PO 6/D-187-1512/97 - Zmiana wykładni w sprawie potrącania zobowiązań podatkowych płatników z wierzytelności przypadających od Skarbu Państwa.

W nawiązaniu do przedstawionego w piśmie z dnia 18 marca 1994 r. nr PO 6-860-0167/94 stanowiska odnośnie do potrąceń - na podstawie art. 28 ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych - zobowiązań podatkowych płatników z wierzytelności przypadających od Skarbu Państwa, w tym od państwowych jednostek budżetowych, wynikających z dostawy towarów, wykonywania robót i usług, uprzejmie informuję:

Z uwagi na kwestionowanie przez Najwyższą Izbę Kontroli, Prokuraturę oraz coraz częściej w wyrokach sądów administracyjnych dopuszczalności stosowania zapłaty w tym trybie podatków należnych od płatników niezbędne stało się ponowne przeanalizowanie dotychczasowej wykładni w tym zakresie, zawartej w wymienionym powyżej piśmie.

Możliwość stosowania postanowień art. 28 ustawy o zobowiązaniach podatkowych do płatników była już wcześniej - z uwagi na treść przepisu - kwestią budzącą wątpliwości. Uznając wówczas, że nie ma uzasadnienia do stosowania różnic w zakresie możliwości korzystania przez płatników - w uzasadnionych przypadkach - z tych samych uprawnień co podatnicy, wzięto pod uwagę szereg okoliczności przemawiających za takim rozwiązaniem, w tym - obok przesłanek formalnoprawnych - konieczność ograniczenia zjawiska zatorów płatniczych w rozliczeniach między jednostkami budżetowymi, podmiotami gospodarczymi i budżetem państwa. Trzeba jednak stwierdzić, że w tym przypadku odstąpiono od literalnej wykładni art. 28 tej ustawy.

Dokonana obecnie analiza dotychczasowego stanowiska w tym zakresie prowadzi do przekonania, że jedynym możliwym rozwiązaniem jest rezygnacja ze stosowania instytucji potrąceń w odniesieniu do płatników.

Przemawia za tym nie tylko wykładnia gramatyczna powołanego przepisu, z którego wynika, że dotyczy on wyłącznie zapłaty podatków należnych od podatnika. Należy również podkreślić, że umożliwienie płatnikom regulowania swoich zobowiązań w drodze potrącenia spełniło już swoją rolę przy zmniejszeniu zatorów płatniczych wynikłych z nieterminowego regulowania przez państwowe jednostki budżetowe zobowiązań wobec kontrahentów.

Nie bez znaczenia jest przy tym fakt, iż w będącym aktualnie przedmiotem obrad komisji sejmowych projekcie ustawy Ordynacja podatkowa nie przewiduje się takich rozwiązań dla płatników.

Dlatego też stosowanie tej formy zapłaty - zgodnie z literalnym brzmieniem art. 28 powołanej ustawy - należy ograniczyć wyłącznie do przypadających na rzecz budżetu państwa zobowiązań podatkowych podatników.