PP/023/53/676/96 - Problematyka wtórnego obrotu jednostkami uczestnictwa funduszy powierniczych.

W odpowiedzi na pismo skierowane do Urzędu Komisji Papierów Wartościowych, związane z funkcjonowaniem funduszy powierniczych w świetle odniesienia pewnych zapisów ustawy z dn. 22.03.1991 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych (DzU z 1994 r., nr 58, poz. 239, nr 71, poz. 313, nr 121, poz. 591; z 1996 r., nr 45, poz. 199, nr 75, poz. 357, nr 106, poz. 496), zwanej dalej ustawą, do przepisów zarządzenia Ministra Finansów z dn. 25.01.1996 r. w sprawie ogólnych zezwoleń dewizowych (MP nr 6, poz. 73 z późn. zm.), zwanego dalej zarządzeniem, Biuro Prawne Urzędu Komisji Papierów Wartościowych przedstawia swoje stanowisko.

Ustawa określa możliwość funkcjonowania funduszu powierniczego typu otwartego, jako wyodrębnionej masy majątkowej uczestników funduszu, zarządzanej przez towarzystwo funduszy powierniczych, będące spółką akcyjną z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. W ustawie określone zostały ramy prawne do inwestowania funduszu na rynku kapitałowym, wiążąc ten element ze zbywaniem produktu finansowego - jednostki uczestnictwa, która w polskim prawie nie jest papierem wartościowym. Jest to jedyna możliwa forma działania funduszy otwartych, gdy udziały funduszy zbywane są w sposób nieograniczony przez towarzystwo funduszy powierniczych.

Nie istnieją w prawie polskim przepisy umożliwiające wprowadzenie papierów wartościowych do publicznego obrotu, co do którego w założeniu nie funkcjonuje rynek wtórny (a taki charakter mają jednostki uczestnictwa zagranicznych funduszy typu otwartego). Nie wyłącza to, naszym zdaniem, zbywania jednostek uczestnictwa tych funduszy (jako że są papierami wartościowymi) w sposób prywatny. Mielibyśmy bowiem do czynienia z papierami wartościowymi niepublicznymi, które nie podlegają reglamentacji Komisji Papierów Wartościowych, o ile działania prawne z nimi związane nie są wykonywane przez podmiot prowadzący przedsiębiorstwo maklerskie. Wziąwszy pod uwagę, że co prawda obrót prywatny jednostkami uczestnictwa tych funduszy jest dopuszczalny, to jednak nie mieści się on w ramach dokonanej liberalizacji przepisów dewizowych i wymaga indywidualnego zezwolenia dewizowego.

Tytuły uczestnictwa w zagranicznych funduszach typu zamkniętego mogą być przedmiotem postępowania dopuszczeniowego do publicznego obrotu papierami wartościowymi na rynku polskim. Należy zważyć, że w stosunku do funduszy inwestycyjnych i powierniczych zapisy zarządzenia wskazują jedynie na brak rygorów dewizowych ze strony ministra finansów, mających ułatwić przepływ kapitałów w krajach należących do OECD, a także innych państwach, z którymi Polska zawarła umowy o popieraniu i wzajemnej ochronie inwestycji. Natomiast sama kwestia obrotu tytułami uczestnictwa w tych funduszach winna zostać uregulowana na poziomie ustawowym. Ze względu na brak takich przepisów można stwierdzić, że omawiany przepis zarządzenia w stosunku do funduszy otwartych nie może zostać wykonany, natomiast próba wykorzystania przepisów o dopuszczeniu papierów wartościowych do publicznego obrotu papierami wartościowymi będzie trudna do wykorzystania ze względu na skomplikowane przetransponowanie przepisów wykonawczych, w założeniu odnoszących się głównie do akcji (czyli papierów wartościowych udziałowych). Czynności dopuszczeniowe wymagają więc analizy szczególnie w kontekście rozporządzenia Rady Ministrów z dn. 11.10.1994 r. w sprawie szczegółowych warunków, jakim powinien odpowiadać prospekt emisyjny i memorandum informacyjne (DzU nr 128, poz. 631 i z 1996 r., nr 126, poz. 591).