PO 5/JS-8693/01926/96 - Praca naukowa i badawcza.

W związku z pismem z dnia 30.10.1996 r. L.dz. 1179/96 Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje.

Na podstawie art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1993 r. Nr 90, poz. 416 z późn. zm.) koszty uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich i praw pokrewnych lub rozporządzania przez nich tymi prawami określone zostały w wysokości 50% przychodu.

Norma ta jest stosowana również do przychodów z umowy o pracę, a więc przysługuje m.in. osobom zatrudnionym na wyższych uczelniach, w instytutach naukowych bądź w innych placówkach naukowo-badawczych, o ile przychód pracowników został uzyskany z tytułu korzystania z praw autorskich.

Jeżeli z treści umowy o pracę wynika, że pracownik otrzymuje wynagrodzenie składające się z kilku elementów, np. wynagrodzenia podstawowego i wynagrodzenia (honorarium) z tytułu korzystania z praw autorskich, to w przypadku gdy pracownik - twórca jest autorem dzieła stanowiącego przedmiot prawa autorskiego spełniony zostaje wymóg zawarty w art. 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a więc w stosunku do tej części wynagrodzenia koszty uzyskania powinny być ustalane w wysokości 50% przychodu z tego tytułu. Natomiast do pozostałych składników wynagrodzenia wynikającego z umowy o pracę norma kosztów uzyskania powinna być ustalana zgodnie z postanowieniami art. 22 ust. 2 wymienionej ustawy.

Realizacja powyższych zasad nakłada na jednostki organizacyjne zatrudniające twórców na podstawie umowy o pracę obowiązek wyodrębniania w tych umowach postanowień dotyczących prac objętych prawami autorskimi i przysługujących z tego tytułu wynagrodzeń. Dokonując wypłat wynagrodzeń jednostki te powinny w prowadzonej ewidencji również wyodrębniać wynagrodzenia objęte 50%-ową stawką kosztów uzyskania przychodów od pozostałych wynagrodzeń związanych z pracami nie będącymi przedmiotem praw autorskich lub praw pokrewnych.

Należy podkreślić, że z uwagi na złożoność problematyki i różne zasady organizacji pracy instytucji zatrudniających pracowników naukowo-badawczych nie można podać uniwersalnych zasad prowadzenia ewidencji prac stanowiących przedmiot prawa autorskiego.

Należy jednak przyjąć, że podstawowym warunkiem prowadzenia takiej ewidencji jest ustalenie zakresu prac wykonywanych w danej jednostce organizacyjnej w ramach stosunku pracy, które mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego. Zakres tych prac może być ustalony w formie zarządzeń dyrektorów instytutów naukowo-badawczych bądź - jak w przypadku Akademii Medycznej w Warszawie - w formie uchwał senatu. Zarówno jedna jak i druga forma ustalania zakresu prac wykonywanych w ramach stosunku pracy, które mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego, wymaga prowadzenia dla każdego pracownika, imiennej ewidencji prac badawczych, w efekcie których powstają utwory naukowe, które mogą być przedmiotem prawa autorskiego. Taka ewidencja powinna być prowadzona przez pracodawcę i zawierać wykaz prac wykonywanych w ramach stosunku pracy, w wyniku których powstają utwory będące przedmiotem prawa autorskiego i wypłacanych z tego tytułu wynagrodzeń.

W razie powstania sporu co do autorskiego charakteru wykonywanych prac wszelkie wątpliwości dotyczące kwalifikowania działalności pracowników naukowo - badawczych jako działalności twórczej powinny być kierowane do Departamentu Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Z powyższych względów Departament ten - jako merytorycznie właściwy - dokonał oceny uchwały Nr 16 Senatu Akademii Medycznej w Warszawie w sprawie zakresu prac wykonywanych w ramach stosunku pracy, które mogą stanowić przedmiot prawa autorskiego.

Odnosząc się do pytania dotyczącego sposobu dokumentowania należnych honorariów za lata ubiegłe Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje, że nie jest organem właściwym do ustalania zasad wewnętrznej organizacji pracy i obiegu dokumentów instytucji naukowych. Wszelkie związane z tym problemy i wątpliwości powinny być kierowane do Ministerstwa Edukacji Narodowej bądź Komitetu Badań Naukowych.

W zakończeniu Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, że omówione wyżej zasady stosowania kosztów uzyskania przychodów z tytułu korzystania przez twórców z praw autorskich mogą również dotyczyć pracowników Akademii nie będących nauczycielami akademickimi, pod warunkiem jednak, że pracownicy ci także wykonują zadania i obowiązki wynikające ze stosunku pracy, które w części można uznać za prace twórcze i autorskie.