PO 6/K-861-1684-5270/95 - Przedawnienie wydania decyzji wymiarowej.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 z późn. zm.) organ podatkowy nie może wydać decyzji w sprawie ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego, jeżeli od końca roku podatkowego, w którym powstał obowiązek podatkowy, upłynęły 3 lata, a w wypadku gdy podatnik nie zgłosił obowiązku podatkowego lub nie złożył zeznania, mimo iż był do tego zobowiązany, albo biorąc udział w postępowaniu nie ujawnił wszystkich źródeł przychodów lub całego majątku niezbędnych do ustalenia wysokości danego zobowiązania podatkowego, a także gdy następuje opodatkowanie dochodu nie znajdującego pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów upłynęło 5 lat.

Znaczenie zwrotu "ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego" wyjaśnia art. 5 ustawy, który wyraża odrębność trybów powstawania zobowiązań podatkowych (z chwilą doręczenia decyzji wymiarowej albo zaistnienia okoliczności przewidzianych prawem). Określając czas powstania zobowiązania podatkowego w sytuacji, gdy obowiązek jego wykonania wynika z doręczenia decyzji wymiarowej, ustawodawca zastosował w art. 5 ust. 1 zwrot "decyzja ustalająca wysokość zobowiązania podatkowego". Jednocześnie, regulując w art. 5 ust. 3 prawo organu podatkowego do wyznaczania wysokości zobowiązania podatkowego w przypadku jego niewykonania przez podatnika mimo zaistnienia okoliczności, z którymi przepisy prawa łączą powstanie zobowiązania podatkowego, użył zwrotu "decyzja, w której (organ podatkowy) określa wysokość tego zobowiązania".

Brzmienie art. 7 ustawy o zobowiązaniach podatkowych wyraźnie więc wskazuje, że odnosi się on do decyzji ustalających, a nie do decyzji określających zobowiązanie podatkowe.

Należy przy tym zauważyć, iż do wykonania zobowiązania podatkowego, które powstaje z chwilą doręczenia decyzji ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego, decyzja taka jest niezbędna. Obowiązek wymierzenia podatku spoczywa bowiem na organie podatkowym. Zobowiązanie podatkowe, które powstało z chwilą zaistnienia okoliczności, z którymi przepisy prawa łączą powstanie takiego zobowiązania, powinno być natomiast właściwie obliczone i wykonane przez samego podatnika bez konieczności wydania przez organ podatkowy decyzji wymiarowej.

Wyznaczenie przez organ podatkowy w decyzji wydanej w trybie art. 5 ust. 3 innej wysokości zobowiązania podatkowego niż zadeklarowanej przez podatnika następuje wówczas, gdy podatnik obliczył je niezgodnie z obowiązującymi przepisami lub nie wykonał właściwie z innych przyczyn.

Wydanie takiej decyzji z punktu widzenia istnienia zobowiązania podatkowego jest bez znaczenia. Jeżeli bowiem zobowiązanie podatkowe powstaje z mocy prawa i w wysokości wynikającej z przepisów prawa, istnieje zatem niezależnie od działania organu podatkowego w przedmiocie określenia jego wysokości. Wygaśnięcie takiego zobowiązania może nastąpić w sytuacjach określonych w art. 26 ust. 1 i 2 ustawy, tj. przez zapłatę podatku, przedawnienie lub umorzenie.

W tym stanie rzeczy zobowiązanie podatkowe, które nie wygasło wskutek zapłaty bądź umorzenia, może się przedawnić wyłącznie w sytuacjach określonych w art. 30 ustawy, nie zaś przez przedawnienie prawa do wydania przez organ podatkowy decyzji określającej wysokość zobowiązania podatkowego.