PP-077/SIP/1763/04 - Wynagrodzenie z tytułu prowadzonego przez syndyka postępowania upadłościowego.

Pytanie podatnika

Dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynagrodzenia z tytułu prowadzonego przez Pana jako syndyka postępowania upadłościowego, o którym orzeka sąd.

Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy, działając zgodnie z art. 14b § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.), dokonuje zmiany udzielonej przez Naczelnika Urzędu Skarbowego w Aleksandrowie Kujawskim informacji z dnia 29 października 2004 r. Nr PP/443-21/04 o zakresie stosowania przepisów prawa podatkowego z powodu stwierdzenia jej nieprawidłowości.

Wątpliwość przedstawiona w Pana piśmie z dnia 27 lipca 2004 r. dotyczy opodatkowania podatkiem od towarów i usług wynagrodzenia z tytułu prowadzonego przez Pana jako syndyka postępowania upadłościowego, o którym orzeka sąd.

Przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności z których przychody zostały wymienione w art. 13 pkt 2-8 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), o ile jednak wykonujący te czynności są związani ze zlecającym ich wykonywanie prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny co do warunków ich wykonywania, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego za ich wykonanie.

Zgodnie z przepisem art. 13 pkt 6 cyt. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów zlecił wykonanie określonych czynności.

Zasady powoływania syndyka, nadzorcy sądowego oraz zarządcy przymusowego określa ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.). Z przepisów tych wynika, iż powołani są oni przez sąd do wykonywania czynności w ramach postępowań upadłościowych, a zgodnie z art. 162 ust. 1 ustawy syndyk, nadzorca i zarządca mają prawo za swoje czynności do wynagrodzenia odpowiadającego wykonywanej pracy.

Należności wypłacane syndykowi, zarządcy i nadzorcy stanowią zatem przychód z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu cyt. przepisu art. 13 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Aby czynności osoby fizycznej nie były uznawane za wykonywaną samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, przepis art. 15 ust. 3 pkt 3 cyt. ustawy przewiduje niezbędny warunek, a mianowicie związanie wykonującego czynność za zlecającym wykonanie tych czynności prawnymi więzami tworzącymi stosunek prawny pomiędzy zlecającym wykonanie czynności i wykonującym zlecane czynności co do warunków wykonywania tych czynności, wynagrodzenia i odpowiedzialności zlecającego wykonanie tych czynności.

W konstrukcji powoływania przez sąd syndyka, nadzorcy sądowego czy zarządcy przymusowego, nawet przy przyjęciu, że sąd jest zlecającym wykonanie czynności, nie jest możliwe nawiązanie stosunku prawnego, którego elementem jest odpowiedzialność zlecającego wykonanie tych czynności (w tym przypadku odpowiedzialność sądu). Konstrukcja powoływania syndyka, nadzorcy sądowego i zarządcy przymusowego stanowi dla tych osób nie zlecenie wykonania czynności, lecz nakaz wykonania takich czynności i na powołanych osobach, a nie na sądzie spoczywa odpowiedzialność za wykonanie tych czynności.

Zdaniem tut. organu osoby sprawujące funkcję syndyka, zarządcy przymusowego lub nadzorcy sądowego nie mogą korzystać ze zwolnienia na podstawie przepisów art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż w stosunku prawnym łączącym sąd z wyznaczonym do wykonania określonych czynności syndykiem nie występują przesłanki wymienione w przepisie art. 15 ust. 3 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług, pozwalające na wyłączenie syndyka z kręgu podatników VAT.

Ustawa - Prawo upadłościowe i naprawcze nakreśla odpowiedzialność syndyka za podejmowane przez niego działania zarówno wobec sądu jak i wobec wierzycieli. Sąd powierzając danej osobie wypełnienie określonych ustawowo zadań nie określa w ścisły sposób warunków wykonywania pracy, np. co do miejsca i czasu jej wykonywania. Otrzymane wynagrodzenie ostateczne jest uzależnione od uzyskanych efektów podejmowanych działań.

W świetle powyższego uznać należy, że Pan, będąc syndykiem, wykonując swoje czynności w ramach postępowania upadłościowego, wykonuje szeroko pojętą działalność usługodawcy, zaliczoną do działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, a zatem w tej części jest Pan podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zgodnie bowiem z art. 5 cyt. ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług, przez które stosownie do art. 8 ust. 1 pkt 3 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.