Podstawa opodatkowania w podatku dochodowym od osób prawnych

Pytanie:

Spółka dokonała zakupu w banku kwoty 6.970.000,00 dolarów amerykańskich (USD) za kwotę 26.982.253,00 zł (kurs sprzedaży waluty). Jednocześnie Spółka przekazała na własność swojemu kontrahentowi środki pieniężne w kwocie 6.970.000,00 USD jako pożyczkę. Spółka oraz jej kontrahent są wzajemnie względem siebie dłużnikiem i wierzycielem i planują potrącenie obu wierzytelności pieniężnych do wartości wierzytelności o niższej wartości, tj. do kwoty 26.982.253,00 zł. Czy potrącenie należności Spółki wyrażonych w dolarach ze zobowiązaniami wyrażonymi w polskich złotych będzie miało wpływ na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych z tytułu różnic kursowych?

Odpowiedź:

Z przedstawionego w powyższym wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółka w ramach wykonywanych usług pośrednictwa finansowego, na podstawie zawartej z kontrahentem umowy pożyczki, udzieliła tej spółce pożyczki środków pieniężnych w kwocie 6.970.000 USD, stanowiących równowartość 26.982.253 zł (wg. kursu sprzedaży waluty). Spółka i kontrahent będące względem siebie dłużnikiem i wierzycielem planują potrącenie obu wierzytelności pieniężnych do wysokości wierzytelności niższej, w trybie art. 498 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Stosownie do postanowień art. 12 ust. 2a ustawy z dnia 15 lutego 1992r o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654, z późn. zm.) przychody z tytułu różnic kursowych od własnych środków lub wartości pieniężnych w walutach obcych ustala się jako różnice między wartością tych środków obliczoną przy zastosowaniu kursu kupna walut z dnia faktycznego otrzymania przychodu oraz kursu kupna walut z dnia ich otrzymania albo kursu sprzedaży z dnia nabycia walut, ogłaszanego odpowiednio przez bank, z którego usług korzystał podatnik. Jednocześnie, art. 15 ust. 1a ustawy stanowi, iż koszty z tytułu różnic kursowych od własnych środków lub wartości pieniężnych w walutach obcych ustala się jako różnicę między wartością tych środków obliczoną przy zastosowaniu kursu sprzedaży walut z dnia faktycznej zapłaty oraz kursu kupna walut z dnia ich otrzymania albo kursu sprzedaży z dnia nabycia walut, ogłaszanego odpowiednio przez bank, z którego usług korzystał podatnik.

Przepisy dotyczące różnic kursowych (także art. 12 ust. 3 i art. 15 ust. 1 ustawy) prowadzą do wniosku, że różnice kursowe powstają zarówno przy przychodach jak i wydatkach (kosztach) jedynie wówczas, gdy występują różne kursy walut między dniem uzyskania przychodu a dniem jego faktycznego otrzymania lub w przypadku wydatków (kosztów) - dniem ich zarachowania i dniem faktycznej zapłaty.

Zasada powyższa ma również zastosowanie do różnic kursowych powstających przy korzystaniu z kredytów dewizowych. Różnice powstają wówczas, jeżeli występują różne kursy walut między dniem zaciągnięcia kredytu, a dniem jego faktycznej spłaty.

Zdaniem organu podatkowego, choć kompensata jest niewątpliwie formą regulowania wzajemnych zobowiązań i należności, to nie można uznać, iż jest ona związana z finansowymi operacjami, skutkującymi - w kasowym ujęciu - utratą lub wzrostem wartości waluty. Dlatego w sytuacji, gdy rozliczenia między dwoma spółkami nastąpią na zasadach kompensaty wzajemnych zobowiązań i należności, nie powstaną różnice kursowe, które miałyby wpływ na podstawę opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych.

Należy uznać, że różnice kursowe powstałe między dniem powstania przychodu (kosztu), a dniem kompensaty należności (zobowiązania), jako niezrealizowane mogą zostać uwzględnione jedynie w bilansowym rachunku podatnika.

Reasumując, organ podatkowy podziela stanowisko spółki przedstawione w powyższym piśmie.