PO 7-S/825-553-8897/96 - Zwolnienie z podatku od darowizny przy przekazaniu gospodarstwa rolnego w celu uzyskania prawa do emerytury lub renty.

Zgodnie z ust. 4 art. 28 uznaje się, że zaprzestanie prowadzenia działalności rolniczej oznacza, że ani osoba uprawniona do emerytury lub renty, ani jego małżonek nie są właścicielami, współwłaścicielami lub posiadaczami gospodarstwa rolnego. Pojęcie "współwłaściciel" dotyczy w tym przypadku zarówno współwłasności łącznej, właściwej dla stosunków majątkowych łączących małżonków, jak i współwłasności ułamkowej - właściwej dla innych stosunków własnościowych.

Zważywszy na powyższe, wymóg przekazania gospodarstwa rolnego w celu uzyskania prawa do emerytury lub renty lub też w celu wypłaty zawieszonej emerytury dotyczy obojga małżonków, niezależnie od faktu, czy tylko jeden z małżonków ma ustalone prawo do emerytury lub ubiega się o to prawo.

Należy więc uznać, że zarówno umowa zawarta w trybie określonym w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników (rozdział 7 ustawy), jak i umowa darowizny gospodarstwa rolnego (prawa użytkowania wieczystego) zawarta w celu uzyskania prawa do emerytury lub renty, korzystają ze zwolnienia od podatku od spadków i darowizn na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 14 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Ponadto należy zauważyć, że zwolnienie określone w art. 4 ust. 1 pkt 14 ustawy o podatku od spadków i darowizn ma charakter przedmiotowy, a nie podmiotowo przedmiotowy. Dla uzyskania tego zwolnienia nie ma więc znaczenia, czy przekazanie gospodarstwa nastąpi przez oboje małżonków, czy przez jednego z nich, skoro sama transakcja jest zwolniona od podatku od spadków i darowizn.

Z tej też przyczyny nie można również obciążyć podatkiem współmałżonka, który nie był współwłaścicielem, bowiem zwolniona od podatku od spadków i darowizn jest transakcja, a nie strona przekazująca gospodarstwo rolne w zamian za emeryturę lub rentę.

Zgodnie z brzmieniem art. 4 ust. 1 pkt 14 zwalnia się od podatku od spadków i darowizn nabycie własności i prawa użytkowania wieczystego gospodarstwa rolnego lub jego części wraz z budynkami mieszkalno-gospodarczymi oraz innych praw do takiego gospodarstwa lub jego części, jeżeli umowa zostaje zawarta na podstawie przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników.

Zgodnie z art. 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn. Dz. U. z 1993 r. Nr 71, poz. 342) ubezpieczeniu społecznemu podlega się z mocy ustawy lub na wniosek. Art. 19 tej ustawy precyzuje warunki, które trzeba spełnić, aby otrzymać świadczenie z ubezpieczenia emerytalno-rentowego, jakim jest emerytura rolnicza.

I tak, zgodnie z art. 19 ust. 1 emerytura rolnicza przysługuje, gdy spełnione są łącznie dwa warunki:

1) zostanie osiągnięty wiek emerytalny (kobieta 60 lat - mężczyzna 65 lat),

2) ubezpieczony podlegał ubezpieczeniu co najmniej 100 kwartałów.

Na podstawie art. 19 ust. 2 ustawy emerytura rolnicza przysługuje także wówczas, gdy rolnik:

1) osiągnął wiek: u kobiet - 55 lat, u mężczyzn - 60 lat,

2) podlegał ubezpieczeniu przez co najmniej 120 kwartałów,

3) zaprzestał prowadzenia działalności rolniczej.

Art. 28 ustawy określa zasady, na których wypłata emerytury lub renty ulega całkowitemu lub częściowemu zawieszeniu z powodu prowadzenia przez emeryta lub rencistę działalności rolniczej. Zawieszenie emerytury lub renty następuje także wówczas, gdy emeryt prowadzi działalność rolniczą z małżonkiem, który nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie spełnia warunków do uzyskania tej emerytury (renty).