PO 5/1-0923/96 - Sprawa opodatkowania udziałów zwracanych członkom spółdzielni.

W związku ze zgłaszanymi wątpliwościami w sprawie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych udziałów zwracanych członkom spółdzielni Ministerstwo Finansów uprzejmie informuje:

Na podstawie art. 41 ust. 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 2 grudnia 1994 r. o zmianie niektórych ustaw regulujących zasady opodatkowania oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 1995 r. Nr 5, poz. 25) - w latach 1995-1997 spółdzielnie nie pobierają zryczałtowanego podatku dochodowego od kwot nadwyżki bilansowej przeznaczonej na powiększenie funduszu udziałowego spółdzielni. Jednocześnie jednak z mocy tego artykułu - spółdzielnie zostały zobowiązane w latach 1995-1997 do poboru zryczałtowanego 20% podatku dochodowego od całości wypłat dokonywanych z funduszu udziałowego. W praktyce okazało się, że w niektórych przypadkach taka regulacja może wywołać podwójne opodatkowanie tych samych dochodów.

W związku z powyższym, Minister Finansów w dniu 30 maja 1995 r. wydał zarządzenie w sprawie częściowego zaniechania ustalania i poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (opublikowane w M.P. Nr 27, poz. 326), którym objęte zostały m.in. kwoty udziałów zwracanych byłym członkom spółdzielni w wysokości odpowiadającej kwocie tych udziałów według stanu na dzień 31 grudnia 1994 r.

W konsekwencji w przedstawionym stanie prawnym, spółdzielnia zwracając, zgodnie z art. 26 § 1 ustawy z dnia 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (Dz. U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 z późn. zm.), w latach 1995-1997 udziały byłemu członkowi, nie powinna pobierać podatku od kwoty odpowiadającej kwocie udziałów tej osoby na dzień 31 grudnia 1994 r., natomiast powinna pobrać zryczałtowany 20% podatek od udziałów wniesionych w latach 1995 i 1996 (bez względu czy udziały te zostały wniesione z kwot z podziału nadwyżki bilansowej, od których spółdzielnia uprzednio zgodnie z art. 41 ust. 5a ustawy nie pobrała zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 20%, czy też z wynagrodzeń za pracę już raz opodatkowanych) - spółdzielnia zwracając (zgodnie z art. 21 Prawa spółdzielczego) aktualnym swym członkom (na ich żądanie) kwoty wpłacone w latach poprzednich na udziały, a przekraczające ilość udziałów, których zadeklarowania wymaga statut - była zobowiązana do pobrania zryczałtowanego podatku od tych wypłat.

W obu przedstawionych przypadkach mogło nastąpić podwójne opodatkowanie zwracanych udziałów w części pochodzącej z dokonanych przez członków spółdzielni wpłat na udziały z dochodu już raz opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Ażeby temu zapobiec art. 1 pkt 18 ustawy z dnia 1 grudnia 1995 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadzał przedmiotowe zwolnienie w drodze zmiany treści art. 41 ust. 5a. Jednakże - w związku z orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 28 grudnia 1995 r. - ustawa z dnia 1 grudnia 1995 r. nie weszła w życie.

Wobec powyższego w dniu 3 kwietnia 1996 r. Minister Finansów wydał zarządzenie w sprawie częściowego zaniechania ustalania i poboru podatku dochodowego od osób fizycznych (opublikowane w M.P. Nr 24, poz. 255).

W świetle aktualnego stanu prawnego kwoty udziałów członkowskich zwracane przez spółdzielnie na podstawie art. 26 § 1 lub art. 21 Prawa spółdzielczego - poczynając od 1 stycznia 1996 r. podlegają opodatkowaniu zryczałtowanym 20% podatkiem dochodowym od osób fizycznych jedynie od sum przekazanych z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) na udziały członkowskie w latach 1995-1997, od których wcześniej nie został pobrany zryczałtowany podatek - co wyklucza ewentualność wystąpienia podwójnego opodatkowania zwracanych udziałów członkowskich.