PP-2/443/83/04 - Dokumentowanie dostawy wewnątrzwspólnotowej. Premia. Zaliczka a obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług

Pytanie podatnika

Spółka zakupiła towar od kontrahenta unijnego. Kontrahent wydał towar, który został odebrany przez przewoźnika wynajętego przez Spółkę. Towar nie dotarł do Spółki zaginął po drodze z winy przewoźnika. Spółka otrzymała fakturę za zakupiony towar. Towaru prawdopodobnie nie otrzyma. Kontrahent unijny (dostawca) nie wystawi faktury korygujacej. Ewentualne roszczenie o wypłatę odszkodowania skierujemy do przewoźnika.

zapytane podatnika:

Jak należy postąpić jeśli chodzi o wystawienie faktur wewnętrznych z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia,

Kiedy należy wystawić fakturę wewnętrzną i ująć je w deklaracji VAT-7,

Czy udzielenie premii pieniężnej podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i czy stanowi koszt uzyskania przychodu?

Czy po 1 maja 2004 w momencie otrzymania zaliczki równej 100% kwoty należności powstaje obowiązek podatkowy w podatku VAT.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535), przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów rozumie się nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. W świetle powyższego, zakupienie towaru od kontrahenta z terenu Unii Europejskiej, który to towar został odebrany przez przewoźnika wynajętego przez spółkę. i zaginął po drodze z winy przewoźnika, będzie stanowić wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów, które należy udokumentować fakturą wewnętrzną, wystawioną w miesiącu powstania obowiązku podatkowego.

Zgodnie z art. 20 ust. 5 i 6 w/w ustawy, w wewnątrzwspólnotowym nabyciu towarów obowiązek podatkowy powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem wewnątrzwspólnotowego nabycia. W przypadku, gdy przed terminem powyższym podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Tak więc, w przypadku gdy kontrahent z terenu Unii Europejskiej wystawił fakturę dokumentującą sprzedaż, a towar nie dotarł jeszcze do Podatnika, fakturę wewnętrzną należy wystawić w miesiącu wystawienia faktury przez kontrahenta i uwzględnić w deklaracji VAT-7 za ten okres.

Zgodnie z art. 42 ust. 1 pkt 2 i ust. 3 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów podlega opodatkowaniu według stawki podatku 0 %, pod warunkiem, że podatnik przed złożeniem deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, o którym mowa w art. 99, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Dowodami, o których mowa w ust. 1 pkt 2, są następujące dokumenty, jeżeli łącznie potwierdzają dostarczenie towarów będących przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju:

1) dokumenty przewozowe otrzymane od przewoźnika (spedytora) odpowiedzialnego za wywóz towarów z terytorium kraju, z których jednoznacznie wynika, że towary zostały dostarczone do miejsca ich przeznaczenia na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju - w przypadku gdy przewóz towarów jest zlecany przewoźnikowi (spedytorowi),

2) kopia faktury dostawy,

3) specyfikacja poszczególnych sztuk ładunku,

4) dokument potwierdzający przyjęcie przez nabywcę towaru na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju.

Zgodnie z art. 42 ust. 11 w/w ustawy, w przypadku, gdy dokumenty powyższe nie potwierdzają jednoznacznie dostarczenia do nabywcy znajdującego się na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju towarów, dowodami, o których mowa w ust. 1 pkt 2, mogą być również inne dokumenty wskazujące, że nastąpiła dostawa wewnątrzwspólnotowa, w szczególności: korespondencja handlowa z nabywcą, w tym jego zamówienie, dokumenty dotyczące ubezpieczenia lub kosztów frachtu, dokument potwierdzający zapłatę za towar, z wyjątkiem przypadków, gdy dostawa ma charakter nieodpłatny lub zobowiązanie jest realizowane w innej formie, w takim przypadku inny dokument stwierdzający wygaśnięcie zobowiązania. Dokumenty te mogą stanowić dowód uzupełniający, nie zaś zastępujący wymienioną w punktach 1-4 dokumentację.

W świetle powyższego, dla zastosowania stawki 0% przy wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów jest niezbędne posiadanie przez Podatnika wszystkich, wymienionych w pkt 1- 4, dokumentów. Ustawa o podatku od towarów i usług nie precyzuje formy dokumentów wymienionych w punktach 1, 3 i 4. Wobec powyższego, nie ma przeszkód, aby były fizycznie zawarte w jednym dowodzie, pod warunkiem ich wyraźnego wyodrębnienia. Podobnie, dopuszczalne jest potwierdzenie w jednym dokumencie odbioru towaru objętego kilkoma dostawami.

Obowiązujące unormowania nie przewidują zastępowania tych dokumentów przez korespondencję przesyłaną faksem, e-mailem itp. (korespondencja handlowa, zgodnie z art. 42 ust. 11 w/w ustawy, może być dopuszczona jako dowód obok, a nie zamiast przedmiotowych dokumentów). Brak fizycznej obecności oryginałów wspomnianych dowodów w dokumentacji Podatnika przed złożeniem deklaracji za dany okres skutkuje uznaniem dostawy za dokonaną na terytorium kraju (art. 42 ust. 12 ustawy) i - w konsekwencji - zastosowaniem krajowej stawki podatku VAT. Późniejsze otrzymanie przez podatnika przedmiotowych dokumentów uprawnia do korekty złożonej deklaracji podatkowej i informacji podsumowującej za dany okres (art. 42 ust. 13 ustawy).

Pojęcie "faktura wewnętrzna" użyte w punkcie 1 interpretacji nr PP-2-443/35/04 z 24 czerwca 2004 r. mieści się w zakresie znaczeniowym "dowodu źródłowego wewnętrznego" (art. 20 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości - tekst jedn.: Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.).

Podatnik, celem zachęcenia kontrahentów do zwiększania zakupów, zamierza udzielać im premii pieniężnych z tytułu osiągnięcia w określonym czasie - roku, określonej wartości sprzedaży. Sprzedaż realizowana jest w formie wielu transakcji odrębnie fakturowanych i regulowanych. Informuję, że premia pieniężna udzielana nabywcy, z punktu widzenia podatku VAT, winna być traktowana jako forma rabatu albo wynagrodzenie, a o charakterze zdarzenia każdorazowo będzie decydować treść umowy zawartej przez strony.

W przypadku, gdy sprzedawca wypłaca premię pieniężną pod warunkiem dokonania ustalonego limitu zakupów, a przyznanie premii nie jest uzależnione od żadnych innych, poza wynikającymi z umowy kupna-sprzedaży, świadczeń, premia taka stanowi w istocie formę rabatu. W przypadku takim ma zastosowanie art. 29 ust. 4 cyt. ustawy o VAT, zgodnie z którym uzyskany obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont). Udokumentowanie czynności takich powinno nastąpić poprzez wystawienie faktur korygujących, zgodnie z § 19 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 971).

Natomiast, jeżeli premia byłaby wypłacana za określone świadczenie kupującego względem dostawcy (np. przedterminową zapłatę należności czy powstrzymywanie się od nabywania towarów u innych dostawców), winna być traktowana jako wynagrodzenie za świadczenie usługi. Zgodnie bowiem z art. 8 ust. 1 wspomnianej ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Definicja ta ma charakter negatywny - każde świadczenie (działanie, zaniechanie bądź tolerowanie), które nie może być zakwalifikowane jako dostawa towarów, jest usługą. Odpłatne świadczenie usług na terenie kraju podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 wspomnianej ustawy. Świadczenie przedmiotowych usług winno być dokumentowane na zasadach ogólnych, tj. poprzez wystawienie przez świadczącego usługi (nabywcę towarów) faktury VAT na rzecz nabywcy usług (Podatnika wypłacającego premię).

Udzielenie premii pieniężnej przez sprzedającego (wypłacanej pod warunkiem zrealizowania w określonym czasie określonej wielkości zakupów przez kupującego), która nie jest związana ze zmniejszeniem ceny, a stanowi dodatkowe przysporzenie finansowe dla nabywcy towarów, uznaje się za koszt uzyskania przychodów w świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części. W świetle powyższego, a minori ad maius, obowiązek podatkowy powstaje również w momencie przyjęcia zaliczki obejmującej 100% należności. W świetle art. 86 ust. 1 i ust. 2 pkt 1 lit. b cyt. ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124 tej ustawy; kwotę podatku naliczonego stanowi m. in. suma kwot podatku określonych w otrzymanych przez podatnika fakturach potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego.