że wskazane czynności wykonywane w określonych w tych przepisach warunkach - nie spełniają wymogu uznania ich za realizowane w sposób samodzielny (niezależny), co jest niezbędną przesłanką uznania działalności gospodarczej za opodatkowaną podatkiem od towarów i usług. Tym samym podmioty realizujące powyższe czynności - kwalifikujące się jako działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy - lecz pozbawione przymiotu samodzielności (niezależności) przy ich wykonaniu, nie są podatnikami podatku od towarów i usług, a ich usługi pozostają poza systemem VAT, jako niepodlegające temu podatnikowi. Z art. 15 ust. 3 pkt 2 i 3 ustawy o VAT w wynika, że w przypadku gdy umowa zlecenie lub umowa o dzieło nie jest zawarta przez usługodawcę z jego pracodawcą, ani nie jest wykonywana na rzecz pracodawcy, a także gdy w tak nazywanych umowach nie określono cech istotnych dla umowy o pracę - co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia, a przede wszystkim odpowiedzialności zatrudniającego za czynności zatrudnionego - podlegają one opodatkowaniu VAT z tytułu samodzielnej działalności gospodarczej, gdyż wykonujący te czynności usługodawca, nie jest wówczas pozbawiony przymiotu samodzielności przy realizacji tych umów na własny rachunek.

Podatnicy mają jednak możliwość korzystania ze zwolnienia podmiotowego, dla tzw. drobnych przedsiębiorców u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty wyrażonej w złotych odpowiadającej równowartości 10.000 euro - 2004 r.- 45.700 zł. Również podatnicy rozpoczynający tego rodzaju działalność w roku podatkowym są zwolnieni od podatku do momentu przekroczenia w/w kwoty w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży - art. 113 ust. 9 ustawy jw. Ponadto wyjaśnia się, że zgodnie z treścią art. 19 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług "obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1". Zgodnie z art. 41 pkt 13 ustawy o podatku od towarów i usług, towary i usługi, będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, niewymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej podlegają opodatkowaniu stawką w wysokości 22 %, z wyjątkiem tych, dla których w ustawie lub przepisach wykonawczych określono inną stawkę.

W przypadku zatrudniania osób zagranicznych informuje się, że przy ich zatrudnianiu muszą zostać spełnione warunki określone odrębnymi przepisami w zakresie wykonywania pracy przez cudzoziemców w Rzeczypospolitej Polskiej (ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001).

Odnośnie naliczania podatku VAT wyjaśnia się, że w przypadku gdy czynności wykonywane przez te osoby w ramach umów zlecenie lub działalności będzie zaliczana do samodzielnej działalności gospodarczej, a osoby te będą podatnikami podatku VAT to wówczas na tych osobach będzie ciążył obowiązek wystawienia faktury VAT.

W związku z tym, że Spółka nie określiła jakie usługi będą wykonywane w ramach umów zleceń lub o dzieło przez osobę zagraniczną należy zwrócić uwagę, że podstawową regułą określoną w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), jest opodatkowanie usług w kraju, w którym świadczący usługę ma siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności, z którego świadczy usługę. Od tej zasady są jednak wyjątki określone w ust. 2- 6 art. 27 i art. 28 ustawy.

Niniejszej odpowiedzi udzielono w oparciu o aktualny stan prawny oraz stan faktyczny przedstawiony w zapytaniu.