PP/443-148/TZ-230/06/AB - Obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej otrzymanych odsetek umownych od pożyczki oraz opłaty za przechowywanie ruchomości.

Na podstawie art. 14a § 1 i § 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku Podatnika z dnia 28 sierpnia 2006 r. (data wpływu 29 sierpnia 2006 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w sprawie obowiązku ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej otrzymanych odsetek umownych od pożyczki oraz opłaty za przechowanie ruchomości (dot. działalności lombardu), w sytuacji, gdy pożyczkobiorca zwraca pożyczkę po terminie i wydawany jest mu towar stanowiący jej zabezpieczenie.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą zaklasyfikowaną według PKD w następujących obszarach: 52.12.Z (sprzedaż detaliczna pozostała w niewyspecjalizowanych sklepach); 52.48.C (sprzedaż detaliczna zegarów, zegarków oraz biżuterii); 52.50.Z (sprzedaż detaliczna artykułów używanych prowadzona w sklepach); 63.12.C (magazynowanie i przechowywanie towarów w pozostałych składowiskach) oraz 51.52.Z (sprzedaż hurtowa metali i rud metali).

Obowiązek ewidencjonowania obrotu oraz kwot należnego podatku VAT w 2005 r. za pomocą kas rejestrujących wynika zarówno z art. 111 ustawy o podatku od towarów i usług, jak i z rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących, zgodnie z którym od 1 września 2006 r. kasy te muszą zainstalować podatnicy prowadzący sprzedaż m.in. następujących towarów:

Podatnik dokonując sprzedaży wymienionych wyżej towarów na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, obowiązany jest ewidencjonować ją przy użyciu kasy fiskalnej bez względu na wysokość osiąganych z tego tytułu obrotów.

W ramach prowadzonej działalności gospodarczej Podatnik zawiera z osobami fizycznymi umowy lombardowe, na mocy, których udziela pożyczki, a pożyczkobiorca dokonuje na rzecz podatnika przewłaszczenia towaru na zabezpieczenie zwrotu pożyczki. Z tytułu zawartej umowy lombardowej z pożyczkobiorcą Podatnik pobiera opłatę manipulacyjną i prowizję, które zawierają podatek VAT w przewidzianej przez prawo wysokości. Na mocy umowy pożyczkobiorca może przewłaszczone ruchomości odkupić w określonym przez strony terminie. Natomiast po bezskutecznym upływie terminu Podatnik dokonuje dalszej odsprzedaży przewłaszczonych ruchomości, która to sprzedaż zdaniem Podatnika podlega w myśl wskazanych powyżej przepisów ewidencjonowaniu na kasie rejestrującej.

Dodatkowo pożyczkobiorca uprawniony jest do odkupienia przewłaszczonych ruchomości, jednakże w takim wypadku zobowiązany jest on w myśl umowy do zapłaty odsetek umownych oraz do uiszczenia opłaty za przechowanie ruchomości będącej przedmiotem zabezpieczenia. Zdaniem Wnioskodawcy naliczone odsetki umowne od udzielonej kwoty pożyczki, naliczane w przypadku bezskutecznego terminu do odkupienia ruchomości nie podlegają ewidencjonowaniu poprzez kasę fiskalną, albowiem nie stanowią usługi w rozumieniu ustawy o VAT, a są jedynie pożytkiem cywilnym prawa, w rozumieniu art. 54 Kodeksu cywilnego. Za wskazaną powyżej interpretacją przemawia zasada autonomii woli stron wyrażona w kodeksie cywilnym oraz fakt, iż zobowiązanie do zapłaty odsetek umownych zostało określone w tej umowie.

Natomiast opłata za przechowanie ruchomości nie podlega zdaniem Podatnika ewidencjonowaniu na kasie fiskalnej, albowiem usługi magazynowania zwolnione są od tego obowiązku.

W ocenie tut. Organu stanowisko Podatnika przedstawione we wniosku jest nieprawidłowe.

W myśl art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jednocześnie w przepisie ust. 7 pkt 3 powyższego artykułu ustawodawca zawarł upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do zwolnienia w drodze rozporządzenia na czas określony niektórych grup podatników oraz niektórych czynności z obowiązku, o którym mowa w w/cyt. art. 111 ust. 1 ustawy. W wykonaniu przedmiotowej delegacji Minister Finansów wydał w dniu 28 marca 2006 r. rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. Nr 51, poz. 375).

Przepis § 2 pkt 1 tego rozporządzenia stanowi, iż zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2006 r. - sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. W pozycji 15. tego załącznika (Wykazu sprzedaży zwolnionej z obowiązku ewidencjonowania) figurują usługi klasyfikowane do grupowania PKWiU 65-67 "Usługi pośrednictwa finansowego", natomiast w pozycji 9. - usługi klasyfikowane do grupowania PKWiU ex 63.12.14 "Usługi magazynowania i przechowywania towarów pozostałe - wyłącznie przechowywanie i dozór mienia". Ponadto w myśl § 3 ust. 1 pkt 3 przedmiotowego rozporządzenia, do dnia 31 grudnia 2006 r. zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania. Jednocześnie ust. 5 tego paragrafu stanowi, iż zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w trakcie 2006 r. przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

Natomiast zgodnie z § 4 pkt 5-7 tegoż rozporządzenia, zwolnień od obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w § 2 oraz § 3, nie stosuje się, bez względu na wysokość osiąganych obrotów przy dostawie:

Przepis powyższy wszedł w życie w dniu 1 września 2006 r. (§ 13 rozporządzenia).

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów oraz odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Przez towary (art. 2 pkt 6) rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Jednocześnie art. 8 ust. 3 stanowi, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych (dla celów podatku od towarów i usług, nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2006 r., stosuje się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. (Dz. U. Nr 42 poz. 264 z późn. zm.)). Należy zaznaczyć, iż zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) zainteresowany podmiot sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby, usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach, wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej. W przypadku wystąpienia trudności związanych z ustaleniem właściwego grupowania, do którego należy zaliczyć dany wyrób lub usługę, zainteresowany podmiot może zwrócić się z wnioskiem do odpowiedniego organu statystycznego tj. Urzędu Statystycznego w Łodzi (ul. Suwalska 29, 93-176 Łódź), który udzieli informacji w zakresie stosowania wyżej powołanych standardów klasyfikacyjnych. We wniosku o wydanie opinii Podmiot powinien w wyczerpujący sposób przedstawić stan faktyczny oraz szczegółowo opisać wykonywane czynności.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Podatnik prowadzi działalność lombardową. Działalność ta polega na pożyczaniu pieniędzy pod zastaw. Klient korzystający z pożyczki lombardowej może odzyskać przedmiot zastawu po dokonaniu zwrotu pożyczonej kwoty wraz z prowizją naliczoną przez właściciela lombardu.

Zabezpieczenie udzielonej przez lombard pożyczki może być dokonane w drodze przewłaszczenia. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie nie jest uregulowana przepisami Kodeksu cywilnego. W praktyce ma zastosowanie w stosunku do niej art. 349 Kodeksu cywilnego, dotyczący przeniesienia własności rzeczy ruchomych, według którego przeniesienie posiadania następuje przez pozostawienie rzeczy we władaniu dotychczasowego właściciela, z tym, że na podstawie innego stosunku prawnego np. użyczenia, przechowania.

Przewłaszczenie rzeczy na zabezpieczenie polega na przeniesieniu własności rzeczy na wierzyciela z równoczesnym zobowiązaniem go - pod warunkiem uiszczenia w terminie zabezpieczonego długu - do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika. W razie niewykonania przez pożyczkobiorcę zobowiązania w umówionym terminie, podmiot świadczący usługę lombardową staje się nieograniczonym właścicielem rzeczy będącej przedmiotem przewłaszczenia. Przewłaszczone rzeczy najczęściej sprzedawane są w ramach prowadzonej działalności lombardowej.

Lombard wykonuje, więc dwa rodzaje czynności, odmiennie sklasyfikowane pod względem statystycznym i w konsekwencji odmiennie opodatkowane podatkiem VAT, czyli:

Aby rozstrzygnąć problem przedstawiony w zapytaniu, należy stwierdzić, iż w razie niewykonania przez pożyczkobiorcę zobowiązania w umówionym terminie, Wnioskodawca staje się nieograniczonym właścicielem rzeczy będącej przedmiotem przewłaszczenia. Zatem w przypadku, gdy pożyczkobiorca zwróci pożyczoną kwotę, jednakże zwrot pożyczki nastąpi po terminie określonym w umowie - wydanie mu towaru Podatnik winien potraktować jako odpłatną dostawę towaru w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, nie zaś jako świadczenie usług.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

Jeśli zatem na poczet ceny (świadczenia należnego) oprócz zwróconej kwoty pożyczki Podatnik zaliczy wymienione w piśmie odsetki umowne oraz opłatę za przechowanie ruchomości, wówczas podlegają one włączeniu do podstawy opodatkowania przedmiotowej dostawy i opodatkowaniu według stawki podatku VAT właściwej dla danego towaru. Jednocześnie dostawa taka podlega ewidencjonowaniu przy zastosowaniu kasy rejestrującej, jeśli dokonywana jest na rzecz osób, o których mowa w art. 111 ust. 1 ustawy oraz dotyczy towarów wymienionych w w/cyt. przepisie § 4 pkt 5-7 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących.